روستایی در میان دره

روستای اشتبین در دهستان نوجه مهر از بخش سیه رود شهرستان جلفا، در شمالی ترین قسمت آذربایجان شرقی واقع است. روستای اشتبین متشکل از سه آبادی به نام های هراس، سیاوشان و جعفرآباد، نمونه ای از روستاهای با موقعیت کوهستانی ـ دره ای محسوب می شود. این روستا دارای آب و هوایی سرد با زمستان های طولانی است. بی شک آذربایجان شرقی جایی شبیه بهشت است و مناظر حیرت انگیزی دارد؛ در حاشیه سواحل ارس و در دل کوه های سربه فلک کشیده یاقوتی سبز قرار گرفته است. آسمان آبی، رود، جنگل و حتی مارال ها همگی باعث شده اند تا اشتبین به روستای شگفت انگیز ایران مشهور شود. روستایی که قدمتش به زمان شاه طهماسب صفوی، بیش از 700 سال پیش برمی گردد. تولید ابریشم در این روستا از قدیم رونق بسیاری داشته و گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب کرده است. آرامگاه خواجه ملک کدخدا، کتبیه مقبره خواجه احمد، گورستان قدیمی، کتیبه های مرمرین به خط ثلث قرن های 9 و 10 هجری همگی حکایت از قدمت آن دارد. اشتبین همچون یاقوتی به شکل طبقه های منظم در دل کوه ها به دست طبیعت تراش داده شده و چین خورده است. انبوه باغ ها و درختان، بافت ارگانیک و مناظر متنوع روستا در کنار طبیعت کم نظیر، خصوصیات زیبای بافت قدیم با فضاهای پر و خالی، سردرهای قدیمی، پیرنشین ها، ترکیب لنگه درهای چوبی با حاشیه سفید و سیمای گلی اطرافِ آن، کتیبه های قرآن بالای ورودی منازل و معماری سنگی پای دیوارها با کنتراست ها و ترکیبات رنگی متنوع از جاذبه های گردشگری و ویژگی های کالبدی اشتبین است. از یک سو باغ ها و درختان، روستای اشتبین را احاطه کرده و از سوی دیگر عواملی مانند ناهمواری ها، بستر سنگی، شیب تند زمین و شرایط اقلیمی خاص، بافت فشرده ای به آن داده است. فقط در محدوده شمالی روستا امکان توسعه محدود وجود دارد که غالبا کاربری های عمومی و اداری را دربرمی گیرد. میدان مرکزی روستا، ورودی و استخوان بندی عمده کالبدی روستای اشتبین را تشکیل می دهد و فضاهای مسکونی که بخش زیادی از آنها نیازمند مرمت هستند، در بافت تاریخی و باارزش روستا قرار دارند. ـ بخش ورودی روستا شامل کاربری های مختلف است. ـ بخش غربی روستا با محدودیت زمین برای توسعه روبه روست. ـ بخش شرقی روستا (شرق رودخانه) که بیشتر کاربری های مسکونی دارد و بخشی نیز نوساز و فاقد نظم مشخصی بوده، در تبعیت ساحل رودخانه و به شکل خطی در کنار آن قرار گرفته اند. ـ بخش اصلی و قدیمی روستا که بافت آن فشرده و با حداقل فضاهای ارتباطی است و اکثر خانه ها بدون حیاط و به صورت دو طبقه اند.