تأثیر وام 80 میلیون تومانی بر مسکن

در چند سال اخیر رکود صنعت ساختمان چرخ تولید بسیاری از صنایع وابسته را متوقف کرده و به دنبال آن اشتغال بیش ازپیش به عنوان یک چالش جدی مطرح شده است؛ بنابراین صنعتی که باید بار اشتغال را بر دوش می کشید، بیشترین بیکار ها را تحویل اقتصاد داد. از طرفی به رغم افت قیمت ها، به دلیل نبود قدرت خرید و فقدان تسهیلات، خرید مسکن برای متقاضیان از گذشته هم سخت تر شده است. در چنین اوضاعی بسیاری از کارشناسان مسکن، دولت یازدهم را متهم به کم کاری برای رونق بازار مسکن کردند و اعتقاد داشتند دولت باید در ارائه تسهیلات، این صنعت را به دلیل تحرک بخشی اقتصاد، بر صنعتی مانند خودرو رجحان می داد. به هرحال دولت یازدهم و در رأس آن وزارت راه و شهرسازی که متولی مسکن به شمار می رود، هر بار وعده هایی برای ورود تسهیلات به بازار می داد. یکی از عمده ترین این وعده ها، تسهیلات صندوق پس انداز مسکن یکم بود که سپرده گذاری برای دریافت این وام از 18 خرداد 94 شروع شد و 19 خردادماه 95 پس از یک سال، زمان دریافت تسهیلات سپرده گذاران فرارسید. مرادی، مدیر طرح و برنامه بانک مسکن با بیان اینکه تسهیلات صندوق پس انداز یکم ماهانه حدود 4 هزار نفر را وارد بازار مسکن می کند، می گوید: طی 12 ماه فعالیت صندوق پس انداز مسکن یکم در همه شهرها، 46 هزار و 256 نفر در تهران، شهرهای بزرگ و شهرهای کوچک در این صندوق ثبت نام کردند تا بعد از اتمام دوره یکساله سپرده گذاری، مشروط به سپرده مبلغی معادل نصف تسهیلات، بتوانند وام مصوب را دریافت کنند. صندوق یکم در تهران، تسهیلات 80میلیون تومانی، در شهرهای بزرگ و مراکز استان ها تسهیلات 60 میلیونی و در شهرهای کوچک نیز تسهیلات 40 میلیون تومانی به سپرده گذاران پرداخت می کند. تزریق 3000 میلیارد تومان به بازار حامد مظاهریان، معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی با اشاره به اینکه ماهیت صندوق پس انداز مسکن یکم این است که به میزان دو برابر پس انداز متقاضیان، تسهیلات داده می شود، عنوان می کند: با پس انداز یک هزار میلیارد تومانی که در صندوق پس انداز مسکن یکم انجام شده، 2 هزار میلیارد تومان از سوی بانک تسهیلات داده می شود که در مجموع 3 هزار میلیارد تومان تزریق منابع به بازار مسکن صورت می گیرد حال سؤال این است که این تسهیلات چقدر می تواند صنعت ساختمان را از مرداب رکود نجات دهد؟ آیا به واسطه تزریق این تسهیلات به بازار، قیمت مسکن افزایش خواهد یافت؟ در صورت ایجاد رونق در خرید و فروش وضعیت اجاره بها به چه سمتی خواهد رفت؟ و اصولا جدا از موضوع وام 80 میلیون تومانی در سال 95 رونقی بخش مسکن اتفاق افتاده است؟ پیام ساختمان برای یافتن پاسخ سؤالات مذکور سراغ صاحبنظران صنعت ساختمان رفته است. تأثیری ندارد احمدرضا سرحدی، کارشناس مسکن به خبرنگار پیام ساختمان گفت: حدود 40 هزار نفر از این وام استقبال کرده اند. حتی اگر فرض کنیم که بانک مسکن این وام ها را یک روزه پرداخت کند، چه تأثیری در برابر یک میلیون و 700 هزار واحد بدون مشتری خواهد داشت؟ دولت به نیت اینکه بازار رونق بگیرد، موضوعاتی را مطرح می کند و اتفاقا در بازار تأثیرات روانی ایجاد می کند اما زمانی که واقعیات بازار بر خریدار و فروشنده آشکار می شود، می بینیم که معاملات به سرعت افت می کند. وی افزود:من معتقدم این وام، در وضعیت رکود فعلی نمی تواند در بازار تأثیری ایجاد کند. چند عامل باید دست به دست هم دهند. اول اینکه باید وام موردنظر به گونه ای باشد که حداقل نصف قیمت ملک را تأمین کند و مهم تر اینکه بازپرداخت وام طولانی و بهره کاهش پیدا کند. من می ترسم که این وام ها در بنگاه های معاملات ملکی به صورت یک امتیاز خریدوفروش شود؛ همانند اتفاقی که در گذشته هم روی داده است؛ بنابراین تسهیلات از مسیر خرید خارج و وارد مسیر سوداگری می شود. این کارشناس مسکن ادامه داد: هرکدام از تصمیم گیری های دولت در حوزه مسکن تأثیرات روانی بر بازار می گذارد اما چون پشتوانه ندارد، در کوتاه مدت این جو از بین می رود. نمونه این موضوع را در بورس هم می بینیم که به خاطر برخی اتفاقات مردم به بورس هجوم می برند اما پس از مدتی که متوجه می شوند، خبری نیست شاخص ها به شدت نزول می کنند. سرحدی در پاسخ به این سؤال که گفته می شود مسکن وارد فاز پیش رونق شده است، اظهار داشت: به هیچ وجه این موضوع را قبول ندارم. از اردیبهشت تا آخر تابستان به طور طبیعی اوج نقل و انتقالات است و در این مقطع جهشی را در بخش استیجار و خرید و فروش داریم. جو روانی ایجاد می کند دبیر انجمن انبوه سازان استان همدان نیز با بیان اینکه تبلیغ وام 80 میلیون تومانی در بازار بی تأثیر نیست، به خبرنگار پیام ساختمان گفت: وام های مسکن باید ادامه دار باشد و اگر دولت می خواهد که مردم از این وام ها استقبال کنند باید سود وام به حداکثر 12 درصد کاهش پیدا کند و زمان بازپرداخت اقساط 20 ساله در نظر گرفته شود. عندلیبی با بیان این مطلب، افزود: جدا از وام مذکور، مدت هاست که خریداران به بازار مراجعه می کنند و وضعیت بهتر از سال گذشته است. به هرحال مردم به مسکن نیاز دارند و از طرفی بعد از برجام، انتظارات برای وقوع اتفاقات جدید در بازار به سر آمده است. ضمن اینکه با توجه به افزایش خدمات فنی مهندسی، گران شدن صدور پروانه، انشعابات و ... ساختمان سازی هر روز گران تر می شود و به صلاح خریدار است که قبل از گران شدن، نیازش را در این شرایط تأمین کند. وی در مورد تأثیر وام مسکن بر افزایش قیمت ها اظهار داشت: اعتقاد دارم با حضور مردم در بازار، قیمت ها به طور محسوسی افزایش نخواهد یافت اما چنانچه کماکان ورود متقاضی به بازار با خرید توأمان نشود، پس از یک دوره و با کاهش شدید عرضه توسط سازنده، در نهایت افزایش قیمت ها را شاهد خواهیم بود. دبیر انجمن انبوه سازان استان همدان در مورد تأثیر وام 80 میلیون تومانی بر بازار اجاره هم گفت: مدت هاست که اجاره بها سیر صعودی خودش را طی کرده اما با آمدن تقاضا به سمت خرید، اجاره ها احتمالا با شیب ملایم تری افزایش خواهد یافت. موجب گرانی نمی شود حسام عقبایی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک استان تهران به پیام ساختمان گفت: معتقدم افزایش تسهیلات موجب تحریک تقاضا و افزایش حجم معاملات در دوره پیش رونق خواهد شد. هرچند که تعداد تسهیلات کم است، اما می تواند اثرگذار باشد؛ به هرحال در مجموع با این تسهیلات موافقم. وی افزود: برخی دغدغه ایجاد تورم دارند اما پیش بینی ما این است که این اتفاق تا پایان سال 95 نمی افتد چراکه بازار مسکن این ظرفیت را ندارد. همچنان که در سال های قبل از 91 با وجود اینکه تسهیلات بانکی را شاهد نبودیم اما قیمت مسکن چند برابر شد؛ بنابراین ارائه تسهیلات الزاما نمی تواند عامل افزایش قیمت در شرایط کنونی بازار باشد. رئیس اتحادیه مشاوران املاک استان تهران اضافه کرد: به نظر می رسد برای اثرگذاری بیشتر باید ضمن افزایش سقف تسهیلات مذکور، کاهش سود و افزایش مهلت بازپرداخت را شاهد باشیم. لازمه این مهم همکاری شورای پول و اعتبار، بانک مرکزی، نمایندگان مجلس و البته شکل گیری بانک توسعه ای است؛ بنده اعتقاد دارم بانک مسکن تجاری است نه توسعه ای. عقبایی گفت: از ابتدای سال، 15 تا 20 درصد افزایش حجم معاملات را نسبت به سال گذشته شاهد بودیم و پیش بینی من این است که وام 80 میلیون تومانی در رونق بازار بی تأثیر نخواهد بود. وی در پاسخ به این سؤال که وام مذکور چه تأثیری در اجاره ها ایجاد خواهد کرد، گفت: بعید است وام 80 میلیونی تأثیر محسوسی در بازار اجاره ایجاد کند. مشکلات را حل نمی کند درگاهی، یکی از مشاوران املاک منطقه شش تهران در خیابان ولیعصر نیز به پیام ساختمان گفت: اگر قرار باشد این وام تأثیری بر املاک ایجاد کند، باید در مناطق جنوب شهر این اتفاق بیفتد. املاک مناطق متوسط به بالای تهران 500 تا 700 میلیون تومان قیمت دارند و وام 80 میلیونی بر افزایش قدرت خرید مردم در این مناطق تأثیری ندارد. از طرف دیگر مردمی که در مناطق جنوبی تهران زندگی می کنند، قدرت بازپرداخت اقساط این وام را ندارند بنابراین به نظر می رسد تنها تأثیر این وام ایجاد جو روانی برای ایجاد رونق است. وی در پاسخ به خبرنگار ما که آیا در یک ماه اخیر رونقی در بازار مسکن اتفاق افتاده است، خاطرنشان کرد: وضعیت معاملات در اردیبهشت نسبتا خوب بود اما در خردادماه معاملات به شدت افت کرده است. در کل می توان گفت نسبت به سال 94 رونقی اتفاق نیفتاده است. سخن آخر تقریبا تمامی مصاحبه شوندگان معتقدند وام 80 میلیون تومانی بیشتر از اینکه تغییرات عمده ای در بازار به وجود بیاورد، باعث ایجاد جو روانی می شود؛ جوی که اگرچه می تواند در کوتاه مدت مردم را به بازار بکشاند، اما بعد از یک یا دو ماه با مواجه شدن خریداران و فروشندگان با واقعیت های بازار، فروکش می کند. این نکته را هم باید اضافه کرد که تسهیلات موردنظر مختص قشر خاصی از جامعه است و دایره شمول آن محدود است. نکته حائز اهمیت دیگر اینکه قطعا در عدم استقبال از این صندوق، مهم ترین مانع، سود بالای وام هاست که بازپرداخت را دچار مشکل می کند . ای کاش وزارت راه و شهرسازی به دنبال راهکاری برای استقبال بیشتر مردم از این تسهیلات باشد.