عیب یابی در تاسیسات الکتریکی

ایران ازجمله کشور هایی است که مصرف انرژی بالایی در حوزه برق دارد و بیشترین مصرف مربوط به بخش خانگی است که در حدود 40 درصد است . ویژگی ساختمان های مسکونی و تجاری باعث شده تا حدود 30 درصد از برق دریافتی در حوزه مصرف به هدر رود که عمدتاً ناشی از مشکلات فنی و ساختاری است و به دلیل سیم کشی های غیراستاندارد و البته فرسوده اتفاق می افتد. بنابراین باید تأسیسات الکتریکی ساختمان ها به صورت دوره ای عیب یابی شوند، تا موارد بالقوه هم بررسی شود. اما برخی موارد در بیشتر عیب های دستگاه ها و سیستم های الکتریکی اتفاق می افتد. فیوزها چک کردن فیوزها در اغلب موارد خرابی دستگاه نقطه شروع خوبی است. همان گونه که می دانید سه نوع مختلف فیوز وجود دارد. هر یک از این نوع فیوزها دارای ولتاژ و جریان نامی متفاوتی است.در بیشتر موارد فقط از همان نوع فیوز قبلی بایستی به عنوان جایگزین استفاده شود، بدین صورت که باید فیوز جایگزین دقیقه از همان نوع قبلی، با مقدارهای ولتاژ و جریان قبلی باشد، مگر اینکه تغییر در مقادیر فیوز با تغییر مناسبی در مدار دستگاه همراه باشد.تعویض فیوزها می تواند یک مسئله باشد.اما تعیین خط مشی تعویض فیوز، در صورتی مورد تائید است که ایمنی کاربر و دستگاه برقرار باشد. یک حالت تقریباً مهم عبارت است از یک دستگاه که به یک منبع قدرت متصل شده و جریان اتصال کوتاه زیادی قابل دسترس است.در چنین وضعیت هایی، استفاده از فیوزهای کنترل جریان با ظرفیت قطع کنندگی بالا تجویز می شود. اتصال ناقص (شل بودن اتصال) در یک ماشین ممکن است صدها نقطه اتصال وجود داشته باشد.هر یک از این نقطه ها می توانند باعث عیب در ماشین شوند.امروزه از بلوک های ترمینال (ورودی و خروجی) و اتصال دهنده های قطعات مرغوبی استفاده می شود. استفاده از کابل ها و سیم های رشته ای به جای هادی های توپر، به طورکلی مشکل اتصال نامناسب را کمتر خواهد کرد. مشکلات اتصالات از وقتی شروع می شود که یک ماشین ساخته شده و مدتی نیز از کار آن می گذرد.این مشکل ممکن است در مدارات قدرت و تغذیه مثلاً در مواردی که جریان زیادی عبور می کند اهمیت بیشتری داشته باشد. یک اتصال شل یا ناقص در یک مدار قدرت،معمولاً باعث افزایش حرارت در آن نقطه عیب می شود.این حرارت به قسمت های دیگر همان قطعه و سایر قطعات یا هادی ها منتقل می شود. مثالی از مواردی که این مشکل مستقیماً بروزمی کند،عناصر حساس به دما هستند.این عناصر شامل رله های اضافه بار یا قطع کننده های مداری حرارتی هستند. برای رفع عیب اتصال ناقص،بهترین راه حل این است که از یک برنامه تعمیراتی پیشگیرانه که طی آن اتصالات به صورت دوره ای بررسی شده و در صورت امکان در همان موقع محکم می شوند استفاده شود. کنتاکت های معیوب در تجهیزاتی مانند راه اندازهای موتورها، کنتاکتورها، رله ها، کلیدهای شستی و کلیدهای قطع و وصل مشکلات فوق(کنتاکت معیوب) به صورت افت پتانسیل بروز می کند. مشکلی که اغلب مواقع پیش می آید و یکی از مشکل ترین عیب ها است ، تعیین محل عیب کنتاکت معمولاً بسته است.مشاهدات ظاهری نشان می دهد که کنتاکت بسته است اما اگر این کنتاکت در حال عبور دادن جریان باشد معلوم نمی شود کنتاکت بسته است.هر کنتاکتی که جریان اضافه بار از آن گذشته باشد باید ازنظر لحیم کاری مورد بازرسی قرار گیرد. شرایطی مانند فشار کم کنتاکت و کثیفی و غبار روی کنتاکت ها یا پوشیده شدن کنتاکت ها توسط لایه اکسید باعث جلوگیری از هدایت الکتریکی کنتاکت خواهد شد.در بسیاری از مواقع می توان سطح کنتاکت ها را با کشیدن یک قطعه سنباده نرم در بین آن ها تمیز کرد. توجه: برای تمیز کردن کنتاکت ها فقط از سنباده نرم استفاده شود. علامت سیم های اشتباه مشکل اشتباه در نصب علامت های سیم ممکن است در موقع مونتاژ و توسط سازنده یا در مونتاژ دوباره توسط تعمیرکار پس از تعمیر پیش بیاید. در این مورد به سختی می توان محل عیب را تعیین کرد، چراکه یک کابل دارای رشته سیم های بسیار زیادی باشد که هرکدام به یک بخش از دستگاه رفته اند. یک مشکل رایج جابه جایی شماره ها در اعداد شماره سیم ها است.به عنوان مثال یک سیم ممکن است در یک طرف برچسب69 خورده باشد درصورتی که در سر دیگر همان سیم به طور اشتباه شماره 96 خورده باشد. مشکل دیگری که ممکن است اتفاق بیفتد، در اتصال دادن سیم ها به جعبه ترمینال است، به ویژه در حالت هایی که یک جعبه بزرگ با تعداد زیادی سیم داریم، ممکن است این اشتباه پیش بیاید که یکی از سیم ها در یک خانه بالاتر یا پایین تر از محل خودش به پیچ وصل شود. سیم کشی و اتصال اشتباه بسیاری از قطعات مانند رله ها، کلیدهای حدی، کلیدهای حرارتی و فشاری دارای کنتاکت های NOو NC قابل دسترس برای استفاده نیستند. در بیشتر موارد به ویژه وقتی که فقط یکی از دو کنتاکت های در دسترس مورداستفاده قرار گیرد یک خطای سیم کشی پیش می آید. خطا عبارت است از سیم کشی سمت اشتباه کنتاکت؛ بدین معنی که، کنتاکت NO ممکن است در مداری قرار داده شود که بایستی کنتاکت NC در آنجا استفاده شود. عکس این وضعیت هم ممکن است اتفاق بیفتد. عیب های لحظه ای عیب های لحظه ای یکی از مشکل ترین موارد عیب یابی است. در این نوع عیب، ماشین یا کنترل می تواند در مشاهده نزدیک برای ساعت ها بدون عیب کار کند. اما عیب ممکن است هرلحظه ای بروز کند و چنانچه دقت مشاهده گر برای لحظه ای از آن منحرف شود، ممکن است هر گواه مستقیمی برای اینکه عیب دیده شود از دست برود. راه حل مناسبی برای این مشکل وجود ندارد. بهترین راه، یک تحلیل خوب سازمان دهی شده است. گزینه های زیر می تواند مفید باشد: 1- سعی کنید در طی سیکل کلی عیب را تعیین محل کنید. چنانچه عیب در همان محل از سیکل کاری اتفاق می افتد، به طورکلی تنها کنترل مربوط به آن قسمت سیکل موردنظر است. اگر عیب در نقاط نامعین از سیکل اتفاق می افتد، آنگاه نقاط مورد آزمایش نقاطی اند که در کل سیکل مشرک هستند. مثال هایی از این نوع، کلیدهای استوانه ای گردان یا کلیدهای سکتوری هستند که برای جداسازی یک قسمت کلی از کنترل مورداستفاده قرار می گیرند. 2- دقتتان را به قطعات متمرکز کنید. در بسیاری از موارد مشاهده سرسری عیب را مشخص نخواهد کرد. در این موارد، جابجایی کامل قطعه یا قطعات مورد سؤال سریع ترین و بهترین راه حل است.در اینجا، قطعات سوکتی( plug-in) دارای این مزیت هستند که باعث می شوند دستگاه در کمترین زمان به شرط عملیاتی خود بازگردد. 3- مدار را ازنظر شرایط غیرمعمول بررسی کنید. این نوع عیب به ندرت در محل استفاده اتفاق می افتد. ما حالت هایی هستند که در آن ها، یا از راه یک اشتباه سهوی طراح مدار روی قطعه، یا با تغییر شرایط عملیاتی روی ماشین به عنوان راه حلی برای مسئله، یک تغییر مداری تشخیص داده می شود.عیب یابی در تأسیسات الکتریکی یکی مهم ترین و درآمدزاترین کارهایی است که می توان انجام داد.