داستان دنباله دار بیمه کارگران ساختمانی

حوزه ساخت و ساز یکی از مهم ترین و اشتغال زاترین و درعین حال خطرناک ترین صنایع در کشور محسوب می شود. هرسال تعداد زیادی از کارگران جانشان را به واسطه کار در کارگاه های ساختمانی از دست می دهند و تعداد زیادی از آنها نیز آسیب می بینند. طبق آمارهای اعلام شده حوادث ساختمانی و صدمات کارگران ساختمانی در مقایسه با صنایع و مشاغل دیگر رکورددار است؛ بنابراین بیمه کارگران ساختمانی یک ضرورت بوده و امنیت شغلی و آسایش خاطر خانواده های آنها را فراهم خواهد کرد. به گفته معاون فنی و درآمد سازمان تأمین اجتماعی 700هزار کارگر ساختمانی در نوبت بیمه هستند و چنانچه در صدور پروانه ساختمانی امسال اتفاقات خوبی رخ دهد می توان تعداد بیشتری از کارگران را بیمه کرد چراکه درصدی از صدور پروانه ساخت به بیمه کارگران اختصاص می یابد. در سال94 مصوب شده بود که دو هزار میلیارد تومان برای تأمین منابع بیمه کارگران ساختمانی به سازمان تأمین اجتماعی اختصاص داده شود که متأسفانه این گونه نشد. به این بهانه تحلیلی بر حوادث ساختمانی و راه کارهایی برای کاهش این حوادث ارائه می شود: عوامل مؤثر و میزان تأثیر آنها بر ایمنی و سلامت شغلی در کارگاه های ساختمانی در ایران را می توان در 5 رده کلی مختلف شامل خط مشی، فرآیند، مدیریت، کارکنان و عوامل انگیزشی معرفی کرد. فرآیند یک عامل تکنیکی است و عوامل دیگر سازمانی هستند. فرآیند مربوط به انجام کارها توسط کارکنان در پروژه هاست که گاهی موجب افزایش خطرپذیری می شود. براساس تحقیقات انجام شده، عدم مطالعه کارشناسی در تدوین روش اجرایی، یکی از مهم ترین مواردی است که به حادثه می انجامد. محاسبه استاتیکی و دینامیکی برای داربست بندی، تیرک ها، نگهدارنده و محاسبات ژئوتکنیکی برای تعیین شیب بندی ترانشه ها و خاک برداری ها و خاک ریزی ها باید به عنوان یک ضرورت مطرح باشد. توجیه مهندسان طراحی و اجرایی در پروژه ها نیز برای کاهش ایمنی نقش مؤثری دارد. باید در زمینه پروژه های شهری دوره های ویژه ای را طراحی کرد. توجه به عوامل انگیزشی کارکنان و نیازهای آنها که در پیشگیری و کاهش خطرپذیری و همچنین بهره وری نیروی انسانی نقش اساسی دارد بر عهده مدیران و مهندسان است. کارگاه های ساختمانی نظارت جدی و دقیق دستگاه های اجرایی مرتبط با کارگاه های ساختمانی را می طلبد. تشکیل کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار با توجه به الزامات عنوان شده در مبحث 12 مقررات ملی ساختمان و آشنا نبودن کارفرمایان، مهندسین ناظر و مسئولان کارگاه های ساختمانی با آیین نامه های کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار و ماده 93 قانون کار و مشکلاتی نظیر کارگران فصلی در کارگاه های ساختمانی و عمرانی و ارائه نشدن آموزش های لازم ایمنی و بهداشتی توسط مسئولان به آنها از جمله مسائل و معضلاتی است که منتج به بروز حوادث جبران ناپذیر ناشی از کار می شود. به اعتقاد برخی کارشناسان می توان با تشکیل کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار این حوادث را به حداقل رساند. به گفته کارشناسان، یکی از اقدامات مطلوبی که برای کاهش حوادث و آشنایی کارفرمایان به خصوص پیمانکاران صورت گرفته و با تلاش اداره کل بازرسی کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به ثمر نشست، تصویب آیین نامه ایمنی پیمانکاران بوده که خود تأکید زیادی بر ایجاد و تشکیل کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار دارد. حوادث ناشی از کار در پروژه های ساخت و ساز همان طور که می دانید محیط کاری یکی از مهم ترین مواردی است که در افزایش میزان خطرپذیری نقش دارد. در محدوده ای که پروژه در آن انجام می شود و در ارتباط با محیط کارگاه، لازم است که مواردی برای ایمنی شاغلان مورد توجه قرار گیرد؛ شرایط سوراخ ها و بازشوها برای جلوگیری از سقوط، منظم و مرتب بودن کارگاه، منظم کردن خرده ها و نخاله های جمع آوری شده. در پروژه های مسکن علاوه بر این موارد، باید به مسائل ناشی از محیط شهری و بناهای مجاور نیز توجه داشت. از سوی دیگر توجه به اهمیت ریسک در پروژه های شهری، تدوین استاندارد ها و دستور العمل های کامل برای این پروژه ها ضروری است. این دستور العمل ها باید هم برای انواع پروژه ها و هم به صورت منحصر به فرد برای هر پروژه، هنگام ساختن و دوره بهره برداری تنظیم و تدوین شود و مهم تر آنکه نظارت کامل بر اجرای آنها نیز وجود داشته باشد. عامل فرآیند مربوط به فرآیند انجام کارها توسط کارکنان ساختمانی است که ممکن است برای سلامت و ایمنی آنها زیان آور باشد. بعضی از سازمان ها و افراد هنگام انجام وظایف و کارهایشان ناخواسته فعالیت های خطرناک انجام می دهند. نکته اصلی برای مدیریت عوامل فرایندی توجه به کارایی کنترل بر تعداد زیادی از مدیران پروژه ها، مجریان و پیمانکاران کارگاه های ساختمانی است زیرا فعالیت های متنوع و گوناگون در ساختمان سازی بسیار زیاد است و در نتیجه مجریان این فعالیت ها نیز متنوع هستند. در پروژه های شهری چون افراد زیادی با پروژه درگیرند، احتمال وقوع حوادث نیز افزایش می یابد، زیرا احتمال عدم ارتباطات و هماهنگی و کنترل افزایش می یابد؛ بنابراین روش های گوناگون ساخت وساز نیاز به استانداردها و انتظارات ایمنی مختلفی دارند. ازجمله این استانداردهای فنی، آیین نامه ساختمان های بتنی ایران است. عدم رعایت این استانداردها نیز به بروز حادثه منجر می شود. سیاست ها و خط مشی های ایمنی حوادث در کارگاه های ساختمانی به علل مختلفی بستگی دارد؛ مانند کار در ارتفاع (برج های بلند و ...)، برخورد با اشیا، کار در نور کم (بتن ریزی در شب در شبکه های آرماتوربندی شده در ارتفاع)، مدفون شدن به علت ریزش زمین هنگام کندن گودال (معمولا ناشی از عدم رعایت شیب مناسب در خاکبرداری و بیشتر در زمین های ناپایدار)، سقوط از داربست و سکوهای کاری آنها، هنگام بالا بردن اشیا، برق گرفتگی، آتش سوزی، نبود مسیرهای دسترسی مناسب و آموزش و تحصیلات نامناسب، به علاوه استفاده از ابزار و تجهیزات نامناسب نیز سبب حوادث می شود. ارتباطات مناسب و انتقال اطلاعات بین مدیریت و کارکنان منجر به بهتر شدن استانداردهای ایمنی و بهبود در دستیابی به سیاست ها و خط مشی های ایمنی است. بخش ساخت و ساز از اهمیت ویژه ای برخوردار است و می توان نتیجه گرفت که جلوگیری از حوادث ساختمانی، قسمتی از منابع مالی و انسانی جامعه را که از عوامل تولید اقتصادی هستند، حفظ کرده و از فشارها و ناراحتی های روانی کارگران حادثه دیده و خانواده های آنان پیشگیری می کند. مطالعات نشان می دهد از نظر اقتصادی نیز رعایت ایمنی دارای ارزش اقتصادی است و آثار و تبعات عدم رعایت ایمنی و پیشامد حوادث برای گروه های ذینفع بسیار پرهزینه و گاهی جبران ناپذیر خواهد بود.