مسکن اجتماعی در برترین شهر جهان

مؤسسه منابع انسانی مرسر هرسال بر مبنای مقایسه و امتیازبندی شهرهای جهان درزمینهٔ شرایط اجتماعی و اقتصادی، بهداشت، آموزش، تأمین اجتماعی، حمل ونقل، مسکن، محیط زیست و چندین شاخص دیگر، کیفیت زندگی در 230 شهر جهان را رده بندی می کند. امسال نیز مانند شش سال گذشته، این مؤسسه وین را به عنوان شهری ایمن و با بالاترین کیفیت زندگی، در صدر رده بندی خود نشاند. دوری از تصمیمات خلق الساعه اما رمز برتری وین در چیست؟ به اعتقاد مدیران و مشاوران سیاسی و اقتصادی، در وین شاهد ترکیب خوبی از برنامه ریزی بلندمدت، تأکید بر مشارکت شهروندان و تمرکز بی شائبه بر برابری اجتماعی هستیم. معروف است که وین سنت های خود را حفظ کرده است اما هم زمان آماده پذیرش پیشرفت و نوآوری است ، وین هرگز به دنبال پیشرفت یک شبه و خلق الساعه نیست. البته هر شهری مسائل و چالش های خود را دارد و وین هم در این مورد استثنا نیست. برای نمونه وین با 1.8 میلیون نفر جمعیت، سالانه 30 هزار شهروند جدید می پذیرد که این میزان از رشد فشارهایی را به شهر تحمیل می کند. ساکنان وین در پاسخ به اینکه چرا کیفیت زندگی در این شهر را بسیار بالا می دانند، پاسخ های مشخصی دارند که می تواند برای دیگر شهرهای جهان آموزنده باشد. مسکن و حمل ونقل ارزان یکی از دلایل سقوط شهرهایی مانند لندن و نیویورک در رده بندی کیفیت زندگی شهرها این است که هزینه زندگی در این شهرها بسیار بالاست. برعکس ساختار سیاست گذاری مسکن در وین بر این باور استوار است که تأمین مسکن یکی از ابتدایی ترین حقوق بشر است و سیاست گذاری های محلی نیز باید انعکاس این باور باشد. شهرداریِ دولت سوسیال دموکرات وین بنا به یک سنت قدیمی سرمایه گذاری زیادی برای مسکن اجتماعی باکیفیت کرده است. شهرداری مالک بیش از یک چهارم کل خانه های شهر است و نیمی از جمعیت شهر در آپارتمان هایی زندگی می کنند که از کمک هزینه مسکن برخوردارند. بعلاوه برای مالکان خصوصی مسکن نیز قوانین سفت و سختی برای افزایش اجاره بها وضع شده است. ساکنان وین معمولاً حدود یک چهارم درآمد خود را صرف مسکن می کنند، این در حالی است که لندن نشین ها 72 درصد از درآمدشان را به مسکن اختصاص می دهند. یکی از شهروندان وین می گوید من در آپارتمانی 100 متری و در منطقه ای خوب زندگی می کنم که تنها 20 دقیقه با مرکز شهر فاصله دارد و در ماه تنها 800 یورو (625 پوند) اجاره پرداخت می کنم . هزینه اجاره چنین آپارتمانی در لندن 2000 پوند و در نیویورک حتی بیشتر است. هرچقدر وین بزرگ تر و پرجمعیت تر می شود، مدیریت شهری هم خانه های بیشتری می سازد. آمارها تنها در سال 2015 حاکی از این است که 7200 واحد مسکونی جدید در اختیار شهروندان قرارگرفته و 20 هزار خانه دیگرِ برخوردار از کمک هزینه مسکن ساخته شده است. هرسال وین 450 میلیون یورو از بودجه ملی و حدود 150 میلیون یورو از بودجه شهری را به ساخت خانه های جدید و مرمت خانه های قدیمی اختصاص می دهد. در پایتخت اتریش سرمایه داران خصوصی بخش مسکن نیز در سیاست مسکن ارزان مشارکت دارند. به گفته یکی از کارشناسان حوزه مسکن در وین آن دسته از سرمایه داران خصوصی که با مدیریت شهری برای ساخت مسکن همکاری می کنند، باید نیمی از خانه های ساخته شده را به ساکنان کم درآمد اختصاص دهند تا بتوانند جواز فروش و یا اجاره بقیه خانه هایشان به متقاضیان پردرآمدتر را پیدا کنند. این باعث می شود شهر ترکیب اجتماعی خوب و سالمی پیدا کند که برای هر شهر روبه رشدی لازم است در وین نه تنها سکونت بلکه همچنین رفت و آمد ارزان و برای تمام طبقات اجتماعی-اقتصادی قابل دسترس است. شهروندان می توانند بلیت سالانه ای برای سیستم حمل ونقل عمومی شهر خریداری کنند که 365 یورو قیمت دارد و رفت و آمد آن ها را در طول یک سال، با روزی تنها 1 یورو ممکن می کند. این سیستم حمل ونقل غیر از ارزان بودن، پاک و ایمن است و عملاً تمام شهر را دسترس پذیر می کند. مدیریت شهری سرمایه گذاری زیادی برای گسترش سیستم حمل ونقل ریلی انجام داده است و در نظر دارد تا سال 2025 شهر به جایی برسد که 80 درصد از کل سفرهای درون شهری از طریق روش های حمل ونقل پاک و دوستدار محیط زیست انجام شود. فضای سبز غنی و گسترده سرانه فضای سبز برای ساکنان وین، 120 مترمربع است. در وین طبیعت و محیط مصنوع همزیستی خوب و متعادلی دارند. با 90 بوستان و باغ، فضای سبز وین حدود نیمی از زمین های شهری را در برمی گیرد. هر یک از ساکنان وین در حدود 120 مترمربع فضای سبز سرانه دارد که این نرخ در کل جهان یکی از بالاترین هاست. یکی از مهم ترین و برجسته ترین فضاهای سبز این شهر، جنگل وین (Wienerwald) است که بزرگ ترین جنگل برگ ریز پیوسته و یکپارچه در اروپای مرکزی است و هفت منطقه شهری و تقریباً 10 هزار زمین را در برمی گیرد. این جنگل که به عنوان ریه سبز وین شناخته می شود، از سوی یونسکو به عنوان ذخیره گاه زیست کره برگزیده شده است. حتی دورترین نقاط این جنگل نیز از طریق سیستم حمل ونقل عمومی برای همه شهروندان قابل دسترس است. به گفته یکی از مسئولان شهری وین، که مدیریت 25 درصد از زمین های شهری را به عهده دارد، شهروندان وین مشارکتی فعال در طراحی فضاهای سبز شهری دارند و در پروژه های سبز جدید نیز نیازها و مطالبات آن ها به طور کامل در نظر گرفته می شود نمونه ای از فرایند دوجانبه مدیریت شهری را می توان در پروژه لوبا دید که بخشی از یک پارک ملی واقع در حاشیه شهر است. مرکز جنگل داری شهری در موعدهای مقرر و منظم شهروندان را دعوت می کند تا در فعالیت های معطوف به حفاظت از فضای سبز و نگهداری آن با مدیریت شهری همکاری کنند. همچنین این بخش به طور منظم کارگروه هایی را برگزار می کند که مورد گیاهان و جانوران منطقه آموزش های لازم را به شهروندان می دهد. برنامه ریزی برای توسعه پایدار حتی به رغم گسترش روزافزون وین هم مدیریت شهری متعهد است تا سال 2050، به میزان 80 درصد از نشر گازهای گلخانه ای سرانه بکاهد. برای اینکه ببینیم وین برای این هدف چطور برنامه ریزی کرده است، کافی است به یک پروژه جدید شهری آن رجوع کنیم. در شمال شرق شهر یک فرودگاه قدیمی به محله ای مدرن و چندمنظوره تبدیل شده است. این پروژه یکی از بزرگ ترین پروژه های توسعه شهری در کل اروپا به شمار می رود. طبق برآوردها و برنامه ریزی ها، تا سال 2030 محله سی اشتات آسپرن (Seestadt Aspern) که در اطراف یک دریاچه مصنوعی ساخته شده است، 20 هزار شهروند را در خود اسکان خواهد و به همین میزان اشتغال ایجاد خواهد کرد. فاصله این محله تا مرکز شهر وین، 25 دقیقه با مترو و تا براتیسلاوا -پایتخت اسلواکی- 28 دقیقه با قطار است. این محله نقش یک جعبه شنی را برای تکنولوژی های نوآورانه بهره وری انرژی در شهر ایفا می کند. شرکای بزرگی چون شرکت زیمنس و شرکت انرژی وین، بزرگ ترین شرکت تأمین کننده انرژی در اتریش بر احداث ساختمان هایی تمرکز کرده اند که از امکاناتی برخوردار است که ضمن کنترل مصرف انرژی، مجدداً انرژی تولید می کند و آن را به شبکه اصلی بازمی گرداند. به زودی ساکنان 213 آپارتمان در یکی از بلوک های این محل نخستین کسانی خواهند بود که از این امکانات استفاده می کنند و در این تجربه شریک می شوند. کنتورها و سیستم های تمام اتوماتیک و هوشمند این آپارتمان ها به این افراد تصویری بی سابقه از میزان مصرف انرژی شان ارائه می دهد و ابزاری در اختیار آن ها می گذارد که از طریق گوشی های هوشمندشان، مصرف انرژی خانه شان را کنترل کنند. به اعتقاد یکی از مسئولان این طرح، ساختار شهر هوشمند وین حقیقتاً آخرین نماد تعهد عمیق این شهر به همه شمولی اجتماعی است. این طرح بر تعهد نسبت به کاهش فاصله تقسیمات و طبقه بندی های اجتماعی-اقتصادی شهر استوار است. سیاست گذاران و مدیران شهری اکثر شهرهای بزرگ جهان بر دو رکن تأکیددارند: منابع و نوآوری. اما اگر به قواعد و مقررات طرح ما رجوع کنید خواهید دید که سیاست گذاری برای وین شامل سه رکن است که غیرازآن دو، سومی عبارت است از همه شمولی اجتماعی و مشارکت عمومی