سادگی ضامن زیبایی و دوام

مهندس ایرج کلانتری در سال 1316 خورشیدی در تهران به دنیا آمده و دارای مدرک کارشناسی ارشد معماری از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران است. او معمار برگزیده سال 1384 است. مهم ترین پروژه ها و کارهای اجرا شده توسط این معمار و مؤلف: خانه مادری؛ خانه نجف دریابندری، خانه خانم مهشید امیرشاهی، خانه هوشنگ پیرنظر؛ خانه ثمین باغچه بان؛ خانه هشترودی؛ خانه آذربا؛ خانه شخصی معمار، بنای فرهنگستان های جمهوری اسلامی ایران در تهران با همکاری حسین شیخ زین الدین است. مدیریت و طراحی پروژه فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره)، دانشگاه بین المللی قزوین امام خمینی (ره)، سفارت ایران در گرجستان، اقامتگاه سفیر ایران در ایروان، مجموعه چایکنار تبریز و مجموعه های اداری و مسکونی متعدد دیگری که کارنامه حرفه ای او را پررنگ می کنند. کلانتری رتبه اول پروژه هایی مانند باشگاه کارمندان وزارت کشور، سفارت ایران در رباط (مراکش)، ساختمان شهرداری تهران، مجتمع مسکونی فرح آباد تهران، مجتمع مسکونی کارکنان فولاد اهواز، ساختمان شرکت نفت ایران، دانشگاه پتروشیمی ماهشهر را به دست آورده است. برخی آثار تألیفی کلانتری شامل بررسی علل حاشیه نشینی در 17 شهر با جمعیت بیش از یکصد هزار نفر ، تنظیم اصلاحیه قانون نوسازی و عمران شهری ، تهیه و تدوین آیین نامه اجرای حق مرغوبیت ، گونه شناسی مسکن در مناطق ساحلی خلیج فارس هستند. سادگی نخستین مؤلفه ای است که کلانتری در طراحی به کار گرفته و معتقد است در شکل بسیار ابتدایی خود، ضامن زیبایی و دوام است و دستیابی به آن فوق العاده دشوار. همان طور که در آثار او هم مشاهده می شود، سادگی قاعده کلی در سازمان دادن به عملکرد وی بوده و اعتدال و پیوند مصالح را به شکل وحدت و تنوع ، نظم ساختاری و فردیت بارز به تصویر می کشد. کلانتری، محیط انسانی را تنها متأثر از حضور معماران و دستاوردهای آنها نمی داند و طراحی را تنها پاسخ به نیازهای طرحی می شمارد که در دست معمار است. ویلای دماوند ویلای دماوند به عنوان خانه تعطیلات در محیط سرسبز و کوهستانی شهر دماوند طراحی شده است تا در فاصله ای حدود یک ساعت از شهر تهران فضایی خصوصی برای استراحت، ورزش و لذت بردن از طبیعت فراهم آورد. این بنا در باغی 6 هزار مترمربعی ساخته شده که بخشی از آن در شیب قرار گرفته و همچنین چشم انداز دلپذیری از رودخانه و فضاهای باغی اطراف دارد. این ویلا شامل ساختمان اصلی برای اقامت خانواده، استخر و دوش رختکن در مجاورت آن، زمین تنیس، خانه سرایداری و پارکینگ تشکیل شده است. روش جانمایی این ساختمان ها در زمین باغ به نحوی انجام شد که هیچ درختی قطع نشده، مداخله در توپوگرافی و شکل طبیعی زمین به حداقل برسد. این ساختمان سه طبقه روی شیب طبیعی زمین به شکلی است که از ورودی شمالی یک طبقه به نظر می رسد و خط آسمان محیط باغی پیرامون را بر هم نزده و از محوطه باغ با پایین ترین طبقه هم تراز است. پنجره های متعدد در هر طبقه و هر ضلع ساختمان، منظره ای چشم نواز و متفاوت را در برابر دیدگان می گشاید، از پنجره های طبقه همکف چمن کاری و باغچه ها، از پنجره های طبقه میانی، تنه درختان و مناظر دورتر و از پنجره های طبقه های بالایی شاخ و برگ درختان دیده می شود. تراس ها و بالکن ها در اندازه ها و زاویه های متفاوت طبقات، فصل مشترکی میان طبیعت بیرونی و فضاهای داخلی ویلا به وجود می آورند. استخر و زمین تنیس در بخش مسطح باغ ساخته شده اند و با دیوارهای نیمه شفاف و سایبان، بیرون و درون باغ به آنها محدود می شود. مصالح اصلی در نماسازی و دیوار، سنگ است که در نمای ساختمان اصلی از دو نوع سنگ به رنگ های قرمز و سفید استفاده شده و در دیواره باغ همان سنگ قرمز به صورت قاب صفحات گچی درآمده است. سطوح شفاف شیشه ای ساختمان رو به جنوب است تا بیشترین بهره گیری از نور و گرمای آفتاب به ویژه در فصول سرد صورت گیرد اما پنجره های اضلاع شرقی، غربی و شمالی ساختمان سطوح محدودتری دارند تا تابش های شدید و تبادل های حرارتی را کنترل کنند. فضاسازی باغ کاملا با حفظ درختان کهنسال هماهنگ است و محیط با چمن کاری سرسبز تعامل خوبی با درختان ایجاد کرده است.