یک بام و دو هوای دستگاه های تصفیه آب

همه روزه شاهد تبلیغات تجاری در سطح شهر برای فروش دستگاه های تصفیه آب هستیم که شهروندان را برای خرید این نوع دستگاه ها ترغیب می کنند. نه تنها تبلیغ و فروش اینترنتی دستگاه های تصفیه آب به وفور قابل دسترسی و مشاهده است، حتی فروشگاه های تعاونی برخی وزارتخانه ها و سازمان های دولتی نیز این دستگاه ها و فیلترهای مربوطه و لوازم جانبی آن را عرضه می کنند. تبلیغات انواع تصفیه کننده های آب شرب خانگی این سؤال را مطرح می کند که آیا واقعا آب آشامیدنی شهری آلوده است و باید از دستگاه های تصفیه آب استفاده کرد و آیا این دستگاه ها از استاندارد لازم برای استفاده برخوردارند؟ از طرفی سکوت برخی از سازمان های مسئول و پاسخ های دوپهلوی متولیان، این گمانه زنی ها را تقویت می کند. از طرف دیگر شواهد عینی نشانگر وجود ناخالصی در آب شربی است که مسئولان آن را موردی می دانند. گزارش های میدانی خبرنگار پیام ساختمان از برخی مناطق سطح شهر حاکی است، در برخی مناطق، آلودگی آب به وضعیت هشداردهنده ای رسیده است؛ آبی که مردم آن را تصفیه شده می دانند و با اطمینان از سلامت آن استفاده می کنند. آب شرب منطقه 7 واقع در خیابان شریعتی از جمله مناطقی است که مردم همزمان با دریافت آن، مقادیر قابل توجهی خاک، خرده سنگ و رسوب از لوله ها تحویل می گیرند! این وضعیت سبب رونق فروش آب معدنی و آشامیدنی در این منطقه و روی آوردن مردم به دستگاه های تصفیه شده است. از دیگر مناطقی که مردم نسبت به طعم و بوی نامطبوع آب، تیرگی و کدورت آن و ذرات معلق در آب اعتراض دارند، مناطق 2 و 9 شهرداری تهران است. عرضه گسترده دستگاه های تصفیه سال هاست شواهد موجود، بحث مهم نیتراتی بودن آب برخی مناطق، همچنین توصیه برخی کارشناسان به شهروندان برای استفاده از دستگاه های تصفیه آب خانگی برای دسترسی به آب سالم، گمانه زنی هایی را برای عدم اطمینان از سلامت آب تهران به وجود آورده است. با وجود نارسایی های موجود در آب شرب برخی مناطق مسئله نیازسنجی دستگاه های تصفیه آب مطرح می شود که برخی از مسئولان از بی فایده بودن این دستگاه ها خبر می دهند، اما به موازات آن، این دستگاه ها به کشور وارد و در بازار عرضه می شوند. فروشنده یکی از این شرکت ها در تماسی با خبرنگار ما، ضمن بیان توضیحاتی درخصوص نحوه عملکرد دستگاه های تصفیه آب وارداتی از یک شرکت خارجی، از شرط ارائه تخفیف 30 درصدی محصول با تعرفه دولتی در صورت خرید ظرف 24 ساعت آینده خبر داد. این فروشنده در پاسخ به این سؤال که این دستگاه ها مورد تأیید کدام ارگان دولتی است؟ گفت: محصولات این شرکت با تأییدیه شرکت آب و فاضلاب استان و مجوز وزارت بهداشت عرضه می شود. وی در مورد خدمات قابل ارائه خرید دستگاه های تصفیه آب نیز گفت: محصولات در صورت نصب در منزل، دارای 2 سال گارانتی و 5 سال خدمات پس از فروش است! او ادعا دارد که این دستگاه می تواند تمام املاح، مواد معلق در آب را فیلتر و آب کاملا سالم و بهداشتی تولید کند. اما و اگر تأیید دستگاه های تصفیه خانگی اما متعاقبا در تماس ما با وزارت بهداشت، یکی از کارشناسان این وزارتخانه اعلام کرد: آب تهران برای شرب هیچ گونه مشکلی ندارد و وزارت بهداشت نیز هیچ دستگاه های تصفیه کننده آبی را برای فروش تأیید نمی کند. مسئولان می گویند این کالاها به صورت قاچاق وارد می شوند، حال آنکه دستگاه های تصفیه آب خانگی دارای کد کالای تعرفه گمرکی نیز هستند! برای صحت وسقم این موضوع، از رئیس اداره بهداشت آب و فاضلاب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پرسیدیم که آیا محصولات تصفیه آب خانگی مجوز و تأیید وزارت بهداشت را دارند؟ غلامرضا شقاقی معتقد است: استفاده از دستگاه های تصفیه آب به ویژه در شهر تهران لزومی ندارد مگر در مناطقی که دسترسی به آب شرب سالم وجود ندارد یا منبع تأمین آب مرکز خصوصی است. وی گفت: توصیه می کنم شهروندانی که در منطقه خود، خرده سنگ یا رسوبات در آب مصرفی مشاهده می کنند، حتما به همکاران مرکز بهداشت گزارش دهند تا علت شناسایی و بررسی لازم صورت بگیرد که ممکن است به دلیل پوسیدگی مخازن ذخیره آب شبکه یا پوسیدگی لوله کشی ساختمان باشد. سامانه های 190 و 1490 برای شکایت از آب شقاقی با تأکید بر اینکه طبیعتا مصرف کنندگان آب بها پرداخت می کنند، گفت: شهروندان می توانند از طریق سامانه های 190 و 1490 مستقر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شکایات مربوط به کیفیت آب را اطلاع دهند و بازرسان در اسرع وقت به محل مورد شکایت مراجعه کرده و رسیدگی لازم را انجام خواهند داد. رئیس اداره بهداشت آب و فاضلاب وزارت بهداشت، افزود: آب فرایندهای متعددی را برای تصفیه می گذراند پس انتظار نمی رود که دچار مشکل باشد مگر آنکه تحت پوشش وزارت نیرو و شرکت آب و فاضلاب نبوده و آب خصوصی باشد. وی در تشریح چگونگی توزیع آب شرب به صورت خصوصی در برخی مناطق گفت: پیش تر برخی شهرک های تازه تأسیس و مناطقی وجود داشت که توسط آب رسان های خصوصی به صورت هیئت امنایی اداره می شد و مشکلات زیادی داشت، در منطقه 22 تهران هم چنین مواردی بود که با نظارت مسئولان منحل و تحت اختیار شرکت آبفا قرار گرفت. در ادامه شقاقی با اشاره به عدم ارائه تأییدیه وزارت بهداشت برای هیچ یک از دستگاه های تصفیه آب موجود، اظهار داشت: ما نیز مدت هاست این مسأله را پیگیری می کنیم و مکاتباتی نیز با سازمان ملی استاندارد انجام دادیم که بر استاندارد بودن دستگاه های داخلی و خارجی نظارت کنند. قاچاق دستگاه های تصفیه آب رئیس اداره بهداشت آب و فاضلاب وزارت بهداشت افزود: این دستگاه ها انواع مختلفی دارند، برخی تنها یک تصفیه ساده فیزیکی و نوع پیشرفته تر آن تصفیه کامل تری انجام می دهد؛ بنابراین حداقل می بایست نسبت به نوع آب، دستگاه تصفیه خاص آن پیشنهاد شود. شقاقی با بیان اینکه آب مصرفی تهران چندین مرحله از تصفیه را می گذراند، افزود: تصفیه مجدد آب علاوه بر هزینه بری آن، نسبت املاح استاندارد آب را کاهش می دهد درحالی که این املاح برای بدن سودمند است، حتی رسوب حاصل از جوشیدن آب نیز هیچ ضرری برای سلامتی ندارد. او افزود: نوع عملکرد این دستگاه ها نیز مسأله ای است که ممکن است از دید مصرف کننده پنهان بماند، مثلا عدم تعویض به موقع فیلتر موجب رشد جلبک ها در دستگاه می شود؛ بنابراین به طورکلی استفاده از این نوع دستگاه ها فقط در صورت شناسایی آیتم آلودگی آب با انتخاب دستگاه مربوطه و از نوع استاندارد آن امکان پذیر است. رئیس اداره بهداشت آب و فاضلاب وزارت بهداشت، در اشاره به آلودگی آب برخی مناطق تهران به نیترات، گفت: درحال پیگیری این مسأله هستیم، هرچند نیترات را حتی از منابع مختلف غذایی هم دریافت می کنیم، اما برای کودکان احتمال خطرآفرین بودن آن وجود دارد و مصرف آب های بطری شده توصیه می شود. شقاقی تأکید کرد: اغلب دستگاه های تصفیه آب به صورت قاچاق وارد می شود. هرچند ما تلاش زیادی برای ساماندهی این نوع دستگاه ها داشته ایم اما دخالت سایر دستگاه ها نیز ضروری است تا حداقل برای مناطق دور از شهر یا آبی که منبع آن خصوصی است و کیفیت لازم را ندارد، استانداردسازی شود. بر اساس این گزارش، همچنان مصرف کنندگان به دلیل عدم اطمینان از آب آشامیدنی در بازار دستگاه های تصفیه آب خانگی که با مارک ها و برندهای مختلف از کشورهای مختلف جهان عرضه می شوند، سرگردانند. باید منتظر ماند و دید آیا مسئولان ذی ربط تدبیری برای حل این مسأله حیاتی خواهند اندیشید.