تیس ؟ هیس

تیس ؟ ، هیس ! بااین که توجه اذهان عمومی توسط شبکه های مجازی، بیش از شبکه های حقیقی به سمت وسوی اخبار و رویدادهای جهانی و داخلی چند روز اخیر سوق داده شده است؛ از رویدادهای خارجی انفجار در نیس فرانسه، گروگان گیری در ارمنستان و این آخری کودتای نافرجام در بیخ گوشمان ترکیه گرفته تا فیش های حقوقی نجومی برخی از اعضای هیئت مدیره بانک ها، استعفای برخی از دریافت کنندگان حقوق چند ده میلیونی و باز این آخری کشف 210 کانتینر حامل کالای قاچاق به ارزش 190 میلیارد تومان- که احتمال می دهند در صورت همکاری برخی مراجع تعداد کانتینرها ازعدد 210 به 1000 دستگاه هم برسد- و هرکدام از این رویدادها بازتاب های متفاوتی در میان آحاد مردم و بلکه نخبگان جامعه داشته است به طوری که حتی برخی از نخبگان در تحلیل اثرگذاری آن رویدادها بر مبادلات تجاری و به تبع، اقتصاد کشور ما مطالبی را به تحریر درآورده اند، اما بااین وجود نباید از اخبار ریز و کم اهمیت در مقایسه با رویدادهای کلان ولی بااهمیت درجایگاه خود وحوزه ساختمانی، غافل شد. اخبار ساختمانی شاید از منظری به اندازه اتفاقات جهانی یا داخلی فوق الذکر جالب توجه مخاطبان عمومی نباشد اما چه بسا از منظر فعالان ساختمانی مهم تر و باارزش تر از اخبار صرفاً قابل شنیدن! نه اثرگذار بر کاروبار وزندگی شان باشد. ازجمله اخباری که این روزها در جراید کشور منتشرشده است و به نظر می رسد هم برای فعالان ساختمانی و هم افرادی که به نوعی علاقه مند مسائل ساختمانی هستند، مهم باشد، مطرح شدن مصوبه طرح جامع شهر جدید تیس در شورای عالی معماری و شهرسازی ایران است . این خبر درست در زمانی رسانه ای شد که در همان روز و در دیگر نقطه از میهن اسلامی ایران به علت افتتاح ناقص مسکن مهر در شهر جدیدی دیگر، شاهد حاشیه های پررنگ تر از متن! افتتاحیه بودیم. البته حاشیه های شهرهای جدید فقط به اتفاقات افتتاح مسکن مهر در روزهای اخیر ختم نمی شود. اگر با چراغ تبارشناسی میشل فوکو به سابقه تاریخی حاشیه ها! در حاشیه های کلان شهرها نور بتابانیم آنگاه به روشنی خواهیم دید که اعتراض به ایجاد شهرهای جدید نه امروزی، بلکه از همان آغاز مطرح شدن ساخت وساز مسکن مهر! در این شهرها مطرح بود اما بنا به علل مختلف ازجمله در رأس کار نبودن منتقدان، چندان بروز و ظهور نمی یافت هرچند گاهی با عنوان و بیان اتلاف منابع ملی در مسکن مهر ، سیاست های ساختمانی دولت وقت نواخته می شد اما این نوازش پس از اتمام دوره خدمت دولت قبلی و آغاز تدبیر جدید در دولت فعلی پررنگ تر شد، البته بماند این که در همین اثنا چه نسبت های خوش آب و رنگی به ساخت مسکن مهر در شهرهای جدید داده شد! اما طرح جدید ایجاد شهر جدید تیس در سواحل جنوبی چیست که مورد اقبال منتقدان دیروز ولی موافقان امروز ایجاد این شهرها واقع شده است؟ به نقل از عضو هیئت مدیره شرکت عمرانی شهرهای جدید، در این پروژه سعی دارند تا فعالیت ها متکی بر روش های تأمین مالی نوین باشد و دیگر به روش سنتی این کار را انجام ندهند. نامبرده هرچند از؛ 1) تصویب طرح جامع شهر جدید تیس در شورای عالی معماری و شهرسازی ایران، 2) به دنبال شروع برنامه های آماده سازی بودن و انجام اقدامات اولیه برای آغاز عملیات اجرایی، 3) به صورت فازبندی بودن اساس عملیات اجرایی در شهر جدید تیس، 4) دعوت از بانک مسکن و سایر شرکت های تأمین سرمایه برای تعیین روش تأمین مالی پایدار برای ساخت فاز اول این پروژه، 5) اعلام تمایل سرمایه گذاران خارجی در این عملیات و حتی دریافت پیشنهادهای سرمایه گذاران خارجی در این زمینه ، 6) اعلام آمادگی بخش های سرمایه گذاری بنیاد مسکن و بانک مسکن و 7) تأکید وزیر راه و شهرسازی بر برگزاری یک کنفرانس یا همایش دیگر فرصت های سرمایه گذاری شهرهای جدید با رویکرد تأمین مالی برای نسل نوی این شهرها، به عنوان امتیاز یا برتری های طرح تیس نسبت به طرح های قبلی ساخت شهرهای جدید درحاشیه کلان شهرها نام برده است اما با همه این اوصاف، به دو دلیل ذیل می توان جلوی عملیاتی شدن آن را تا مشخص شدن- بلکه مشخص کردن- تکلیف طراحان و حتی مجریان آن با شهرهای جدید قبلی، گرفت و به طرح تیس به بلندای صدای تصویب طرح جامع شهر جدید تیس در شورای عالی معماری و شهرسازی ایران گفت: هیس! اما آن دو دلیل کدامند؟ 1 ـ تعیین تکلیف سیاست گذاران ساخت وساز- حتی از نوع ساخت شهر جدید با عنوان تیس - با شهرهای جدیدی که پیش ازاین، ایجادشده است ولی کماکان با مشکلات عدیده ای دست به گریبانند؛ به اعتقاد منتقدان امروز شهرهای جدید دیروز، به هزار دلیل امکان زندگی در شهرهای جدید حاشیه کلان شهرها وجود ندارد که یکی از آنها نبود خدمات زیربنایی و روبنایی به علت تامین نشدن منابع و اعتبار موردنیاز برای اتمام این شهرها است. اگر برای اتمام پروژه های ناتمام شهرهای جدید قبلی اعتبار وجود ندارد پس، برای ایجاد شهرهای جدید مثل تیس چگونه اعتبار تأمین خواهد شد؟ آیا بهتر نیست روش های تأمین اعتبار پیشنهادی فعلی را ابتدا برای اتمام پروژه های ناتمام قبلی استفاده کنند تا با آغاز طرح جدید دیگر و عدم تأمین اعتبارهای نظری با مشکلات عملی مثل طرح های قبلی مواجه نشوند؟ 2ـ دلیل دوم برای جلوگیری از آغاز طرح جدید شهر جدید، بلاتکلیف نگه داشتن سرنوشت بافت های فرسوده حدود 130 هزار هکتاری کشور است که جمعیتی بیش از یک سوم جمعیت شهری (حدود 70 درصد مردم ایران شهرنشین هستند که یک سوم آن ها حدود 20 میلیون نفر می شود) در این بافت ها زندگی می کنند! بنا به نص صریح قانون بنا بود سالانه حدود 10 درصد از بافت های فرسوده شهری که هم دارای خدمات زیربنایی و هم حائز خدمات روبنایی هستند ، نوسازی شوند که متأسفانه با استناد به اظهارات افتخارآمیز! خود متولیان هنوز یک سوم حتی آنچه برای نوسازی یک سال معین شده بود، به نتیجه نرسیده است. بااین وجود، آیا باز باید شهر جدید آن هم با تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی ساخته شود؟ البته که این مقال در صدد نقد توسعه و رشد اقتصادی کشور چه در سواحل جنوبی، چه سواحل شمالی و چه سایر نقاط این مملکت نیست و حتماً از توسعه همه جانبه و هدفمند کشور نه تنها حمایت می کند بلکه آن را وظیفه خود می داند و اما، آیا ابتدا تمام کردن کارهای ناتمام ،آنگاه کلنگ جدید دیگری را بر زمین زدن، معقولانه و بلکه کارشناسانه نیست؟ مگر سخنگوی محترم دولت تعداد طرح های نیمه تمام را حدود 3000 پروژه و حتی تعداد آن ها را قبل از روی کار آمدن دولت یازدهم 10 برابر این تعداد یعنی بیش از 20 هزار مورد عنوان نکرده بودند؟ آیا ادامه این روند با اجرای طرح هایی از قبیل تیس به افزایش آمار طرح های ناتمام دامن نخواهد زد؟ آیا اثبات آزموده را آزمودن خطاست هزینه ها را افزایش و منابع و اعتبارات لازم برای اتمام پروژه های ناتمام را کاهش نخواهد داد؟ قادر نصیری ترزنق