راه و شهرسازی به ناکجا آباد

وزارت راه و شهرسازی به عنوان متولی راه و ترابری و مسکن و شهرسازی جزو وزارت خانه های زیربنایی محسوب می شود که علاوه بر اجرا کردن پروژه های عظیم و ملی همچون آزادراه ها، بزرگراه ها، راه های روستایی، تأمین و تنظیم بازار مسکن، اجرای طرح عظیم مسکن مهر، توسعه حمل ونقل هوایی، ریلی، جاده ای و سهم بسیار زیادی در پیشرفت اقتصادی و بهبود معیشت مردم دارد. بااین حال بخش راه و مسکن به عنوان بخش بسیار مهم اقتصاد در چند سال اخیر به دلیل بی توجهی ها و تخصیص اعتبار به سایر بخش های کم اهمیت تر به رکودی بی سابقه دچار شده است. این در حالی است که رونق در این بخش علاوه بر اینکه منجر به تأمین مسکن برای مردم می شود، بخش قابل توجهی از اشتغال را به دوش می کشد و موتور محرکه سایر بخش های تولیدی هم به شمار می رود. کود بی سابقه در بخش مسکن ازیک طرف و از طرف دیگر پروژه های عمرانی نیمه تمام دولت قبل هم مزید بر علت شده تا وظایف وزارت راه و شهرسازی سنگین تر از دوره های گذشته باشد. به این چالش ها وجود 72 هزار هکتار بافت فرسوده شهری که منتظر کوچک ترین تلنگر زلزله هستند را باید اضافه کرد. بنابراین وزیر راه و شهرسازی باید جزو پرکارترین وزیران کشور باشد، چون حتی اگر تمام وقت خود را صرف امور ستادی و نه اجرایی وزارتخانه کند بازهم نمی تواند به همه امور رسیدگی کند. بااین وجود مروری بر همایش ها و مراسم هایی که ظاهراً هیچ ارتباطی به وزارت راه و شهرسازی ندارند و آخوندی در آن شرکت کرده و بعضاً سخنران محوری آن ها بوده است، در شرایط حاضر جای سؤال دارد. ازجمله این همایش و برنامه ها می توان به همایش تحول در نظام آموزش وپرورش، همایش بیان مفهوم اخلاق، همایش مبارزه با تکفیری ها، جشنواره فجر، بازدید از نمایشگاه خطاطی و دستور خرید 30 اثر، همایش فرایند قانون گذاری، الزامات و راهکارها، همایش بین المللی روابط عمومی، همایش ملی نقش پژوهش در قانون گذاری، کنگره سراسری خانه کشاورز، کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، کنفرانس حسابداران، بازدید از خانه هنرمندان، حضور در کنسرت موسیقی چکناواریان، حضور در کنسرت موسیقی شهرام ناظری، حضور و تماشای اپرای عروسکی سعدی اشاره کرد. چه خبر از مسکن اجتماعی؟! هرچند منکر برخی اقدامات ارزنده نیستیم اما متأسفانه در طول سه سال گذشته بسیاری از برنامه های اعلام شده توسط وزیر راه و شهرسازی به مرحله اجرایی نرسیده اند و صرفاً به بیان کلیاتی در حد حرف و بدون ارائه شیوه اجرایی و نوع عملیاتی کردن ایده ها اکتفا کرده اند. این امر سبب بلاتکلیفی بخش مسکن و راه در خصوص سیاست های دولت شده است. به طور مثال موضوع مسکن اجتماعی که اصلی ترین طرح وزیر راه و شهرسازی برای تولید مسکن بود، هنوز هم بعد از گذشت سه سال برای مدرم و حتی اعضای کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی هم مبهم است. مدلی که کارایی ندارد طبیعی است که وقتی وزیر محترم تا این اندازه مایل به برنامه های هنری و بی ارتباط به حوزه راه و شهرسازی است، معاونان هم به تقلید از او سعی در پیگیری موضوعات کم ربط و شاید بی ربط کنند. اوایل روی کار آمدن آخوندی، این وزیر کهنه کار بابت نوسازی بافت های فرسوده ابراز نگرانی کرد. اما این نگرانی از سوی شرکت بهسازی و نوسازی شهری ایران چندان موردتوجه قرار نگرفت تا صدای انتقاد کارشناسان اقتصادی مسکن بلند شود. چه آن که پروین پور کارشناس اقتصاد مسکن دراین باره گفت: دولت اعتقادی به روش صحیح نوسازی بافت های فرسوده شهری ندارد و برنامه های وزارت راه و شهرسازی به عنوان سیاست گذار و شهرداری به عنوان مجری در نوسازی بافت های فرسوده کارایی ندارد. وی بابیان این که تقسیم وظایف در رابطه با نوسازی بافت های فرسوده به درستی انجام نشده و اجرای برنامه ها در این حوزه به عهده شهرداری ها و سیاست گذاری نیز بر عهده وزارت راه و شهرسازی است، افزود: متأسفانه تناقض بزرگ مدیریتی و اختلافات سیاسی بین مجریان و سیاست گذاران این بخش باعث شده تا وزارت راه و شهرداری هرکدام کار خود را در این عرصه انجام داده و درنتیجه موفق نباشند. وی بابیان این که در دنیا از روش دوباره تنظیم زمین برای نوسازی بافت های فرسوده استفاده می شود، بیان کرد: این روش حدود 70 سال است که در دنیا مورداستفاده قرار می گیرد و کارایی بسیار بالایی دارد.اما در ایران از روش احیای پلاکی با ارائه یک سری مشوق تجمیع پلاک استفاده می کنند که درآن واحد فرسوده نوسازی می شود اما مشکل بافت فرسوده شهری از بین نمی رود. مدل اشتباهی به نام عدم دخالت کارشناس دیگری نیز با تأکید بر استراتژی اشتباه دولت در بخش نوسازی بافت های فرسوده گفت: برخلاف اعتقاد مسئولان وزارت راه و شهرسازی یکی از جاهایی که دولت باید در آن دخالت کند بافت های فرسوده است و مدل عدم دخالت دولت یک مدل اشتباه است. بیضایی با تأکید بر این که دولت برنامه ای برای نوسازی بافت های فرسوده ندارد، گفت: در دنیا نوسازی بافت های فرسوده به شرکت های توسعه گر محول شده و در ایران نیز باید این برنامه عملیاتی شود تا شاهد نوسازی اصولی بافت های فرسوده شهری باشیم. نقاشی خط به جای نوسازی بافت فرسوده باوجود هشدارهای پیاپی کارشناسان و صاحب نظران، اما شرکت عمران و بهسازی شهری ایران متولی نوسازی بافت های فرسوده شهری طی سه سال اخیر نه تنها برنامه ای جدید برای این بخش نداشته که همان سیاست دولت قبل را که انتقادات شدیدی نیز به آن داشته اند را جسته وگریخته دنبال می کنند. البته این شرکت در مأموریت جدیدی نیز برای خود تعریف کرده است و آن بازدید از نمایشگاه های هنری و خرید آثار هنرمندان است. چندی پیش وزیر راه و شهرسازی به همراه شماری از معاونان خود ازجمله مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری ایران از یک نمایشگاه نقاشی خط دیدن کردند. آخوندی در این بازدید دستور خرید 30 اثر را برای نمایش در طرحی با عنوان نامأنوس ترمینال-گالری داده است. ایزدی، معاون وی در شرکت عمران و بهسازی شهری ایران هدف بازدید وزیر راه و شهرسازی از نمایشگاه نقاشی خط را حمایت از هنرمندان اعلام کرده و گفته است: قصد و نیت ما این است تا با استفاده از آثار ارزشمند هنر ایرانی در فرودگاه ها، ایستگاه های راه آهن و تجهیز فضاهای عمومی با این آثار، ضمن حمایت از آثار هنری و هنرمندان بتوانیم ساختمان های فرودگاه ها و ایستگاه های راه آهن و سایر ساختمان های مربوط به وزارت راه و شهرسازی را با شأن هنر ایرانی تزئین کنیم. وی تأکید کرد: به منظور حمایت از هنرمندان و بهره گیری از هنر ایرانی در حوزه حمل ونقل کشور که بخش عمده ای از زندگی مردم با آن گره خورده است، در تلاش هستیم تا برخی (50 اثر) از آثار نمایشگاه خط نقاشی را از نمایشگاه یک صد اثر از پنجاه وچهار هنرمند خریداری کنیم. چه خبر از بافت فرسوده؟! همان گونه که اشاره شد دولت یازدهم در موضوع نوسازی بافت های فرسوده رویه دولت قبل را دنبال می کند که به گواه کارشناسان کارایی چندانی نخواهد داشت. در این وضعیت متولیان مربوطه به جای اندیشیدن برای اجرای یک برنامه جامع و کامل و استفاده از تجربیات کشورهای پیشرو در این بخش، به همراه وزیر هنردوست از دیدن آثار هنری لذت می برند. به این موضوع می توان به سلسله جلسات شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی اشاره کرد که صرفاً منحصر به تئوری پردازی شده و در عمل شاهد بهبود فرایند نوسازی نیستیم.