جولان رکود در اقتصاد مسکن

شمع چهارسالگی رکود مسکن هنوز روشن است و کارشناسان اقتصادی آن را برای آینده عرضه مسکن خطرناک اعلام می کنند، چنانکه اگر رکود معاملات و پیامد آن کاهش ساخت وساز ها ادامه یابد قطعاً فاصله عرضه از تقاضا عقب خواهد ماند. اگرچه به گفته وزیر راه و شهرسازی هنوز در تهران 300 هزار واحد خالی از سکنه داریم اما اگر ساخت وساز نشود و این واحدها نیز عرضه شود قطعاً در آینده نه چندان دور به با مشکلاتی مواجه خواهیم شد. اگرچه هنوز مسئولان دولتی سعی دارند با دادن وعده ووعید بازار مسکن را رونق دهند و سازندگان را به نوعی برای ساخت وساز ترغیب کنند اما به گفته اکثر مشاوران املاک هیچ نشانه ای از رونق ساخت وساز و خروج مسکن از رکود دیده نمی شود. کاهش نرخ سود بر اجاره بها تأثیر گذاشت اگرچه دو ماه از فصل تابستان به پایان رسیده اما هنوز خبری از رونق بازار مسکن و افزایش معاملات نیست؛ هرچند که بازار نسبت به سال گذشته وضعیت بهتری پیداکرده اما همچنان مشتری چندانی در بنگاه های املاک حضور ندارد، البته برخی از مشاوران املاک اعلام می کنند که جنب وجوش در بازار مسکن مقطعی شده و به یک باره می بینیم که در لاک خود فرورفته و حاضر نیست که بیدار شود. حدوداً بیش از دو ماه است که نرخ سود بانکی کاهش یافته و با این اقدام این نوید به بازار مسکن داده شد که سازندگان سرمایه های خود را از بانک ها خارج خواهند کرد اما ظاهراً تأثیر این کاهش نرخ سود فقط بر بازار اجاره بها نمود پیدا کرد به طوری که باعث شد تا مالکان نرخ اجاره بها را بیش ازپیش افزایش دهند. اکثر کارشناسان مسکن عنوان می کنند که رونق بازار خریدوفروش هر کالایی ازجمله مسکن بستگی به تعادل عرضه و تقاضا دارد و در شرایط کنونی بسیاری از اقداماتی که در حوزه مسکن عملیاتی می شوند تأثیر مستقیمی در عرضه و تقاضا ندارند. سازنده ها کوتاه آمدند، خریدار نیست پور ابراهیمی، یکی از مشاوران املاک اظهار داشت: کاهش نرخ سود بانکی باعث شد تا در حال حاضر رهن کامل وجود نداشته باشد و همه به سمت گرفتن اجاره بها روی بیاورند. امیری مشاور املاک دیگری بود که عنوان کرد: واحد خالی از سکنه در مناطق مختلف تهران زیاد است و متقاضیان هم قدرت خرید ندارند بنابراین سازنده های مغرور هم که تا پارسال به هیچ وجه از قیمت خود پایین نمی آمدند الآن حاضر هستند با تجهیز آپارتمان و نصب کابینت و پکیج واحد مسکونی خود را به فروش برسانند اما متقاضیان به خرید ترغیب نمی شوند. سازنده ها به دنبال تجمیع و ساخت مشارکتی ساعدی، یکی دیگر از مشاوران املاک معتقد بود: ساخت وساز رونق ندارد و اکثر سازنده ها هم بعد از کاهش نرخ سود بانکی ترجیح می دهند با تجمیع چند واحد مسکونی اقدام به ساخت وساز کنند. وی بابیان اینکه ساخت واحدهای کوچک برگشت سود پایینی دارد، ادامه داد: حدود دو سال پیش بود که ساخت وساز به گونه ای بود که نمی شد تعداد واحدهای در حال ساخت را تخمین زد اما الآن شرایط به گونه ای است که تعداد واحدهای در حال ساخت در مناطق به تعداد انگشتان دست هم نمی رسد. سازنده ها به خوبی می دانند که وقتی متقاضیان توان خرید ندارند و واحدهای ساخته شده آن ها به فروش نخواهد رسید وارد عرصه ساخت وساز نمی شوند. وی در خصوص اینکه آیا وام 80 میلیونی خرید مسکن توانست بر بازار مسکن تأثیر بگذارد گفت: اگر متقاضی قصد خرید خانه دریکی از مناطق متوسط تهران را داشته باشد حداقل برای یک خانه 100 متری باید 500 میلیون تومان هزینه کند و یا در صورت استفاده از وام و تسهیلات باید حدود 3 میلیون تومان در ماه پرداخت کند که بسیاری از افراد توانایی خرید این خانه را ندارند. طبع هیستریونیک بازار مسکن برخی از تحلیلگران مسکن معتقدند که سیاست های دولت در ارتباط با حوزه مسکن اشتباه است، چراکه مسکن مانند خودرو نیست که با وام 20 میلیون تومانی بتوان آن را تهیه کرد. برای خرید یک مسکن حدود 300 میلیون تومان پول نیاز است و این حجم پرداخت نه در توان بانک مرکزی است که تسهیلات پرداخت کند نه مردم توان بازپرداخت آن را دارند، بنابراین آن طور که پیداست رکود کماکان در این حوزه ادامه دارد و این ادامه رکود قطعاً به ضرر مردمی است، که توانایی خرید مسکن ندارند. بیات ماکو، عضو سابق شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی کشور سبقت عرضه از تقاضا و رویه انتظار متقاضیان را 2 دلیل ادامه رکود مسکن دانست و گفت: تا زمانی که اقتصاد کلان از رکود خارج نشود نمی توان انتظار داشت مسکن به تنهایی از رکود خارج شود. به گفته وی، بالا بودن نسبی قیمت مسکن می تواند دلیل دیگر رکود باشد، چراکه طبع هیستریونیک (ما خرید نمی کنیم تا ببینیم بقیه می خرند یا نه) در جامعه باعث شده تا رکود مسکن ادامه یابد.