سپرده گذاری های امیدوارانه اما دریافت تسهیلات نافرجام

به دنبال رونق حرص آوری که در دولت گذشته در بخش ساختمان چه ساخت و سازی و چه خریدوفروش مسکن صورت گرفت و موجب بالا رفتن حتی صدور پروانه های ساختمانی بیش از نیاز بازار از یک طرف و افزایش قیمت مسکن مخصوصا در کلانشهرها از طرف دیگر گردید اما در دولت یازدهم علیرغم تمهیدات قابل تقدیر در اعلام ادامه ساخت مسکن مهر و واگذاری تتمه مسکن مهرهای دولت پیشین، همچنین ایجاد فضاهای رونق مسکن با اعلام افزایش تسهیلات خرید و ساخت از سویی و ارائه طرح های متنوع از قبیل مسکن امید، مسکن اجتماعی و... از سوی دیگر، آن گونه که خود دولت هم انتظار داشت نه تنها رونقی در این بخش از اقتصاد کشور رخ نداد بلکه آنچه قابل مشاهده و تأمل برانگیز است رکود سنگین در اقتصاد صنعت ساختمان است. حتی پس از اجرای برجام که شخص معاون اول رئیس جمهور از خروج سریع مسکن از رکود سخن گفته و خبر داده بود اثری از اقدام عملی خروج از رکود در این بخش مشاهده نگردید. با همه این اوصاف اما آنچه بیش از سایر طرح ها و نقشه های دولتی و غیردولتی برای خروج این صنعت از رکود برجسته تر بود، اعطای انواع تسهیلات به ساخت وساز چه در بافت های فرسوده با اولویت زنان سرپرست خانوار و زوج های جوان و چه در سایر نقاط شهرها با مبالغ حتی 160 میلیون تومان به دو زوج جوان برای یک پلاک در کلانشهری مانند تهران بود البته با شرط و شروطی. یکی از شروطی که برای اعطای تسهیلات به متقاضیان حائز دریافت وام درنظر گرفته شده سپرده گذاری یا پس انداز به مبلغ نصف وام دریافتی به مدت یک سال در یکی از شعب بانک عامل وام دهنده است. اتفاقا آنچه بیش از سایر طرح های دولت برای رونق مسکن و سرپناه بخشیدن به زوج ها نمود یافت و در انواع رسانه ها منعکس گردید همین سپرده گذاری نصف مبلغ وام به مدت یک سال در بانک بود که کماکان این بزرگنمایی توسط عوامل رسانه ای یا بهتر است بگوییم تیم تبلیغاتی بانک ها ادامه دارد. البته در اینکه بزرگنمایی در ذات روابط عمومی هاست و یکی از وظایف اصلی روابط عمومی ها بزرگنمایی داشته ها و واقعیت های یک مجموعه در جهت راهنمایی طرف مقابل بانک یا معرفی مناسب و صحیح هر مجموعه است تردیدی وجود ندارد اما آنچه مورد اعتراض یا سؤال است اغراق گویی و معرفی غیرواقعی بانک در ارائه تسهیلات است که نه احتمالا بلکه یقینا نتیجه معکوسش بیش از مقصود موردنظر و دلخواه بانک خواهد بود و چه بسا اگر استمرار داشته باشد به تحقق عینی ضر ب المثل از آن طرف پشت بام افتادن نیز منجر گردد. البته چنین اتفاقی تا حدودی افتاده و نمونه اش عدم اعتماد سپرده گذاران به سپرده گذاری در بانک ها جهت دریافت تسهیلات است. اگر بخواهیم به یک مورد اشاره کنیم می توان به عدم استقبال از صندوق های یکم توسط متقاضیان مسکن اشاره کرد. بنابر چشم انداز ترسیمی بانک عامل تسهیلات دهنده وام بنا بود تا سقف 80 هزار نفر وام 80 میلیونی درصورت سپرده گذاری در صندوق یکم تسهیلات داده شود که به علت همان تأثیر معکوس و عدم اعتماد سپرده گذار به معرفی های اغراق آمیز و غیرواقعی حتی تعداد سپرده گذاران به نصف عدد 80 هزار نفر هم نرسید و طبق آخرین آمار به نقل از معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی تنها حدود 36 هزار نفر در صندوق یکم سپرده گذاری کرده اند و این عدد تا سقف 80 هزار نفر بیش از 50 درصد فاصله دارد. اما برای اینکه ایجاد فضای عدم اعتماد به سپرده گذاری در بانک متوقف شود و بیش از این به ضرر و زیان بانک ها علیرغم تبلیغات خیرخواهانه دامن نزنند، چه باید کرد؟ یا کسانی که به زعم خویش با اعلام روزانه ارائه تسهیلات در رسانه ها درصدد جذب سپرده های سپرده گذاران هستند برخلاف مکنونات قلبی خویش موجبات فراری دادن سپرده گذاران را به علت عدم اعتماد به بانک فراهم نیاورند، چه اقدامی و چه عملی باید انجام دهند که نه تنها باعث از آن طرف پشت بام افتادن نشود بلکه اقبال سپرده گذاران و غیرسپرده گذاران را به بانک جلب نماید؟ به نظر می رسد راه حل این معضل، اثبات برادری بانک ها با اعلام پاسخ به دو سؤال اصلی از سؤال های متعدد متقاضیان تسهیلات چه زوج های جوان و چه سایر نیازمندان دریافت تسهیلات باشد. در این صورت یعنی پاسخ واقعی نه تبلیغاتی از جنس جذب سپرده ها به این دو سؤال، احتمال بازگشت اعتماد به سپرده گذاری به امید دریافت تسهیلات در میان متقاضیان فراهم خواهد شد. 1 ـ بانک های عامل تسهیلات دهنده برای خرید یا ساخت مسکن اعلام کنند تاکنون هر سال به چه تعداد از سپرده گذاران خویش وام خرید یا ساخت داده اند؟ این اعلام باعث می شود سپرده گذار برآورد کند درصورت سپرده گذاشتن امیدی به دریافت وام خواهد بود یا نه؟ 2 ـ بانک های عامل تسهیلات دهنده به مسکن اعلام کنند از این به بعد، هر سال به چه تعداد از سپرده گذاران خواهند توانست وام داد و از کدام منابع؟ سؤال دوم به این دلیل مطرح می شود که:1) پیش از این کم نبودند سپرده گذارانی را که به امید دریافت تسهیلات، هرچه پس انداز داشتند به دست بانک سپردند اما چون موعد دریافت تسهیلات پس از یک سال سپرده گذاری فرارسید با انواع و اقسام پاسخ مواجه شدند که از آن جمله است: به حد نصاب نرسیدن متوسط سپرده گذاری در طول یک سال و 2) عدم تحقق سپرده گذاری مورد انتظار بانک به علت عدم استقبال که نمونه اش سپرده گذاری حدود 36 هزار نفر در صندوق یکم علیرغم تعیین سقف 80 هزار نفری توسط بانک عامل برای پرداخت تسهیلات بود. انتظار می رود بانک های عامل تسهیلات دهنده به مسکن با اعلام پاسخ به تنها دو سؤال از بی شمار سؤالات در رابطه با سپرده گذاری های امیدوارانه اما دریافت تسهیلات نافرجام در وهله اول خود به میزان اثربخشی تبلیغات متعدد و متلونشان جهت جذب سپرده گذاری پی ببرند و در مرحله بعدی سپرده گذاران جوان مخصوصا زوج هایی را که در آغاز سربالایی قله حیات نشاط بخش این نعمت تکرارناپذیر- قرار دارند، از بلاتکلیفی امکان یا عدم امکان دریافت تسهیلات برهانند. قادر نصیری ترزنق