تقلید آمریکایی ها از چاپارخانه های ایران باستان

پیش نیاز شکوفایی اقتصادی، جاده های ایمن و تأمین امنیت عمومی بود. ژان شاردن در این باره چنین نوشته است: چه در شب، چه در روز، چه در بیابان، چه در کاروانسرا، اگر چیزی دزدیده شود، والی آن خطه ناگزیر است آن جنس را بیابد. در غیر این صورت باید پولی معادلی ارزش مال مسروقه را به صاحب مال تسلیم دارد. از این رو، دست کم در نیمه اول سده هفدهم، جاده های اصلی ایران به مراتب از جاده های اروپا ایمن تر بودند و راهزنان از کارایی کمان داران پادشاه، که از جاده ها حراست می کردند، می هراسیدند. تمهیداتی که شاه عباس برای امنیت شبکه جاده های امپراتوری پهناورش به کار بست، به راستی درخشان بود. اما او برای کشیدن این جاده ها الگویی داشت که دو هزار سال بیشتر داریوش بزرگ برجای گذاشته بود. از حدود 500 ق.م. شاهان هخامنشی از سامانه مدیریت و شبکه ارتباطات بسیار مؤثری سود می بردند. آنچه شبکه گسترده ارتباطات را میسر می ساخت، درخشش مهندسی ایرانی در ایجاد جاده شاهی بود. به نوشته جان کرتیس، یکی از مسئولان موزه بریتانیا: این جاده، شهر شوش را که در مرکز امپراتوری بود، به شهر سارد در غرب آناتولی که 2600 کیلومتر دورتر و در نزدیکی سواحل مدیترانه قرار داشت، متصل می کرد. ظاهرا در فواصل معین این جاده، سنگ های مسافت نما نصب شده بوده و در فواصل معین دیگر ایستگاه های پست شاهی (چاپارخانه) قرار داشته که کمانداران شاهی از آنها مراقبت می کرده اند. دستاوردهای تازه حاکی از آن است که طول کل جاده های کشور به حدود 13هزار کیلومتر می رسیده است. جان پیتر اولسن، استاد دانشگاه آکسفورد درباره مهندسی و فن آوری در جهان کلاسیک، تأکید کرده است: جاده شاهی ایران در سنت رومی ـ یونانی زبانزد بوده و پیش از ساخته شدن شبکه جاده های رومی شهرت بسیار داشت. جالب اینجاست که این جاده دارای ساختاری سامان مند بود که بعدها در جاده های رومی هم به کار گرفته شد. چاپارخانه های سلطنتی حکومت مرکزی از طریق به کارگیری چاپارهای کارآمد و نامه رسانان سریع با همه مراکز ایالتی در سراسر امپراتوری در تماس نزدیک بود. هرودت، تاریخ نگار معروف یونانی در مورد آنان چنین نوشته: سفری که معمولا 90 روز به درازا می کشد، پست شاهی آن را در یک یا دو هفته طی می کند. در دنیا هیچ چیز سریع تر از این پیک های ایرانی نیست... گفته اند که مردان و اسبان در کنار جاده ها، آماده باش ایستاده اند. به تعداد روزهایی که سفری طول می کشد، در ایستگاه ها مرد و اسب آماده اند. هیچ چیز بازدارنده این پیک های ایرانی نیست نه برف، نه باران، نه گرما و نه تاریکی شب. سیستم چاپارخانه ای را که ایرانیان نزدیک به 2500 سال پیش ابداع کردند، قرن ها بعد جوامع دیگر به کار گرفتند و حتی در ایالات متحده به نام Pony Express به اجرا درآمد. به نقل از دکتر پیتر چلکوفسکی، دانشگاه نیویورک: اداره پست نیویورک در خیابان هشتم واقع است. این اداره ساختمان غول آسایی دارد که آن را در سال 1910 ساخته اند. گفته معروف هرودت که: نه برف، نه باران، نه گرما و نه تاریکی شب، این پیک ها را از شتاب در کارشان بازنمی دارد بر آستانه اصلی این ساختمان نوشته شده. پله های عظیم این اداره نیز تخت جمشید را تداعی می کند. جالب است بدانیم که گفته هرودت تا مدت ها بر سر آستین پستچی های نیویورک هم نوشته شده بود.