پاکسازی آلودگی های نفتی با فناوری ایرانی

رفع آلودگی های نفتی با استفاده از محصولات تولیدشده به وسیله فناوری نانو در حال حاضر سرآمدترین تکنولوژی روز جهان در این بخش است و ایران نیز به تحقیق و تولید محصولاتی با استفاده از فناوری نانو ورود کرده که تا 100 برابر وزن خود جاذب مواد آلی هستند. روزانه آب دریاها در سراسر جهان به مواد نفتی آلوده می شوند که این آلودگی به دلایلی چون عملیات روزمره پایانه های بارگیری نفت، تانکرهای حمل نفت، سوانح احتمالی، فعالیت های اکتشافی و تولیدی نفت و گاز و ... اجتناب ناپذیر است. حتی ورود فاضلاب های صنعتی و پساب های پالایشگاهها و مجتمع های پتروشیمی به آ ب های سطحی و زیرزمینی در برخی نقاط جهان آلودگی های گسترده نفتی را به همراه داشته است. ورود نفت به منابع آبی، صدمات و خسارات متعددی را بر محیط زیست انسان ها و دیگر جانداران به همراه دارد که این مسئله موجب شده تا در مراکز علمی جهان به طور مستمر بر روی ساخت موادی برای کاهش و رفع آلودگی نفتی آب ها مطالعه و آزمایش کنند تا موادی به تولید برسد که بیشترین بهره وری را در این مسئله داشته باشد. تنها مقدار بسیار کمی از آلودگی های مواد روغنی و نفتی توسط باکتری های محیط از بین می روند و حذف مابقی این آلودگی ها از محیطزیست بسیار زمان بر خواهد بود و تبعات متعدد و گسترده زیست محیطی را در بر دارد. در حالت معمول برای برطرف کردن آلودگی های نفتی از عواملی چون میکروارگانیسم ها، اسکیمرها (تمهیدات مکانیکی)، دترجنت ها و جاذب ها استفاده می شود اما وقتی آلودگی گسترده شود استفاده از این روش ها کارآیی لازم را نخواهد داشت و استفاده از سیستم های جمع آوری آلاینده های نفتی نیز بسیار گران و هزینه بر است، از این جهت ساخت ابرجاذب ها که بتوانند مواد نفتی و روغنی غوطه ور در آب را جذب کرده و به جمع آوری آلاینده های روغنی از سطح آب و همچنین فاضلاب های صنعتی بینجامند، ضروری است. بازار جهانی آئروژل های آب گریز فناوری نانو برای این کار، گزینه های متعددی را پیشنهاد می دهد که از این دسته می توان به ساختارهایی نظیر آئروژل ها، پخش کننده های نانویی، نانوغشاها، نانوفرم ها، نانوفیلتر ها و نانوپدها اشاره کرد. در بسیاری از این ساختارها از نانوفرم های کربن، نانوذرات مغناطیسی و همچنین نانوساختارهای سیلیکانی جهت ایجاد تخلخل و آب گریز کردن سطح بهره برده شده است و در بسیاری از موارد، ابر آب گریزی می تواند به وسیله نانوساختاهای ویژه ایجاد شود. در این راستا، استفاده از آئروژل های آب گریز که می توانند تا بیش از 100 برابر وزن اولیه خود، ترکیبات آلی را جذب کنند و در عین حال آب را جذب نکنند، برای رفع آلودگی های نفتی بسیار مؤثر است. بر اساس گزارش ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، در حال حاضر شرکت های صنعتی بزرگی در جهان در زمینه آئروژل های سیلیکاتی از جمله Buyaerogel, TAASL, JIOS Aerogel, Cabot Corporation, Acoustiblok UK Ltd, Active Space Technologies, Airglass AB, American Aerogel, Corporation, Aspen Aerogles Inc, BASF SE, Dow Corning Crop و Svenka Aerogel به تحقیق یا تولید آئروژل های کربنی پرداخته اند. اخیراً ایران نیز به جمع کشورهای تولیدکننده محصولات آئروژلی پایه سیلیکاتی وارد شده و شرکت واکنش صنعت پارت که در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان واقع شده به تولید و فروش بالای محصولات آئروژلی پایه سیلیکاتی پرداخته است. تولید صنعتی آئروژل های کربنی نیز در داخل کشور در مراحل تحقیقاتی ــ آزمایشگاهی قرار دارد. به طور کلی به دلیل خصوصیات منحصربه فرد و کاربردهای گسترده و روزافزون آئروژل ها، تخمین زده شده است که بازار جهانی این مواد از 221.9 میلیون دلار در سال 2013 به یک میلیارد و 896.6 میلیون دلار در سال 2020 برسد. آئروژل ها که حاصل فناوری نانو هستند به عنوان سبک ترین ماده جهان شناخته می شوند و می توانند در انواع مختلف خود در پوشش های مناسب در رنگ ها، پوشش لوله های نفت و گاز، عایق ساختمان ها و پوشاک، صنایع هوافضا و جاذب مواد آلی مورد استفاده قرار گیرند.