تلطیف هوای تهران چند؟

سال1347 نخستین بار بود که موضوع احداث دریاچه ای در غرب تهران در نخستین طرح جامع شهر تهران مطرح شد و محمدباقر قالیباف خود را شهرداری دانست که می تواند به این ایده جامه عمل بپوشاند. شهردار تهران که در آن زمان نامزد یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بود، یک ماه قبل از برگزاری انتخابات، فاز اول دریاچه چیتگر را بانام شهدای خلیج فارس افتتاح کرد. اما خیلی زود مشخص شد که این طرح به جای تلطیف هوای تهران منجر به برهم خوردن اکوسیستم منطقه شده است و جالب اینکه باگذشت بیش از 3 سال از افتتاح این دریاچه، هنوز میزان بودجه ای که برای آن صرف شده، مشخص نیست و تنها موضوعی که چشمان هر شاهدی را به خود جلب می کند، کثرت آپارتمان های سر به فلک کشیده است که اکنون در مقابل شاهراه عبور جریان باد از تهران، ایستاده است تا به گواه مسئولان وزارت راه و شهرسازی به ثبات آلودگی هوا در روزهای وارونگی هوا در تهران کمک کند! آب راکد می گندد مسئله فقط عبور جریان باد از تهران نیست، چون به گفته محمد حقانی، رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران، دریاچه چیتگر وجود انواع حشرات در این منطقه را نیز رقم زده است. وی دراین باره توضیح می دهد: وضعیت این دریاچه الآن به گونه ای است که بوی تعفن زیادی را در منطقه ایجاد کرده است، ضمن اینکه به محل تجمع انواع حشرات به لحاظ راکد بودن آب تبدیل شده است. حقانی می گوید: این امری واضح و روشن است که وقتی دریاچه ای هیچ محل ورودی و خروجی نداشته باشد تا آب را به جریان وادارد، آب با کمبود اکسیژن مواجه می شود. چون در این صورت آب قادر به هواگیری نیست و فاسد خواهد شد و به محلی برای رشد انواع حشرات، کرم ها و لاروها بدل می شود؛ موضوعی که کارشناسان حوزه محیط زیست هنگام اجرای این طرح، بارها آن را متذکر شدند اما هیچ کس به آن توجهی نکرد. پروژه های بدون پیوست ادامه دارد حقانی ادامه می دهد: شهرداری باید مطالعاتی دراین باره انجام می داد و پیوست های آن را در اختیار اعضای شورای شهر تهران می گذاشت، اما این طرح هیچ پیوست مطالعاتی ندارد. مدیریت شهری معمولاً اقداماتی را انجام می دهد و بعد پیوست های مطالعاتی آن را تهیه می کند. اگر این طرح مطالعات داشت، وضعیت این گونه رقم نمی خورد که مردم را با معضل مواجه کند. قریب به اتفاق کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست روی این مسئله ایراد داشتند و همچنان هم انتقادهایی دراین باره را مطرح می کنند، اما گوش شنوایی نیست. آب زراعی در کام دریاچه چیتگر مسئله مهمی که به تازگی نیز نقل محافل رسانه ای شده است، هجرت روستاییان جنوب شهر تهران به علت نابودی کشاورزی است. یکی از سایت های شهری هم با انتشار گزارشی به این مسئله پرداخت. این گزارش میدانی از گرفتاری کشاورزان به علت بسته شدن آب رودخانه کن روی آن ها خبر می داد. رویدادی که منجر به مهاجرت 30درصد از کشاورزان این منطقه به شهرهای دیگر شده است. چون سالانه 2 میلیون مترمکعب از آب دریاچه خلیج فارس از سطح دریاچه تبخیر می شود و این میزان آب باید از رودخانه کن که منبع آب کشاورزی روستاییان است، تأمین شود. این اتفاق جز نارضایتی مردم هیچ چیز دیگری را به ارمغان نیاورده است. جای تعجب دارد که شهرداری تهران که باید برای هرکدام از اقدامات خود پشتوانه علمی داشته باشد از عواقب این طرح برای مردم بی خبر بوده یا آن را موردتوجه قرار نداده است. روستاییان بخش فشافویه شهرری هم از مدت ها پیش اعتراض های خود را آغاز کرده اند. آنان پیش از افتتاح طرح (در دوره آبگیری) در اعتراض به بسته شدن laquo;رودخانه کن raquo; طوماری را خطاب به ریاست جمهوری، استاندار تهران، نمایندگان استان تهران در مجلس شورای اسلامی و وزیر نیرو نوشته و امضا کردند تا مسئولان فکری به حال آنان کنند. در آن زمان کریم رئوف، بخشدار فشافویه هم دراین باره گفته بود، laquo;با اقدام شهرداری تهران و همکاری سازمان آب منطقه ای تهران، برای هدایت آب های فصلی رودخانه کن به دریاچه مصنوعی چیتگر چندین هزار هکتار اراضی کشاورزی در منطقه فشافویه و رباط کریم در معرض نابودی قرارگرفته است، چون یکی از منابع تأمین آب موردنیاز 3 هزار هکتار اراضی کشاورزی این مناطق، آب های فصلی رودخانه کن بود که متأسفانه با اقدام غیر کارشناسانه شهرداری تهران این رودخانه به سمت دریاچه مصنوعی چیتگر هدایت شده و زمین های کشاورزی در معرض نابودی قرارگرفته اند. raquo; البته روستاییان این منطقه تا پیش از اجرای طرح و باوجود داشتن منابع آبی رودخانه کن، همچنان هم با کمبود آب مواجه بودند و این طرح نیز وضعیت آنان را بدتر کرد. اکنون حقانی دراین باره می گوید: حتی مسئولان دولت گذشته نیز برای تأمین آب این پروژه به هیچ توافقی نرسیده بودند و آن ها نیز مسئله کمبود آب را مطرح کرده اند. حالا تصور کنید که این دریاچه هم نفوذناپذیر است؛ یعنی آبی که در سطح دریاچه وجود دارد هرساله تا میزان 2میلیون مترمکعب تبخیر می شود آن هم در وضعیت خشک سالی و بی آبی که هشدارهای آن از چند سال قبل آغازشده بود. او ادامه می دهد: این مهم ترین مشکل زیست محیطی است که اکنون گریبان گیر مردم شده است. nbsp; حوضی برای آپارتمان های منطقه رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران همچنین با انتقاد نسبت به ساختار این طرح می گوید: از سوی دیگر این دریاچه ازنظر ساختاری مشکل دارد، اگر بنا به ادعای مسئولان شهری این دریاچه برای عموم مردم ساخته شده است که همه بتوانند از آن استفاده کنند، چرا تا داغاب آب (حداکثر آب لبریز) دریاچه ساخت وساز انجام می شود؟ وضعیت الآن به گونه ای است که انگار یک حوض و آب نما جلوی آپارتمان هایی که در آنجا سر به فلک کشیده اند، ساخته شده است. متأسفانه همه ساخت وسازها هم خارج از ضابطه ساخته شده اند. اگر منطقه در اختیار عموم است پس این ساخت وسازهای بی ضابطه چیست؟ درواقع طرح طوری رقم خورده است مثل اینکه دریاچه اختصاصی برای افرادی است که در مقابل این دریاچه صاحب آپارتمان هستند. یک دستگاه تصفیه برای 8 میلیون مترمکعب آب آیا راهی برای برطرف کردن مشکلات این دریاچه وجود دارد؟ حقانی دراین باره می گوید: ما مرتب در صحن شورا تذکر دادیم و مکاتبه کردیم و آن ها در جواب گفته اند که در حال برطرف کردن مشکل دریاچه هستند. مدیریت شهرداری به تازگی به این فکر افتاده که باید یک دستگاه تصفیه آب در محل دریاچه داشته باشد. اما سؤال اینجاست که برای دریاچه ای با این میزان وسعت، چگونه یک دستگاه تصفیه می تواند جوابگو باشد؟ آیا مطالعه ای برای آن شده است تا مشخص شود که آیا این دستگاه تصفیه می تواند آبی با حجم 8میلیون مترمکعب را به گردش دربیاورد. شهرداری مدعی است که این دستگاه تصفیه آب در مراحل آخر اجراست. هنوز به من اطلاعاتی نداده اند که بدانیم آیا این دستگاه تصفیه آب پاسخگوی این حجم آب (8میلیون مترمکعب) هست یا نه؛ اما همچنان مشکل تأمین آب آنجا بدون راه حل است. در این بحران بی آبی منبع اصلی این دریاچه رودخانه کن است اما ممکن است از چاه های کناری به عنوان منابع تأمین آب نیز استفاده کرده باشند.