قطار مسکن کی به راه می افتد؟

خانواده ها چشم انتظار رونق مسکن خروج مسکن از رکود این عبارت آنقدر تکرار شده که دیگر کلیشه شده است. شاهد آن هم تکان نخوردن خواب سنگین رکود در این بخش است. کارشناسان اقتصاد مسکن پیش بینی می کنند رکود حاکم بر بازار رفتنی است اما سؤال این است آیا نشانه های رونق در بخش مسکن پدیدار می شود؟ شکل گیری رونق نسبی مسکن تابعی از شرایط کنونی اقتصاد کشور است تا با رونق آن شاهد رشد ساخت وسازها باشیم. اما اینکه متولیان و برنامه ریزان این صنعت، چه اقداماتی برای هدایت مسکن در مسیر رونق پیش بینی کرده اند و نتیجه اقدامات آنان چه تأثیری بر بازار مسکن گذاشته است، پرسشی است که مسئولان این حوزه باید به آن پاسخ دهند. درحالی که حدود دو ماه از سال جدید سپری شده است، نه تنها هنوز اقدامات مسئولان وزارت راه و شهرسازی نتوانسته تغییری در وضعیت مسکن ایجاد کند بلکه علیرغم طرح و برنامه های جدید در تحریک عرضه در سال های گذشته و تحریک تقاضا در سال جدید هنوز هم اتفاق امیدوارکننده ای برای خروج این بخش از رکود مشاهده نشده است. هرچند مسئولان وزارتخانه تأکید کردند، قیمت مسکن با کم کردن تورم سال های اخیر به نرخ سال 89 بازگشته است و حالا نوبت رونق مسکن است اما پیش بینی ها درست از آب درنیامد. از طرفی مردم به دلیل گرانی مسکن همچنان سراغ خرید خانه نمی روند، از طرف دیگر سازندگانی هستند که نمی توانند سود ساخت را کاهش دهند چون نرخ سود بانکی را برای اخذ تسهیلات بانکی بالا می دانند؛ بنابراین این تعادل همچنان برقرار نشده است. شرط رونق حجم معاملات در بازار گزارش های میدانی حاکی است؛ بسیاری از سازندگان با توقف فروش واحدهای آپارتمانی خود همچنان منتظر تغییر وضعیت بازار مسکن در آینده هستند. یکی از این سازندگان معتقد است: آنچه برای ما تحت عنوان رونق اهمیت دارد، حجم مبادلات در بازار و همچنین، میزان تولید سازندگان در ساخت خانه های جدید است. اردلان می گوید:درحال حاضر، حجم معاملات در بازار همانند روزهایی که بازار مسکن رونق داشته قابل توجه نیست؛ بنابراین دولت باید برنامه ای برای افزایش تولید و به دنبال آن متعادل کردن نرخ خریدوفروش مسکن داشته باشد تا مشتری هم برای خرید ترغیب شود. به گفته او فعالیت سازندگان برای ساخت خانه های جدید به کمتر از نصف کاهش یافته که علت اصلی آن به فروش نرفتن واحدهای مسکونی گذشته است. نرخ سود بانکی را کاهش دهید مظفری، یک سازنده درخصوص اقدام اخیر مسئولان برای تقویت وام خرید مسکن می گوید: این اقدام می بایست به رونق مسکن منجر شود بعید به نظر می رسد که اجرای این سیاست در درازمدت پاسخگو باشد. او معتقد است: تمام متقاضیان بازار از قشر متوسط جامعه نیستند بلکه بازار بزرگی از افراد فاقد مسکن اما پایین تر از قشر متوسط جامعه وجود دارند که عملا با این برنامه دولت حذف شدند، چراکه توان و قدرت بازپرداخت وام را ندارند. این سازنده پیش بینی می کند درصورتی که وضعیت بازار مسکن روی همین پاشنه بچرخد این روند رکود تا پایان امسال هم امتداد خواهد داشت، چه برسد به آنکه در انتظار تحرک و رونق آن باشیم، مگر آنکه دولت راهکار جدیدی برنامه ریزی کند. او می گوید: به عنوان مثال نرخ سود بانکی را کاهش دهند تا توان متقاضیان و خریداران برای پرداخت بدهی افزایش پیدا کند درنتیجه به خرید خانه ترغیب شوند. این مساله برای ما سازندگان هم مناسب خواهد بود چون کمتر شدن نرخ سود بانکی باعث می شود سازندگان هم هزینه تمام شده ساخت مسکن را تعدیل کند. معاملات مسکن در روزهای ماه مبارک هرچند برخی معتقدند بازار مسکن با معاملات محدود، کمی تکان خورده است، اما قابل توجه نبوده است. با این حال با نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان، نگاه ها به این است که در بازار مسکن چه تغییراتی صورت خواهد گرفت؟ طبق روال هرساله با قرار گرفتن در آستانه ماه رمضان، حجم معاملات کمتر و سایه رکود سنگین تر می شود. کارشناسان مسکن طبق رسم هرساله انتظار دارند رکود بازار در این ماه بیش از ماه های گذشته باشد، هرچند پیش بینی تأثیر این ماه بر بازار مسکن امسال کمی زود است اما دور از انتظار نیست. هرچند طبق گمانه زنی ها طبیعتا بعد از ماه رمضان انتظار رونق نسبی بازار به دنبال تحرک در معاملات وجود دارد، اما اینکه این میزان رشد به معنای خروج از رکود یا ایجاد رونق در بازار مسکن شود، جای تأمل دارد. چراکه رونق واقعی و آن رشدی که باید در معاملات اتفاق بیفتد تا ما اسم آن را رونق بگذاریم نیاز به فراهم شدن شرایط مناسب تری دارد که شواهد نشان می دهد هنوز بستر آن فراهم نشده است. خانوارهای نیازمند خانه در انتظار با این وجود همچنان خانوارهای نیازمند مسکن بیش از سرمایه گذاران و سازندگان در انتظار رونق بخشی در بازار مسکن هستند، مشروط بر آنکه دولت به قدرت خرید یا توان پرداخت خانوارها کمک ملموسی کند. هرچند سیاست فعلی متولیان این حوزه بر این است که با اقدامات حمایتی قدرت پس انداز خانوارها را افزایش دهند، اما تسهیلات بانکی و نظایر آن نتوانسته به عنوان عامل کمکی در این بخش آنطور که باید عمل کند؛ بنابراین اگر مسئولان مسکنی تصمیم دارند تغییرات درازمدت و نه کوتاه مدت ایجاد کنند تا رونق در بخش مسکن ایجاد شود، باید اقدامی انجام دهند تا تقاضای مسکن را تحت تأثیر قرار دهند. هنوز به نیمه دوم سال زمان زیادی باقی مانده است و متقاضیان خرید مسکن در انتظار فراهم شدن شرایط معتدل تری در سه ماه پیش روی تابستان هستند تا بتوانند خرید انجام دهند؛ بنابراین دولت می تواند با سیاست های جدیدی زمینه های رونق نسبی در معاملات مسکن را فراهم کند. هرچند به گفته مظاهریان، هماهنگ کردن تأمین منابع مالی برای بخش مسکن که از وظایف دولت است ، به خوبی انجام شده است. با وجود این باید منتظر ماند و دید آیا مجموع این اقدامات در ماه های پیش رو به رونق بخشی بخش مسکن و ساخت وسازهای جدید منجر خواهد شد.