اگر کارگردانان معمار بودند

در ضمیمه معماری شماره 262 پیام ساختمان، تعدادی از طرح های فدریکو بابینا معمار ایتالیایی را که به تعدادی از کارگردانان شاخص سینمای جهان اختصاص داشت، مرور کردیم. این پوسترها تجسم فدریکو بابینا از شهری خیالی، حاصل طراحی سینماگران نامدار جهان است. بابینا با این مجموعه در حقیقت نشان می دهد که اگر کارگردانان مطرح سینمای جهان معمار بودند، با چه سبک و سیاقی طراحی می کردند. بابینا این مجموعه را ARCHIDIRECTOR یعنی ترکیبی از کلمه های معمار و کارگردان نام گذاری کرده و معتقد است کارگردانان در حقیقت معماران سینما هستند و سکانس های فیلم ها معماری، فیلم نامه ها ساختمان و ساکنان آن ها همان کاراکترهای فیلم ها هستند. در این شماره به تعدادی دیگر از کارگردانان مطرح دنیا می پردازیم: عکس1 چارلی چاپلین از سینماگرانی که نیاز به معرفی ندارد، در فهرست بیست وهفت نفرِ فدریکو بابینا با طرحی جای گرفته که نشانه های آشنایی از سینمای او را در خود دارد. کلبه چوبی و محقری که در بسیاری از فیلم های او دیده می شود در ترکیب با عناصر آشنای فیلم عصر جدید ، جهان ذهنی چاپلین را از دیدگاه بابینا نمایندگی می کنند. عکس2 فدریکو فلینی از دیگر کارگردانان نامدار سینما است که بابینا با اختصاص دادن طرحی در این مجموعه به او ادای دین کرده است. فلینی که در فیلم هایش به طیف وسیعی از شخصیت های سودازده و شیدا تا طبقه متوسط سرخورده و نابهنجار را در فضایی وهم آلود به تصویر می کشد، در طراحی بابینا با ساختمانی در ظاهر باشکوه اما تیره و تااندازه ای خوف آور معرفی می شود. عکس3 میکل آنجلو آنتونیونی که نزد صاحب نظران هنر با عنوان معمار سینمای مدرن شناخته می شود هم یکی از طرح های این مجموعه را به خود اختصاص داده است. درهم ریختگی پیوندهای عاطفی و تنهایی های عمیق جهان سینمایی او را شاید مشخص ترین ویژگی آثارش بتوان به حساب آورد. به نظر می رسد بابینا همین تنهایی و نفوذناپذیری را دستمایه طراحی خود قرار داده است. عکس4 آلفرد هیچکاک که استاد سینمای دلهره لقب دارد، در طرحی که بابینا به او اختصاص داده با ساختمانی معرفی می شود که در هر گوشه از آن به سیاق فیلم های هیچکاک توطئه یا جنایتی در حال وقوع است. عکس5 اینگمار برگمان، کارگردان بزرگ سینما و تئاتر سوئدی هم که با فیلم های روان شناسانه قدرتمندش شناخته می شود به عنوان یکی از معماران سینما در این مجموعه دیده می شود. بابینا در طرح برگمان که در فیلم هایش به طور عمده پیچیدگی های روح انسان را به نمایش می گذارد، بنایی منحصربه فرد را به نمایش می گذارد که به همین خصلت های آثار او می پردازد. عکس6 استنلی کوبریک از دیگر فیلم سازان شهیری است که در این مجموعه طرحی ویژه از او خلق شده است. فضای استیلیزه و به دقت طراحی شده فیلم های او در طرح بابینا به گونه ای مشابه بازتاب یافته است. عکس7 آندری تارکوفسکی، کارگردان ستایش شده روس که در آثارش ریشه های تاریخی و جهان مدرن را توأمان به تصویر می کشد و به بررسی زوایای مختلف انسان در مواجهه با پدیده های هستی نظر دارد، در طرح بابینا با ساختمانی مدرن که بر روی بنایی تاریخی قرارگرفته نشان داده شده است. پرسوناژهای سرگشته ای که در بعضی از فیلم های او می بینیم هم در این طرح پراکنده شده اند. عکس8 الیا کازان، کارگردان یونانی تبار آمریکایی که با درام های اجتماعی و تااندازه ای حماسی در سینما شهرت دارد هم به عنوان یکی دیگر از فیلم سازان شاخص سینمای جهان طرحی را در این مجموعه به خود اختصاص داده. بنایی که بابینا مختص او طراحی کرده تااندازه ای یادآور ساختمان های محلات پایین شهر آمریکایی است که اغلب مکان های فیلم او را دربرمی گیرند. بخشی از این ساختمان هم به وضوح مکان هایی از فیلم در بارانداز او را تداعی می کند. عکس9 کریشتوف کیشلوفسکی، کارگردان شناخته شده لهستانی که در فیلم هایش عموماً بر نقد مناسبات جهان مدرن و سردرگمی پرسوناژهایش تمرکز دارد در این طرح با ساختمانی که به طرزی نگران کننده بر پایه هایی لرزان استوارشده، معرفی می شود.