طلاق بریتانیا با ایران چه می کند؟

خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا را باید مهم ترین رخداد این روزهای بازارهای جهانی برشمرد زیرا این مساله می تواند بر بازارهای انرژی داخلی تاثیرگذار باشد. از هفته گذشته تاکنون این خبر بازارهای مالی جهان را تکان داده است چنانکه با کاهش11 درصدی ارزش پوند در مقابل دلار ، پوند استرلینگ به کمترین ارزش خود از سال 1985 میلادی رسیده و نفت هم ناگهان با سقوط 3 دلاری مواجه شده است. آمارها نشان می دهد در پی خروج انگلیسی ها از اتحادیه اروپا در پی رفراندوم تاریخی، بازارهای مالی جهان از جمله بازار سهام اروپا سقوط 8 درصدی را تجربه کرده است و در مقابل طلا باافزایش بهایی چشمگیر، پنج شنبه در اوج 27 ماهه قیمت بوده است. در این حال به نظر می رسد خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا که از همان ابتدا با افزایش ریسک بازارها و ریزش 6 درصدی نفت همراه بوده است نگرانی هایی را در حوزه اقتصادی، مالی، بازار و پول و سرمایه بوجود آورده است چراکه این تصمیم می تواند موجب آسیب دیدن ورود سرمایه به پنجمین اقتصاد بزرگ جهان شود. هم اکنون سیاستگذاران جهانی سعی دارند تمهیداتی را برای تثبیت بازارها بیاندیشند هرچند که برخی کارشناسان وضعیت فعلی را موقتی دانسته و در بلند مدت به احیای بازارها از جمله بازار نفت امیدوارند. تغییر در بازار جهانی نفت بدون شک خروج تاریخی بریتانیا از اتحادیه اروپا پیامدهایی را اعم از فرصت ها و تهدیدها متوجه ایران و بازارهای اقتصادی ایران خواهد کرد اما پس لرزه های این جدایی، در اقتصاد کشور ما چیست؟ در حال حاضر واکنش بازارهای جهانی به این تغییرات کاهش قیمت نفت است که طبیعتا شاخص های مختلفی از انرژی را تحت تاثیر قرار می دهد که ارتباط مستقیمی با رشد اقتصادی دارد. به طور نمونه اثر نوسانات بازار نفت بر رشد اقتصادی جهان و همینطور در کشور طی چند سال اخیر کاملا روشن است. پررنگ ترین اثر آن، تاثیر در بهای انرژی است که در مورد نفت طی این روزها شاهد تغییرات محسوسی بوده ایم. بالا رفتن و پایین آمدن بهای نفت منجر به افزایش و کاهش تولید و به تبع آن توان رقابت در بازارهای جهانی است. بنابراین در سرعت رشد اقتصادی کشور تاثیرگذار خواهد بود. صادرات وابسته به نفت، همیشه مهم ترین چالش اقتصاد کشور ما بوده و به گفته کارشناسان اقتصادی این موضوع یک اتفاق ناخوشایند برای اقتصاد کشورمان محسوب می شود، چراکه با اولین تغییر در بازارهای جهانی نفت، اثر آن در اقتصاد کشورمان دیده می شود. با کاهش قیمت نفت و برگشت دوباره آن به حدود 40 دلار، درآمدهای نفتی کشور کاهش می یابد، این در حالی است که مسئولان انتظار داشتند در روز های آینده با افزایش درآمد نفت بتوان اثرات رکود اقتصادی را در کشور تخفیف داد، اما در صورت ادامه این روند امیدواری ها برای کاهش رکود در اقتصاد ایران کمتر می شود. با وجود این برای ارزیابی همه جانبه این موضوع که آیا خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا به نفع ایران است یا به ضرر ایران، هنوز خیلی زود است، اما از آنجایی که این کشور یکی از سه ضلع قدرت اقتصادی در اتحادیه اروپا محسوب می شود، تاثیرگذاری بالایی در در ارتباط با سایر کشورهای دیگر دارد. اختیارات یا محدودیت بیشتر به دنبال عقب نشینی احتمالی بیشتر قیمت ها در بازارهای جهانی پس از سقوط قیمت نفت، طبیعتا صنایع وابسته به نفت هم متاثر از این تغییرات خواهد بود. پتروشیمی و بازارهای جهانی آن، از این دست صنایع است هرچند هنوز واقعیت های آن به صورت کامل خودنمایی نکرده است. شاید در روزهای آینده با تغییرات جدی در بازارهای مختلف مواجه شویم که از آن جمله می توان به نوسان قیمت ها در بازار محصولات پتروشیمی اشاره کرد. باتوجه به کاهش قیمت نفت خام در بازارهای جهانی و افت بهای بسیاری از محصولات پالایشی و خوراک مایع صنایع پتروشیمی، در نگاه اول باید منتظر سیگنال های بازار و کاهش قیمت محصولات پتروشیمی باشیم. باتوجه به کاهش فاصله قیمتی برخی محصولات همچون، اتیلن و پلیمرها و پلی اتیلن ها، شاهد این واقعیت هستیم که سودآوری شرکت های پتروشیمی به شدت کاهش یافته یعنی عرضه کنندگان اصلی از یک سو مجبور به کاهش حجم تولید بوده و ازسوی دیگر برای رشد قیمت ها تلاش بیشتری به خرج خواهند داد. کاهش قیمت جهانی نفت خام و کاهش ارزش دلار فاکتورهای مهمی در این زمینه هستند که به صورت روانی و فنی بر کاهش قیمت محصولات پتروشیمی تاثیرگذار خواهند بود. با این حال، تحلیلگران معتقدند بریتانیا به لحاظ تصمیم گیری اقتصادی آزادتر شده و اختیارات بیشتری خواهد داشت. به عنوان نمونه در ارتباط با شرکت های نفتی، زمانی که انگلیس عضو اتحادیه بود طبیعتا باید در پروسه رقابتی ملاحظاتی را رعایت می کرد اما امروز رقابت شدیدتر خواهد شد و ایران اگر عاقلانه عمل کند می تواند منافع خود را از این رقابت تامین کند. بنابراین اگرچه نمی توان دقیقا گفت که خروج بریتانیا به نفع یا به ضرر ایران است اما به نظر می رسد در مجموع این موضوع به نفع ایران است و ایران می تواند در آینده راحت تر با این کشور کار کند، تا زمانیکه فضای مبهم اقتصادی شفاف تر شود. به هر حال، خروج انگلیس از اتحادیه اروپا یک روند طولانی است که به تعبیر کارشناسان حدود ده سال طول می کشد و تنها در نقطه پایانی رابطه انگلیس و اتحادیه اروپاست که می توان وارد مذاکره شد، طبیعتا در این فاصله کسب و کارها با شرایط اقتصادی نامعلومی دست و پنجه نرم می کنند.