در طول دهه های گذشته روش های گوناگونی برای هموارسازی و شیب بندی بام ها و کف ساختمان ها ارائه شده و دستیابی به وزن کمتر از مهم ترین پارامتر های مصرف کنندگان بوده است. پوکه معدنی دانه های سبک حاصل از فعالیت های آتش فشانی است که به دلیل قیمت مناسب آن طرفداران زیادی در جامعه ایرانی ما دارد.
انواع پوکه
جلیلی، مدیر فروش شرکت سبک دانه طاها به پیام ساختمان گفت: پوکه معدنی در سایز های مختلفی تولید می شود. سایز پوکه معدنی نخودی 3 تا 12 میلی متر بوده و وزن حجمی آن حدود 650 تا 700 کیلوگرم بر مترمکعب است. این دانه با نام دانه صنعتی در بین تولیدکنندگان شهرت دارد و در ساخت قطعات بتنی سبک مورد استفاده قرار می گیرد.
کیفیت نهایی محصولات با این نوع پوکه به علت دانه بندی استانداردشده و یکدست، به میزان قابل توجهی بالا می رود و به دلیل داشتن حباب های ریز هوا عایق صدا محسوب می شود. با به کارگیری در صنایع وابسته به ساختمان (تولید قطعات بتنی سبک) باعث کاهش آلودگی صوتی می گردد. به دلیل همسازی بسیار بالای پوکه و سیمان در ساخت قطعات بتنی نیاز به هیچ ماده افزودنی دیگری نیست.
پوکه بادامی
وی افزود: نوع دیگر پوکه، بادامی نام دارد که اندازه ای حدود 30-20 میلی متر دارد و وزن حجمی آن حدود 500 تا 550 کیلوگرم بر مترمکعب است. پوکه معدنی بادامی در صنایع ساختمانی و کشاورزی و راه سازی مورداستفاده قرار می گیرد. از این پوکه به دلیل وزن حجمی پایین بنا به نظر مهندسین ناظر در کف سازی و شیب بندی ساختمان ها و همچنین در صنایع کشاورزی برای بهتر شدن آبیاری و زهکشی استفاده می شود.
این پوکه معدنی به عنوان پرکننده فضاهای ریزشی تونل ها در صنعت راه سازی نیز کاربرد دارد. جلیلی خاطرنشان کرد: نوع دیگری از پوکه معدنی، پوکه فندقی نام دارد که سایز آن بین 10 تا 20 میلی متر بوده و وزن حجمی آن در حدود 600 تا 650 کیلوگرم به مترمکعب است.
پوکه فندقی
پوکه فندقی معمولاً در مصارف ساختمانی و کشاورزی مورداستفاده قرار می گیرد. این پوکه به عنوان پرکننده کف در ساختمان و همچنین در پرورش گل، تهویه مطبوع زمین های مسابقه، زمین چمن گلف و کود زمین های فقیر از مواد معدنی و ایجاد مزارع کیوی کاربرد فراوان دارد. وی اضافه کرد: پوکه معدنی ماسه ای یکی دیگر از انواع پوکه های تولیدی ماست. سایز این پوکه بین 0 تا 5 میلی متر بوده و وزن حجمی آن در حدود 900 کیلوگرم بر مترمکعب است.
پوکه ماسه
پوکه ماسه ای به عنوان مکمل دانه صنعتی، در تولید قطعات بتنی سبک به کار می رود. همچنین این پوکه در انواع سیمان کاری های نما رویه کاری و آستر نما که خود عایق صوتی بوده و مقاومت حرارتی را بالا می برد نیز کاربرد دارد. استفاده از پوکه ماسه ای در ملات پشت کار (مانند سنگ نما و ...) حائز اهمیت است.
قیمت انواع پوکه
امیر فلاحی، مدیر فروش شرکت پوکه معدنی فلاح به برخی مزایای پوکه های مرغوب اشاره کرد و به پیام ساختمان گفت: پوکه معدنی باید عاری از هر نوع ناخالصی باشد مانند خاک، پوکه نرمه، نخاله و... پوکه معدنی مرغوب به صورت متخلخل یا اسفنجی است تعدادی ازمعادن، پوکه سنگین و نامرغوب تولید می کنند که به دلیل نزدیکی به شهر پوکه را با قیمت نازل تر و کیفیت بسیار پایین عرضه می نمایند که به بازار این ماده معدنی ارزشمند لطمه وارد می آورند.
رنگ پوکه
رنگ پوکه معدنی ملاک مرغوبیت یا سبک سنگین بودن پوکه نیست. بعضی افراد فکر می کنند که پوکه مشکی بهتر است و بعضی دیگر برعکس فکر می کنند پوکه قرمز یا سبز بهتر است که درواقع هیچ تفاوتی وجود ندارد وزن مخصوص یک مترمکعب پوکه عدسی درجه 1 نباید از 700 کیلوگرم بیشتر باشد وزن مخصوص یک مترمکعب پوکه بادامی درجه 1 باید کمتر از 700 کیلوگرم باشد وزن نهایی یک مترمکعب پوکه فندقی یا نخودی درجه یک هم 650 کیلوگرم است وزن یک مترمکعب پوکه نرمه یا ماسه ای 900 کیلوگرم است.
فلاحی در ادامه به قیمت انواع پوکه های معدنی شرکت اشاره کرد و گفت: اختلاف قیمت انواع پوکه معدنی به دلیل اختلاف سایز و اختلاف وزن نوع پوکه است. مزایا و معایب پوکه بیژن خاتمی نژاد، پیمانکار ساختمان نیز در رابطه با مزایای پوکه معدنی به پیام ساختمان گفت: پوکه باید سبک باشد به گونه ای که روی آب شناور بماند. همچنین علاوه بر عایق صدا و گرما و سرما باید در مقابل آتش سوزی مقاومت داشته باشد، طوری که تا 750 درجه سانتی گراد هیچ تغییری در حجم و شکل آن حاصل نشود. نقطه ذوب این ماده معدنی قروه 1342 درجه سانتی گراد است.
کاربردهای پوکه
وی ادامه داد: به دلیل وزن بسیارکم نسبت به ماسه معمولی (شسته یا رودخانه ای) در کارگاه های ساخت بتن، بلوک زنی (دیواری یا سقفی) و پر نمودن سطح لوله کشی های ساختمانی و ... مورداستفاده قرار می گیرد. این پوکه به عنوان عایق صدا برای موتورخانه ها و محل های صدادار بسیار مناسب خواهد بود. این قابلیت سبب آن می شود که ساکنان آپارتمان ها بدون نگرانی از هرگونه انتقال صدا از یک طبقه به طبقه دیگر سکونتی آرام و لذت بخش را تجربه کنند
میرزایی افزود: این ماده به دلیل وزن کم باعث کاهش وزن ساختمان و در نتیجه کاهش تیرآهن مصرفی می گردد و از لحاظ مالی نیز صرفه جویی خواهد شد. وی در ادامه به برخی معایب استفاده از پوکه معدنی برای شیب بندی اشاره کرد و گفت: پوکه های معدنی به دلیل باز بودن خلل و فرج درونی تا میزان 70 درصد حجم خود، آب جذب می کنند.
میزان بالای جذب آب پوکه های معدنی مشکلات متعددی را در کاربرد آنها به وجود می آورد. با افزایش میزان رطوبت محیط ضریب انتقال حرارت آنها به سرعت بالا رفته و عایق بودن نسبی آنها را از بین می برد. این مشکل به خصوص در اقلیم های مرطوب باعث تبادل حرارتی زیاد ساختمان از طریق بام می گردد. همچنین در صورت ترک خوردن لایه ایزولاسیون و نشت آب به درون لایه شیب بندی، به دلیل باقی ماندن رطوبت در پوکه های معدنی، علاوه بر ترمیم ایزولاسیون، لایه شیب بندی نیز باید جمع آوری شده و دوباره پوکه ریزی شود.
این مسأله در سقف هایی که ایزولاسیون آنها تعویض و یا تعمیر شده اما رطوبت باقی مانده، از سقف زیرین باعث پوسته شدن رنگ و ترک خوردگی گچ وخاک سقف می شود. جذب رطوبت و بخار شدن آن در اثر گرمای تابیده شده بر بام نیز باعث طبله کردن لایه ایزولاسیون می شود. این مشکل در مناطق گرمسیر، قابل ملاحظه است.
وی در پایان گفت: پوکه های معدنی غالبا فاقد دانه بندی مناسب بوده، به همین دلیل تثبیت و پایداری لایه پوکه ریزی شده در شیب بندی مشکل ساز خواهد بود. علاوه بر این بر طبق اصول شیب بندی صحیح، ضخامت لایه شیب بندی شده باید حداقل 3 برابر اندازه بزرگ ترین دانه استفاده شده باشد که با توجه به اندازه های بزرگ کلوخه ای برخی پوکه های معدنی این امر امکان پذیر نیست. به عنوان مثال با استفاده از پوکه با جنس سنگ پا و با اندازه تقریبی 8 سانتی متری باید حداقل به ضخامت 24 سانتی متر پوکه ریزی انجام شود.