مرکز تحقیقات راه وشهرسازی هم LSF را اشتباه اجرا می کند

گروه ساخت و ساز: از بدو ورود سیستم ساختمانی قاب سبک فولادی (LSF) به ایران، این نوع سیستم ساختمانی به دلیل تازگی سیستم سازه ای برای شاهدین و جذابیت ساختمانی آن، مورد توجه علاقمندان بسیاری قرار گرفت. با پیگیری متولیان صنعت و تلاش های برخی اساتید دانشگاهی متخصص در این زمینه و با دقت نظر وزیر وقت مسکن جناب مهندس سعیدی کیا، این سیستم ساختمانی در ماده نخست تبصره 6 بودجه 86 برای اعطای تسهیلات و حمایت های دولتی قرار گرفت و مرکز تحقیقات راه و شهرسازی برای تدوین الزامات سازه ای و اجرایی سیستم ساختمانی قاب سبک فولادی (LSF) وارد عمل شد. اما در ادامه ی این فرایند مشکلات بسیاری رخ داد که برای آسیب شناسی آن پیام ساختمان گفتگویی با مسعود کریمیان، نماینده AISI در ایران و خاورمیانه و نایب رییس کمیته ISO/TC98.SC2 استاندارد بین المللی اصول و مبانی طراحی سازه ها، دارای برد تخصصی سازه های قاب فلزی سبک از AISI امریکا و CSSBI از کانادا و کارشناس امور مسکن و ساختمان سازمان بازرسی کشور انجام داده ایم که خلاصه آن به نظر مخاطبان می رسد. پیام ساختمان: آیا ما آیین نامه های داخلی برای صنعتی سازی و مصادیق آن مثل LSF یا ICF داریم؟ ما در داخل کشور آیین نامه های اجرایی معتبری برای سیستم های صنعتی سازی داریم که می توان به آیین نامه طراحی و اجرای سازه های فولادی سبک سرد نورد (نشریه ض-608) مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به سرپرستی دکتر نادر خواجه احمد عطاری و آیین نامه طراحی و اجرای سازه های فولادی سرد نورد نشریه 612 و 613 معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری- سازمان نظام فنی و اجرایی کشور به سرپرستی دکتر محمدحسن فلاح برای LSF و راهنمای طراحی و اجرای سیستم ساختمانی دیوارباربر بتن مسلح با قالب های عایق ماندگار از جنس پلی استایرن منبسط شده (نشریه ض-575) برای ICF و مبحث 11 مقررات ملی ساختمان که به 4 فصل LSF و ICF و قالب های تونلی و سازه های فولادی پیچ و مهره به سرپرستی دکتر حسین پرستش منتشر شده اند، اشاره نمود اما سازه های چوبی آیین نامه داخلی ندارد و تنها گزارش (گ-500) مرکز راه، مسکن و شهرسازی به کوشش دکتر سپهر گنجه ای منتشر شده است. بقیه سیستم های صنعتی سازی آیین نامه های مشخصی ندارد، اما از میان آنچه به عنوان صنعتی سازی نام برده می شوند، تقریباً هیچ یک از سیستم ها به اندازه LSF در تعریف ماهیت صنعتی سازی قابل تعمیم نیست. پیام ساختمان: رویکرد آیین نامه های ملی نسبت به صنعتی سازی چگونه بوده است؟ متأسفانه در این مورد نمی توان نظر مثبتی ارایه نمود. البته نفس ماهیت تدوین آیین نامه های ملی برای مصادیق صنعتی سازی به نوبه خود قابل تقدیر است هرچند که تقریباً 50 سال پس از کشورهای توسعه یافته این امر رخ می دهد. اما تدوین این آیین نامه ها با چالش های فراوانی روبرو بوده است که به راحتی می توانست این چالش ها رخ ندهد. رویکرد این آیین نامه ها بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته است یا اگر هم در نقطه ای علمی بوده توسط عامل بازدارنده ای از طرف مقابل به گوشه ای رانده شده است. برای نمونه مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نه تنها حاضر به پذیرش گروه تدوین آیین نامه طراحی و اجرای سازه های فولادی سرد نورد زیر نظر معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری نمی شد، بلکه درصدد برآمد عملکرد این گروه را نیز زیر سؤال ببرد و برخوردی تقریباً به دور از شأن پژوهشگری با این گروه نمود. تا جایی که رییس وقت مرکز به طور علنی علیه این گروه برخوردهای خصمانه تندی می نمود یا مدیرکل وقت مقررات ملی ساختمان ایستادگی های بسیاری در برابر تشکیل تیم منسجمی از متخصصین برای تدوین مبحث 11 نمود که در نهایت پس از فشارهای فراوان حاضر به پذیرش یک نفر از جمع متخصصی شد. در عوض مبحث 11 مقررات ملی دچار ضعف های بسیاری گردید. فرایند تدوین این آیین نامه ها نیز دارای چارچوب علمی مشخصی نبوده است. به طوری که همگی ترجمه صرف بوده و بدون مطالعات کافی صورت گرفته است. به طور مثال، وقتی آیین نامه AISI S-100 در مؤسسه استاندارد استرالیا و نیوزلند مورد بررسی قرار گرفت، مسایل منطقه ای و شرایط خاص این کشورها در آن لحاظ شده و به استاندارد AS/NZ 4600 تبدیل شد، اما در ایران یک ترجمه بسیار ساده و غیرفنی از همان AISI S-100 و دیگر مجلدات آن صورت گرفته و به نشریه (ض-608) تبدیل شد. پیام ساختمان: تأثیر انتشار این آیین نامه ها در جامعه مهندسی و کارفرمایی و بر روی پروژه های کشور چگونه بوده است؟ قطعاً این آیین نامه ها از یک نظر تأثیر مثبتی داشته اند که موجب آسودگی خاطر جامعه مهندسی و کارفرمایی برای رغبت بیشتر به صنعتی سازی شده است. هرچند که دارای ابهامات و اشکالات بسیاری هستند اما نگاه به صنعتی سازی و به ویژه LSF شفاف تر می شود. اما از نظر کارکرد این آیین نامه با ضعف هایی که دارند، از نظر ماهوی، آنچنان که می بایست دارای تأثیر مثبت بر روند کیفیت ساخت و ساز کشور نبوده اند و البته ماهیت گروه تدوین در آن تأثیر به سزایی داشته است. به طور نمونه مبحث 11 مقررات ملی ساختمان توسط پژوهشگرانی تدوین شده است که خودشان در عمل به مکانیزم سازه های LSF آشنایی نداشته اند و پروژه های ساختمانی خود را به صورتی طراحی نموده اند که سازه LSF را در داخل بتن فونداسیون غرق کرده اند. این شخص قطعاً نمی داند که این سازه به دلیل پوشش زینک آن نباید با محیط های قلیایی مخصوصاً بتن در تماس باشد و این ساختمان پس از فرسودگی زودهنگام سازه در محل برخورد با بتن دچار برش خواهد شد. یا پژوهشگرانی که نشریه (ض-608) مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی را تدوین نموده اند، در پروژه ساختمانی اداری که زیر نظر خودشان در محوطه مرکز تحقیقات به روش سیستم بالونی طراحی و اجرا شده است، به دلیل نا آشنایی به مکانیزم های دینامیک رفتاری سازه در برابر نیروی برش یا مشخصات مکانیکی مقاطع سازه، و به دلیل نا آشنایی به استانداردهای طراحی و اجرای سازه های سرد، دچار اشتباهات متعددی از قبیل اتصال تیرها به بال استادها به دلیل نا آشنایی به اصول طراحی سیستم بالونی و طراحی اشتباه در دیوارهای مهاربندی به صورت دیوار نیم گرد و نقض حدود زوایای استاندارد مهاربندی، عدم نصب هولداون ها، عدم رعایت فاصله استاندارد پیچ ها که منجر به کاهش مقاومت مقطع در محل اتصال می گردد، عدم تناسب بارگزاری در مقاطع تیرچه ها و استادهای زیر آن ها و حتی عدم تشخیص در روی صحیح عرشه فولادی پوشش سقف، شده اند اما همین تدوین کنندگان آیین نامه یا بهتر بگوییم مترجمین بی تجربه در مقام ادعا در پاسخ به دعوت حضوری از ایشان برای ادغام دو گروه تدوین مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با گروه تدوین زیر نظر معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری می فرمایند آزمایشاتی را در آزمایشگاه های مرکز تحقیقات انجام می دهند که در آزمایشگاه های امریکا حتی تصور آن را هم نمی کنند!