مهندس و مهندسی نیازمند تغییر

اگر در گوگل کلمه مهندسی را به فارسی جست وجو کنیم، حدود 80 درصد این جست وجو در صفحه اول درباره بیکاری مهندسان و موارد مشابه آن است. این موضوع را عضو هیأت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان تهران بیان کرده و در اشاره به دلایل بیکاری مهندسان می گوید: تعداد مهندسان ما در سال های گذشته افزایش پیدا کردند و ما به ازای هر 10هزار نفر جمعیت در کشور بیش از 50 مهندس داریم که این عدد از نُرم جهانی بسیار بالاتر است. همچنین، سالانه نزدیک 240 هزار مهندس از دانشگاه های کشور فارغ التحصیل می شوند که ما را بعد از کشورهای چین، هند، آمریکا و روسیه به لحاظ تعداد مهندس در رتبه پنجم در سطح جهانی و به نسبت جمعیت در رتبه اول قرار می دهد. مهدی روانشادنیا با بیان اینکه تعداد زیادی از این مهندسان در رشته های مهندسی کامپیوتر، عمران و معماری تحصیل می کنند، می افزاید: در سال های گذشته، ساخت وساز در کشور در بخش ساختمان و پروژه های عمرانی غیر ساختمانی روند رو به کاهش را شاهد بوده است. طبق آمار سازمان مدیریت برنامه ریزی کشور ، رقم بودجه های عمرانی کشور در 5 سال گذشته مدام رو به کاهش بوده است. او با اشاره به ساخت120 میلیون مترمربع، ساختمان سازی تصریح می کند: ساخت وساز شهری ما به کمتر از 70 میلیون مترمربع در سال رسیده است که این هیچ تناسبی با افزایش تعداد مهندسان ما ندارد. این عضو هیأت علمی دانشگاه تهران چالش دیگر خدمات مهندسی در کشور را تغییر سلسله مراتب اجرای پروژه های عمرانی به جهت تغییر تحصیلات عنوان کرده و می گوید: این موضع باعث شد بسیاری از کارگاه های ما با کمبود تکنسین و کارگر ماهر مواجه شوند چراکه مهندس به عنوان کسی که مدرک مهندسی دارد رو به افزایش است اما تکنسین و کارگر ماهر بسیار کم و محدود است. نگاه به مهندس و مهندسی نیازمند تغییر جدی روانشادنیا با تأکید بر اینکه نگاه ما به مهندس و مهندسی باید دچار تغییر جدی شود، گفت: برای تحقق این تغییر باید وارد فضاهای جدیدی شویم که تابه حال به آن فکر نکرده بودیم یا کمتر به آن اندیشیده بودیم. 80درصد از دانشجویان ما در 20 رشته تحصیلی مشغول تحصیل هستند. این اتفاق به دلیل فضایی است که در سال های گذشته در کشور ایجاد شده است. قطعا باید رشته های بین رشته ای و جدید توسعه پیدا کنند تا کسانی که انتخاب رشته می کنند برای ورود به رشته های جدید ترغیب شوند. در رشته مهندسی عمران گرایش های متعددی در دنیا وجود دارد که ما به آنها توجه نکرده ایم. درحالی که بسیاری از این رشته ها نیاز آینده ما خواهند بود. فرصت های خدمات مهندسی وی در اشاره به فرصت های خدمات مهندسی نظیر خطوط راه آهن های سریع السیر با سرعت بالای 300 کیلومتر تأکید می کند: با این حال یکی از فقیرترین کشورهای دنیا در حوزه راه آهن هستیم. حال آنکه راه آهن به خصوص خطوط راه آهن سریع السیر یکی از زمینه هایی است که در آینده به آن توجه زیادی خواهد شد و روسازی های جدید نیز چه در راه، چه در راه آهن و چه در فرودگاه بیش ازپیش موردنیاز هستند. همینطور تجهیزات سامانه های حمل و نقل هوشمند نیز از زمینه های رو به توسعه مهندسی هستند. این عضو هیأت علمی دانشگاه بیان می کند: متأسفانه علی رغم اینکه در سال های گذشته ظرفیت گسترده ای در سدسازی ایجاد کردیم و طبق گفته وزیر محترم نیرو سال گذشته دو و نیم برابر ظرفیت آبی کشور، سد ساخته شده است و از لحاظ زیرساخت های فیزیکی نیازی به خدمات وجود ندارد اما نگاه ها از حرکت سخت افزاری به بخش سد، مدیریت منابع آبی یا نگاه نرم افزاری حرکت می کند که این موضوع نیز یکی از شاخص هایی است که باید به آن توجه کرد. همچنین توسعه شبکه های آبیاری و زهکشی و بهبود سیستم های موجود را برای ارتقا بهره وری در آینده باید بیش ازپیش موردتوجه قرار داد. فرصت ها در بخش مهندسی ساختمان روانشادنیا همچنین با بیان اینکه موضوع ساختمان های هوشمند در آینده در بحث ساختمان های شهری حاکم خواهد شد، می گوید: ساختمان های هوشمند محل تلاقی چند تخصص مهندسی عمران، معماری، برق و مکانیک است. همه این تخصص ها در کنار هم می توانند یک ساختمان هوشمند را ایجاد کنند. ساختمان هوشمند صرفا مختص زمان بهره برداری نیست بلکه کلیه فرایندها را از زمان طراحی تا زمان اجرا، زمان بهره برداری و حتی زمان تخریب سازه هایی که با آن مواجه هستیم را در بر می گیرد؛ بنابراین ساختمان های هوشمند بازاری رو به رشد را( به معنی عام کلمه) در کشور خواهند داشت. تعریف جدید مهندس وی عنوان کرد: تعریف دنیای امروز از مهندس با تعریف گذشتگان کاملا متفاوت است. در گذشته به کسی که از دانش فنی لازم برای به کارگیری تکنولوژی های موجود و طراحی برخوردار بود، مهندس گفته می شد اما در تعریف جدیدی که ارائه می شود، به کسی مهندس می گویند که یک تکنولوژی را خلق کند. این عضو هیأت مدیره سازمان نظام مهندسی ادامه داد: ساخت ماشین آلات و تجهیزاتی که در صنعت می توانند مورداستفاده قرار بگیرند رویکردی است که در آینده می تواند موردتوجه قرار گیرد. به خصوص تکنولوژی رباتیک در آینده مورداستفاده زیادی قرار خواهد گرفت. آقای دکتر خوش نویس به عنوان یک ایرانی در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی این بحث را مطرح کردند که ساخت وسازهایی که در کره ماه و کرات دیگر انجام می گیرد با مصالح آنجا به چه صورتی خواهد بود. بازار ساخت وساز روانشادنیا معتقد است: در بازار ساخت وساز تغییرات جدی در حال رخ دادن است. بازاری که ما در ساخت وساز در سال های گذشته داشتیم با بازاری که در آینده خواهیم داشت کاملا متفاوت خواهد بود. ابعاد خانواده ها کوچک شده است. تعداد زندگی های فردی افزایش پیدا کرده است؛ بنابراین الگوی نیاز به ساخت و ساز تغییر کرده است. در سال گذشته1.5 میلیون کودک به دنیا آمده اند. ازاین رو توجه به نونهالان و خردسالان در ساخت وسازهای آینده در کشور می تواند بازار خوبی باشد. در یک افق 10 تا 15 ساله ساخت وساز در بازار مربوط به سالمندی اهمیت خودش را پیدا خواهد کرد. این عضو هیأت علمی دانشگاه تهران می گوید: مفهوم مهندسی و معنی که ما در گذشته با آن مواجه بودیم مفهوم محدودی را شامل می شد که در تداخل با حوزه های جدید، تغییر پیدا کرده است. امروز مهندسان ما با تداخل جدی در رویارویی با حوزه های جدید مواجه هستند. مهندسان ما با مشکلات جدی در حوزه های مختلف کسب و کار مواجه هستند. وقتی صحبت از ساخت و سازهای مشارکتی یا PP ها و انواع روش های تأمین مالی جدید می کنیم مهندسان ما برای آینده با توجه به توان اندک دولت، روند قیمت نفت و روند جمعیت کشور حتما به سمت آشنایی با انواع شیوه های تأمین مالی خواهند رفت. آینده مهندسی روانشادنیا بیان می کند: در دنیا به امید اینکه مهندسان آینده برای فرصت های آینده آماده باشند به دنبال تغییر سرفصل های آموزشی مهندسی هستند. در آینده صرفا دانستن علوم پایه و مهندسی و دانستن تحلیل سازه ها، مقاومت مصالح، طراحی بتنی و فولادی کفایت نمی کند؛ بنابراین، چون با جامعه کار می کنند حوزه جدیدی را به نام حوزه علوم انسانی و هنر تعریف کردند. مهندسان باید از جامعه شناسی مطلع باشند چراکه برای جامعه خانه می سازند. این گروه به دلیل اینکه با طبیعت در ارتباط هستند باید علوم طبیعی و محیط زیست را هم بدانند. باید بدانند که ردپای زیستی در کشور چیست و متأسفانه ما چه شرایطی داریم. مهندسان آینده ما باید با اقتصاد، کسب و کار، بازاریابی، تجارت بین الملل و نظیر آن آشنا باشند.