ابراز هویت با معماری گذشته

29 فروردین به عنوان روز جهانی بناها و محوطه های تاریخی نامگذاری شده است. ایران از جمله 10 کشور برتر جهان در زمینه برخورداری از بناها و آثار تاریخی است. به بهانه این روز به سراغ مهندس فرامرز پارسی، مدرس دانشگاه و دبیر جامعه مهندسان معمار ایران رفتیم و درباره وضعیت نگهداری و مرمت آثار باستانی با او به گفتگو نشستیم. در ادامه مشروح این گفتگو را می خوانید. معرفی آثار تاریخی مهندس پارسی با بیان اینکه جامعه مهندسان معمار ایران به مرمت بناهای تاریخی گرایش دارند، اظهار داشت: درواقع معرفی آثار تاریخی یکی از وظایف مرمتگران محسوب می شود و جامعه مهندسان معمار در این راستا به مستندسازی آثار تاریخی پرداخته، با توجه به ویژگی ها و تاریخچه آنها برای طراحی و مرمت نقشه هایی تهیه می کنند. معرفی بناها گاهی در قالب تهیه فیلم مستند انجام می شود و گاهی در برخی نشریات معماری به بررسی و توصیف بناهای تاریخی و ویژگی های آنها پرداخته می شود. باید دید در معماری گذشته ایران چه داریم و چه مفاهیمی از این نوع معماری را می توان به معماری معاصر نزدیک کرد. حفظ هسته تاریخی شهر دبیر جامعه مهندسان معمار ایران افزود: سال هاست که جامعه معماری کشور همواره به دنبال یک هویت ارزشی یا ملی در معماری بوده اند. برای مثال بعد از انقلاب، به عنوان معماری اسلامی، معماری ایرانی اسلامی ابراز هویت شده و این مقوله از وظایف معماران بود که هرکدام مسیرهای مختلفی را دنبال کردند، برخی معماری گذشته را تکرار کردند، برخی مفاهیم آن را در قالب قانون تصویب کردند و بعضی معتقد بودند باید از فعالیت معماری بسازوبفروش جلوگیری کنند. به اعتقاد من به جای این که معماری را در قالب ضوابط پیچیده و دست و پاگیر محدود کنیم، بهتر است آثار باارزش گذشته را مرمت و آنها را حفظ کنیم. امکان برقراری ارتباط دانشجویان و معماران و حتی عامه مردم با آثار را مهیا کنیم تا سلیقه مردم ارتقا کرده، شاهد این نباشیم که آثار باارزش تاریخی مان را از بین ببریم و بناهای بلند را جایگزین کنیم. باید معماران را آزاد گذاشت و از سوی دیگر هسته تاریخی شهر را بی کم وکاست حفظ کرد. همان طور که در سطح شهر دیده اید گاهی یک برج را در کنار یک اثر تاریخی دوطبقه ساخته اند. ضوابط باید کلی باشد، نه اینکه دست و پای معماران را ببندند و شاهد باشیم که همه بناها یک جور ساخته شود. وی راهکار دیگری را پیشنهاد داد و تصریح کرد: در ساخت برخی بناها باید استفاده از برخی مصالح که به آثار تاریخی نزدیک است محدود شود، درعین حال که از آثار تاریخی محافظت و با دقت آنها را مرمت می کنیم، جلوی خلاقیت معماران را نگیریم باید به کیفیت ساختمان دقت کرد؛ اینکه سازه درست باشد، از نور چگونه بهره ببریم که کاهش مصرف انرژی را تأمین کند. درآمدزایی از آثار تاریخی مهندس پارسی درباره وضعیت نگهداری و مرمت آثار باستانی در کشور گفت: وضعیت هنوز دلچسب نیست ولی تا حدودی بهتر شده، چون تصور عمومی به سمتی می رود که این آثار باارزش است. پیش ازاین، سازمان میراث فرهنگی برای ثبت یک بنا با مقاومت و مخالفت مردم روبه رو بود و اگر فردی ساختمان تاریخی در تملک خود داشت، ترجیح می داد آن را تخریب کرده جای آن مجتمع بسازد درحالی که آثار مرمت شده قابل استفاده و درآمدزا شده است. امروزه مردم به بناهای تاریخی علاقه مند شدند و دیگر نام کلنگی روی آن بنای نمی گذارند. با توجه به بهبود روابط ایران و کشورهای دیگر، دروازه های توریست باز شده و چشم انداز خوبی وجود دارد. وی با اشاره به اینکه معمار حکم رهبر ارکستر را دارد، افزود: معماری فعالیت چند حوزه ای و چند رشته ای است و به قول برخی کارشناسان میان رشته ای است. همان طور که می دانید معماری شامل صنعت، سازه، تأسیسات و صنایع مختلف دیگری است و این معمار است که با هماهنگیِ اجرا و تزریقِ ایده، فضای دلچسب درست کرده، زمینه فرهنگی و امکان زندگی آسوده را فراهم می کند تا ساکنان ساختمان از حضور در بنا لذت ببرند. سخن آخر به مخاطبان نشریه پیام ساختمان پیشنهاد می کنم به معماری گذشته ما که بسیار باارزش است، توجه بیشتری کنند. تصور این نباشد که طراحی و ساخت بناهای گذشته توسط عرفا یا افرادی تحت شرایط خاصی انجام شده بلکه کاری جاری بود و مردم آنها را می شناختند و درک می کردند. شهروندان تهرانی برای شناخت بیشتر با تهران گردی آثار را قدر بدانند. در سفرهای خود هسته تاریخی شهرهای مختلف را جستجو کرده بازدید کنند تا با این کار حافظه بصری را تقویت کرده و هویت معماری را پاس داریم.