رنج شهرها از پروژه های نیمه تمام تاسیساتی

در برخی از شهرها نسبت به بسیاری از کلانشهرها در مسائل اولیه و زیرساخت های تأسیساتی عقب ماندگی های محسوسی دیده می شود. کندی پیشرفت برخی پروژه های کلیدی که فعالیت هایی زمان بر هستند منجر به تأخیر در انجام و به اتمام رسیدن سایر زیرساخت های شهری شده و می تواند هزینه های بسیاری برای اقتصاد کشور به دنبال داشته باشد. هرچند تأخیر پروژه ها دلایل مختلفی دارد اما نبود امکانات و منابع مالی یکی از مهم ترین دلایل به سرانجام نرسیدن این پروژه هاست. به این ترتیب با تأخیر در پیشرفت کار، علاوه بر آنکه موجب طولانی شدن زمان اجرا و صرف هزینه های قابل ملاحظه ای برای راه اندازی مجدد یا تکمیل آنها می شود،بلکه شرایط را نیز برای شهروندان دشوار کرده است. تأخیر در اجرای پروژه ها دورقمی شد به طور مثال پروژه ای در ایلام که منجر به اشتغالزایی و استفاده از ظرفیت نفت و گاز استان می شود بعد از 14 سال هنوز به بهره برداری نرسیده است! طبق گفته مسئولان اجرایی استان ایلام هم اکنون 73 پروژه نیمه تمام عمرانی و زیرساختی در این استان وجود دارد که بسیاری از آنها دارای توجیه فنی و اقتصادی نیستند. حال آنکه استان ایلام به عنوان محروم ترین استان کشور با مشکلات متعدد بیکاری، عدم توسعه یافتگی و ... دسته و پنجه نرم می کند. نمونه های دیگر آن، استان های قم و کرمانشاه هستند که به دلیل ضعف در شبکه آب و فاضلاب شهری نیازمند بهسازی و بازسازی هستند و با بروز هر بارشی آب از شبکه های آب و فاضلاب در سطح شهر جاری شده و مشکلات عدیده ای را پیش روی شهروندان می گذارند. هرچند سیلاب های اخیر دیگر رمقی برای شهرهای سیل زده باقی نگذاشته اما خسارات بالا به تأسیسات شهری درپی بی توجهی به عدم بازسازی و بهسازی به موقع، تبعات اقتصادی منفی روی دست دولت گذاشته است. طمع برخی شرکت های پیمانکار با این حال دو نکته برجسته به عنوان تبعات تأخیر در پروژه ها مطرح است، یکی گذشت زمان است که طرح هایی را که در آن مقطع زمانی توجیه داشته اند، اکنون توجیه ناپذیرمی کند؛ دوم به سرانجام نرسیدن پروژه هاست که تبعات زیادی را ایجاد می کند و سدی برای آغاز طرح های جدید و موردنیاز کشور است. کارشناسان معتقدند؛ بعضا کمبود مواد اولیه، بی تجربگی پیمانکار پروژه، ضعف در مدیریت انجام پروژه، مشکلات ناشی از واگذاری کار به پیمانکاران فرعی هم از دیگر دلایل به اتمام نرسیدن یک پروژه است. رئیس اتحادیه تأسیسات مکانیکی ساختمان ایران در این زمینه معتقد است: برخی شرکت ها و سازمان ها با احتساب اینکه بازار رونق دارد وارد اجرای پروژه های مختلفی می شوند و تنها به سودآوری فکر می کنند اما فکر شرایط تحریم و نبود بودجه برای اتمام پروژه را در سر ندارند. از طرفی شرایط اقتصادی باعث می شود برای پروژه های گوناگون مصرف کننده و خریدار وجود نداشته باشد؛ ازاین رو بسیاری از پروژه ها به صورت نیمه کاره رها می شوند. کمبود اعتبارات در میانه راه به گفته بیژن عطارد، در این میان برخی سازمان ها و اداره ها نیز که انجام پروژه ها در شرح وظایف آنها آورده نشده وارد این عرصه می شوند که در میانه راه با کمبود اعتبارات مواجه می شوند. وقتی تولید و سرمایه وجود نداشته باشد و از ظرفیت ها استفاده کافی نشود روند اتمام پروژه های بزرگ و کوچک با آهنگ کندی همراه می شود. دیده شده که برای انجام یک پروژه ظرفیت زمانی 2ساله در نظر گرفته می شود اما این پروژه در میانه راه با کندی و چالش روبه رو می شود درنتیجه سازه های آن دچار فرسودگی و گذر زمان می شوند به نحوی که دیگر کارآیی لازم را ندارد. وی با تأکید بر اینکه برای بسیاری از پروژه ها چالش به سرانجام نرسیدن ممکن است به وجود آید، می گوید: این مسأله باعث می شود ضررهای زیادی در بطن اقتصاد به وجود آید. ازاین رو سیاست گذاران و برنامه ریزان پروژه ها باید تمامی شرایط اقتصادی و نوسانات محتمل را در نظر بگیرند و براساس آن زمانبندی و تحویل پروژه ها را هماهنگ کنند. شواهد حاکی از آن است که نظارت بر پروژه های تأسیساتی در شهرها کافی نیست و بعضا عدم برآورد صحیح و دقیق اعتبار کل مورد نیاز اجرای پروژه ها علاوه بر عدم تکمیل پروژه ها خود مسئولان را نیز با مشکل مواجه ساخته و منجر به عدم بهره برداری به موقع شده است. بااین حال، ماه های ابتدایی سال و همزمانی تعیین بودجه کشور، فرصت مناسبی است تا مسئولان و مدیران مربوطه با توقف ادامه اتلاف منابع و تکمیل زیرساخت های تأسیساتی، دسترسی شهروندان را نیز به استفاده از امکانات ضروری شهری سرعت ببخشند.