محدویت فعالیت مدیران پروازی صنعت نفت

در پی آتش سوزی گسترده مجتمع پتروشیمی بوعلی سینا که از خانواده بزرگ هلدینگ خلیج فارس محسوب می شود، خسارت وارده بر آن حدود 60 میلیون یورو تخمین زده شد. پتروشیمی بوعلی در طول 24 ساعت به سوژه اکثر رسانه های کشور تبدیل شد. گفته شد، این حادثه با یک آتش سوزی کوچک آغاز و درنهایت به دلیل عدم اعمال مدیریت بحران توسط مدیران به ویژه مدیرعامل تازه کار سازمان منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر به یک آتش سوزی گسترده همراه شد. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که روند خاموش کردن این مخزن پتروشیمی در بوعلی بسیار کند بوده است و اگر تلاش گروه های ویژه نبود شاید این آتش به سایر مخازن نیز توسعه پیدا می کرد. حتی مرضیه شاهدایی مدیرعامل تازه منصوب شده شرکت ملی صنایع پتروشیمی و معاون وزیر نفت هم در طول 36 ساعت نخست وقوع حادثه در منطقه ماهشهر حضور نداشت و عملاً موازی کاری و نبود مدیریت واحد در مهار بحران منجر به شکل گیری تاریخی ترین حادثه در سطح صنایع پتروشیمی ایران شد. بااین حال، متخصصین و کارشناسان صنعت پتروشیمی علل مختلفی را در خصوص وقوع این حادثه عنوان کردند، اما قوی ترین علت بی توجهی به ایمنی در صنعت پتروشیمی عنوان شده است. چنانکه ضعف مدیریت در وقوع بحران، موضوعی بود که وزیر نفت به آن اذعان داشت، یعنی نبود فرمانده برای مهار آتش! در این راستا عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، اخیراً بابیان اینکه مسئولان پتروشیمی کشور جهت حضور در پتروشیمی تأخیر ده ها ساعتی داشتند،گفت: در خوزستان هیچ گونه امکاناتی جهت اطفاء حریق وجود نداشت. مسئولان پتروشیمی کشور، پروازی هستند هدایت الله خادمی با اشاره به وقوع آتش سوزی در پتروشیمی بوعلی گفت: متأسفانه دولت در فعالیت بخش خصوصی دخالت می کند و برای انتصاب مدیران خود در این مجموعه ها تلاش می کند، اگر نتواند مدیران را انتخاب کند، این شرکت ها را در لیست سیاه قرار داده و به آن ها پروژه نمی دهد. نماینده ایذه و باغ ملک در مجلس شورای اسلامی، بابیان اینکه تمامی مدیرعاملان پتروشیمی های کشور با نظارت وزیر منصوب می شوند، افزود: خانم شاهدایی در خصوص آتش سوزی پتروشیمی بوعلی تجزیه وتحلیل نادرستی ارائه می کند، امیدواریم در کشور شایسته سالاری مبنا قرار گیرد، افراد کاردان در سمت های مهم به کار گرفته شوند و مدیران لایق کنار گذاشته نشوند. خادمی با اشاره به ضعف تجهیزات ایمنی در پتروشیمی بوعلی ادامه داد: در خوزستان هیچ گونه امکاناتی جهت اطفاء حریق وجود نداشت و باوجود تعداد فراوان پتروشیمی ها در این استان ایمنی پتروشیمی ها ضعیف است و در حادثه آتش سوزی پتروشیمی بوعلی امکانات از سایر استان ها به منطقه ارسال شد، البته سایر پتروشیمی های کشور نیز تجهیزات ایمنی مناسبی ندارند. وی بابیان اینکه مسئولان پتروشیمی بوعلی و کشور جهت حضور در پتروشیمی برای بررسی حادثه و اتخاذ تصمیم های مناسب، تأخیر چندین ساعته داشتند، اظهار کرد: مسئولان پتروشیمی کشور پروازی هستند و انگیزه را در نیروی کار ایجاد نمی کنند و نیروی کار نمی دانند که زیرمجموعه شرکت نفت یا بخش خصوصی هستند. حضور مدیران پروازی در صنعت نفت محدود شد پس از اظهارات این نماینده مجلس، وزیر نفت با ابلاغ بخشنامه ای درباره محدود کردن سقف پرداخت حقوق کارکنان صنعت نفت، با صدور دستور دیگری دامنه فعالیت مدیران پروازی را محدود کرد. بیژن زنگنه در بخشنامه ای خطاب به مدیران عامل شرکت ملی نفت، شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی، شرکت ملی گاز و شرکت ملی صنایع پتروشیمی، استفاده از مدیران پروازی در صنعت نفت محدود می شود. در این بخشنامه آمده است: ماهیت واحدهای تولیدی و ضرورت نظارت نزدیک عملیاتی بر همه امور این واحد، اقتضا می کند افراد در رده های مختلف مدیریتی این واحدها به طور مستمر در محل کار حضور یابند و در منطقه کاری خود نیز (به جز در موارد کار در سکوهای نفتی و جزایر) اقامت داشته باشند و افزون بر این امکان دسترسی آسان و سریع به آن ها حتی در ساعت های غیر کاری نیز فراهم باشد. بر پایه این بخشنامه، ضروری است همه مدیران مجتمع ها، پالایشگاه ها، واحدهای بهره برداری، کارخانه های پتروشیمی و نیز رده های بعدی (مانند مدیران و رئیسان بهره برداری و ایمنی) به طور تمام وقت در محل خدمت خود حضور یابند و در منطقه کاری نیز اقامت داشته باشند و از انتصاب مدیرانی که به هر دلیلی قادر به حضور دائمی در محل خدمت خود نیستند (به اصطلاح مدیران پروازی) خودداری شود. بر اساس این بخشنامه، قرار است در هفته های آتی نسبت به تعیین تکلیف مدیران پروازی در صنعت نفت اقدام شود. به گزارش پیام ساختمان، غیبت مدیران احتمال وقوع حوادث ناگوار را در صنعت نفت افزایش می دهد و بر این اساس وزیر نفت باهدف ساماندهی وضع مدیران پروازی (غیرمقیم) این بخشنامه را صادر کرده است. بر اساس بررسی ها، برخی مدیران پروازی فقط هفته ای دو روز به محل کار خود در شهرستان ها می روند و سایر روزها را در دفترهای مستقر در تهران سپری می کنند. کارخانه نیازمند ترمیم و تعویض شاید این حوادث در سال های اخیر این سؤال را در ذهن ایجاد کند چرا مسئولان صنعت نفت به جای آنکه به دنبال بالا بردن تولید و رکوردشکنی در آن باشند به دنبال اورهال به موقع صنعت نفت نیستند؟ 5 روز قبل از وقوع حادثه آتش سوزی در پتروشیمی بوعلی، محمدرضا صاحب نسق مدیرعامل این شرکت در گفت وگو سایت اطلاع رسانی وزارت نفت گفته بود مجتمع پتروشیمی بوعلی سینا با 2 شرکت فرانسوی به منظور اورهال واحد آروماتیک و تعویض مولکولاسیو برج های جذب مذاکراتی انجام داده است زیرا اکنون 11 سال از عمر آن ها می گذرد. به گفته مدیرعامل پتروشیمی بوعلی باگذشت 12 سال از آغاز فعالیت، کارخانه نیازمند ترمیم و تعویض برخی مواد و تجهیزات است. بی توجهی به ایمنی در صنعت پتروشیمی اوایل اردیبهشت سال 94 وزیر نفت بخشنامه ای را با عنوان دستورالعمل برای سلامت، ایمنی و محیط زیست در صنعت نفت ابلاغ می کند و اعلام می شود این بخشنامه باید حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ آن در دستور کار هیئت های مدیره شرکت های اصلی و فرعی تابعه قرار گیرد. اما ظاهراً بعد از گذشت یک سال از ابلاغ، این دستورالعمل و بخشنامه دردی را از صنعت نفت درمان نکرده است زیرا در 110 روز ابتدایی سال جاری فقط در صنعت پتروشیمی شاهد 7 حادثه هستیم. بااین حال، کارشناسان و صاحب نظران امیدوارند برخی سوء مدیریت ها و این حادثه با یک خانه تکانی در هلدینگ خلیج فارس و آن هم نه در سطح جز که در سطح کلان اتفاق بیفتد.