روایتی از محرومیت ناگهانی قشری از مهندسان

سال گذشته دفتر سازمان های مهندسی و تشکل های حرفه ای وزارت راه و شهر سازی بخشنامه ای را ابلاغ و صادر کرد که هزاران فارغ التحصیل و دانشجوی کارشناسی ناپیوسته رشته های مرتبط با مهندسی عمران را غافلگیر کرد، تبعات این مصوبه و دامنه اعتراضات و نگرانی های آن تاکنون نیز ادامه دارد. طبق این مصوبه وزارت راه و شهرسازی به کسانی که کاردانی آن ها با رشته های ساخت وساز غیر مرتبط است پروانه اشتغال به کار نمی دهد، مهندسان ناپیوسته ای که پیش تر اجازه عضویت، اخذ پروانه و ارتقای پروانه اشتغال از سازمان نظام مهندسی را داشتند. این مهندسان ناپیوسته که در دانشگاه های کشور با صرف هزینه و زمان تحصیلات خود را انجام داده و با استناد به قوانین مربوطه به آن ها اجازه دریافت پروانه اشتغال به کار داده شد، دیگر نمی توانند مجوز پروانه طراحی و نظارت ساختمان بگیرند این در حالی است که طبق بخشنامه های وزارت علوم این افراد پیش نیاز گذرانده و از وزارت علوم مدرک اخذ کرده اند. بر این اساس، اشکالات ناشی از سیستم غلط آموزشی و منطبق نبودن فرایندهای آموزش با مصوبه ها، قربانی می دهد، به طور نمونه مهندسی با گذراندن 8 سال تحصیل با یک مصوبه به کناری گذاشته می شود و از حق عضویت و گرفتن پروانه نظام مهندسی منع می شود. جالب آنکه مهندسان دارای پروانه هم از حق ارتقای پایه محروم شدند. از زمان ابلاغ این مصوبه تاکنون، اعتراضات زیادی از سوی مهندسان در غالب تجمع به سازمان های نظام مهندسی و وزارت راه و شهرسازی صورت گرفته است، اما همچنان پاسخ قانع کننده ای به آنان داده نشده و یا حداقل راهکار جایگزینی پیشنهاد نمی شود. مهندسان معترض می گویند، این در حالی است که هنگام تحصیل هیچ منعی برای عضویت و کسب پروانه مهندسی وجود نداشت درنتیجه تعداد زیادی از مهندسان بر پایه مصوبات قبلی تحصیلات تکمیلی را طی کردند. به گفته آنان حداقل آنکه باید مصوبه جدید در مورد کسانی اعمال و اجرا می شد که بعد از ابلاغ و اطلاع رسانی آن اقدام به تحصیل و انتخاب رشته کردند، چراکه تمام تحصیلات و زمانی که این افراد برای آن صرف کرده اند، حالا با یک مصوبه نادیده گرفته شده است. پاک کردن صورت مسئله به جای حل آن ولی الله داداشى، نماینده مردم آستارا در مجلس شوراى اسلامى هم با انتقاد شدید از وزیر راه و شهرسازی به دلیل تبعات این مصوبه و بیکاری هزاران مهندس، گفت: به جای حل مسئله صورت مسئله را حل کردید! بهتر است راهبرد مبارزه با بیکاری را پیدا کنید، تدوین و طراحی به نظام فراگیر در سراسر کشور یک ضرورت است . سیستم آموزشی به سمت کمیت حرکت کرده مدیرکل دفتر سازمان های مهندسی و تشکل های حرفه ای وزارت راه و شهرسازی معتقد است: ایجاد رشته های مؤسسات مختلف اعم از مجازی، غیرحضوری و ناپیوسته عدم انسجام وسیعی را در مهندسی ساختمان کشور به وجود آورده است. منوچهر شیبانی اصل، بابیان اینکه این مسئله منجر به افت کیفی شدید در حوزه مهندسی شده است، گفت: این افراد شخصاً گناهی ندارند، اما سیستم آموزشی کشور به سمتی حرکت کرده که به کمیت بیش از کیفیت توجه کرده است درحالی که آموزش نیروی انسانی باید سازگار با نیاز جامعه باشد. وی افزود: مهارت های دانش آموخته مهندسی باید به اندازه ای باشد که بتواند مسئولیت بپذیرد. همان طور که مشاهده می کنید، در آزمون ورود به حرفه مهندسی که در سطح متوسطی است و نمره آزمون قبولی، پاسخ دادن به نیمی از سؤالات یعنی50 درصد و درصد قبولی بسیار پایین است. مدیرکل دفتر سازمان های مهندسی و تشکل های حرفه ای اظهار داشت: در این گونه شرایط شاهد اعتراضات جمعی برخی هستیم درحالی که دریافت پروانه اشتغال به کار به منزله ایجاد کار نیست. شیبانی بابیان اینکه تصور فارغ التحصیلانی که از پروانه اشتغال، امکان کار فراهم می شود یک تعبیر نادرست است، افزود: بسیاری از مهندسان دارای پروانه اشتغال به کار به دلیل نبود فرصت کاری، نمی توانند ظرفیت اشتغال سالانه خود را تکمیل کنند. وی ادامه داد: افرادی که فاقد توانمندی، مهارت و دانش لازم هستند معمولاً براثر خطاهای کاری، سر از محکومیت های کیفری درمی آورند که نمونه آن را مشاهده می کنیم و این اتفاقات قطعاً به ضرر مهندس و شهروندان خواهد بود. مدیرکل دفتر سازمان های مهندسی و تشکل های حرفه ای گفت: در حوادث ساختمانی در برخی موارد نکات بسیار مشخصی وجود دارد که در صورت رعایت موارد لازم از سوی مهندس موردنظر چنین ضعف کاری رخ نمی داد، بنابراین به این موضوع باید توجه کرد صرفاً پروانه اشتغال رفع بیکاری نیست. تولید مهندس باید به شکل متناسب و از کمیت به سمت ارتقاء کیفی آموزش ساختمان حرکت کند. جز ئیا strong ت این مصوبه چه بود طبق تبصره 2 ماده 7 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و مصوبه کمیسیون هم ارزی رشته ها (متشکل از نماینده وزیر راه و شهرسازی، وزیر علوم و فناوری، رئیس سازمان نظام مهندسی کشور) سال 89، صراحتاً تأکید شده که مشخص کردن عناوین رشته های اصلی و مرتبط بر عهده وزارت علوم و فناوری است و اثر تصمیمات مربوط به آینده است . بر همین اساس جدول عناوین رشته های اصلی و مرتبط مورد تائید وزارت علوم از طرف دفتر سازمان های مهندسی و تشکل های حرفه ای در سال90 صادر و به دنبال آن طی بندی از بخشنامه، گذراندن واحدهای کسری با هدف دریافت پروانه با کد اصلی تا اطلاع ثانوی کان لم یکن اعلام شد. پس ازآن طبق مصوبه سال بعد، دربند شماره 3 صدور پروانه اشتغال به کار در رشته های اصلی، فارغ التحصیلان کارشناسی ناپیوسته منوط به گذراندن کلیه واحدهای کارشناسی پیوسته همان رشته شدند. همچنین، این کمیسیون در مصوبه دیگری بندهای 4و5 مصوبه قبلی را اصلاح و تکمیل نموده و تعلق پروانه با کد اصلی برای فارغ التحصیلان کارشناسی ناپیوسته در رشته های اصلی را منوط به گذراندن کلیه واحدهای کمیسیون هم ارزی رشته ها، در طول زمان تحصیل و به صورت واحدهای مؤثر نمود. درنهایت کمیسیون هم ارزی رشته ها با انتشار مصوب هایی در سال 94 دارندگان مدارک کارشناسی ناپیوسته در رشته های اصلی یا مرتبط را به بهانه عنوان مدرک کاردانی از داشتن صلاحیت در کد اصلی و یا کد مرتبط محروم کرد. تغییرات قانونی چطور صورت گرفت بر اساس این گزارش، طبق ماده 4 فصل دوم قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، دارندگان مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر، در هر یک از رشته های اصلی یا رشته های مرتبط می توانند از طریق تقاضای صدور پروانه اشتغال به کار مهندسی با توجه به مدارک تحصیلی و سوابق کار و تجربه در یک یا چند زمینه خدمات مهندسی نظیر طراحی، محاسبه، نظارت، اجرا، بهره برداری، نگهداری، کنترل و بازرسی امور آزمایشگاهی، مدیریت ساخت و تولید، نصب، آموزش و تحقیق درخواست تشخیص صلاحیت کنند. درصورتی که مصوبه سال 94 برخلاف این ماده بدون توجه به مدرک کارشناسی، مدرک کاردانی را مبنای صدور پروانه اشتغال قرار داده است. حال سؤال معترضان این است، اگر مدارک موردنظر موردپذیرش وزارت راه و شهرسازی نبوده، پس چرا عضویت در سازمان نظام مهندسی ساختمان و اجازه آزمون داده شده است؟ بسیاری از فارغ التحصیلان کارشناسی ناپیوسته با کاردانی نامرتبط، بیش از 90 درصد دروس هم ارزی را در طول تحصیل و به صورت مؤثر گذرانده اند، چرا به واسطه عنوان کاردانی باید کنار گذاشته شوند؟