تخریب هسته تهران

گروه ساخت وساز: هرروز در رسانه ها اخباری از تخریب خانه های تاریخی منتشر می شود که ظاهراً تلاش میراث فرهنگی هم برای ثبت به موقع آن ها نمی تواند از نابودی شان جلوگیری کند. وقتی تیترهایی همچون نابودی 80 درصد بافت تاریخی مشهد ، بی توجهی به بافت تاریخی عودلاجان ، تخریب نقش برجسته سنگی قندیل با تیراندازی تمرینی! ، تخریب نقش برجسته سرآب بهرام با پتک ، نابودی خانه توران ، نبود اعتبارات برای مرمت خانه دکتر قریب ، یا بسیاری اخبار دیگر را می شنویم به این نکته می رسیم که زور سازمان های متولی حفظ این آثار به نابودگران آن ها نمی رسد. پاک کردن تاریخ تهران به طور مثال بافت تاریخی عودلاجان بیش از هر بنا و بافت دیگری دست خوش تغییرات مدیران شهری با توجه به هوس، سلیقه و تغییرات مدیریت های شهری در دوران مختلف است و هیچ کدام به این فکر نمی کنند که منطقه ی 12 تهران چقدر می تواند تاریخ و هویت این شهر را تغییر دهد و چه بسا برای جلوگیری از هر اتفاق دیگری تلاش کردند تا قبل از هر اقدامی صورت مسئله تاریخ تهران پاک کنند و بهترین راه حل آن منطقه ی 12 تهران بود با بافت های تاریخی گسترده و البته نقطه ای که هسته ی اولیه تهران را تشکیل داد. به طور مثال اخیراً یک ارگان خانه توران در تهران را به ارگانی دیگر فروخت و ارگان دوم اقدام به تخریب خانه کرد. البته میراث فرهنگی با تأخیر، زمانی اقدام به ثبت این خانه کرد که پروانه صادر شد و تخریب بخشی از آن آغازشده بود که نسبت به ثبت اضطراری آن اقدام کرد اما به محض آن که رفتند تخریب ادامه یافت و در حال حاضر چیزی از بنا باقی نمانده است. امارات به دنبال ثبت بادگیر نابودی محوطه های تاریخی شوش توسط حفاران و قاچاقچیان، ساخت وسازهای ناهماهنگ و تعرض های روزافزون به چشم انداز محوطه های باستانی شوش، تخریب گورهای اشکانی در شهر صنعتگران شوش، حفاری در شهر پانزدهم از مهم ترین اقدامات تخریبگرانه متداول و معمول در شوش است که هیچ واکنشی را هم از سوی مسئولان مربوط به همراه نداشته است. این در حالی است که کشوری مانند امارات سرمایه گذاری زیادی برای توسعه شهری خود انجام داده و امروز به دنبال هویت سازی برای خود است. این کشور در حال حاضر قصد دارد بادگیر را به عنوان نماد ملی خود به دنیا معرفی کند و این در حالی است که در کل امارات چهار یا پنج بادگیر بیشتر وجود ندارد. ولی ما هنوز درگیر این مسئله هستیم که چطور پول نفت را صرف ساخت آسمان خراش در بافت های تاریخی کنیم. از سوی دیگر علاوه بر خانه های بالای 200 سال قدمت، کارشناسان معتقدند حفظ بناهای معاصر با قدمت 40-50 ساله هویت کلان شهرهایی همچون تهران محسوب می شود که زیبایی، اصالت و روح انگیزی این شهر برای جذب گردشگر را افزایش می دهد. کارشناسان می گویند یکی از مصائبی که بناهای تاریخی و معاصر را تهدید می کند خلأ قانون و عدم توجه به طرح های جامع و تفصیلی است. طرح تفصیلی شهر تهران باوجودی که دومین طرح این شهر محسوب می شود مشکلات زیادی دارد که باید برطرف شود. متأسفانه هم اکنون مشاهده می کنیم به خاطر سودجویی، عدم شناخت از ارزش های تاریخی و خلأ قانونی هرروز خانه های تاریخی کلنگ می خورند. این کلنگ ها تیشه به ریشه درختان و میراث تاریخی شهرهای کشور است. بناهای تاریخی باید فریز شوند محمد عدالت خواه ـ استاد دانشگاه ـ بیان می کند: اینکه صرفاً شخصی مالک یک بنای تاریخی باشد و بگوید دلم می خواهد خانه را تخریب کنم و برج بسازم نمی تواند منطقی باشد. قوانین جدیدی که امروز در جوامع مدرن به آن تکیه می شود این نیست که هر نوع چهاردیواری صرفاً اختیاری است. البته مالکیت محترم است ولی نه اینکه صرفاً سود مالکان لحاظ شود و مردم شهر ضرر کنند. اگر با اتخاذ تدابیری بناهای تاریخی را فریز کنند و اجازه تغییر کاربری به آن ها ندهند به دست سوداگران مسکن نمی افتد. بحران حفظ بناهای تاریخی همچنین معاون وزیر راه و شهرسازی از بی توجهی گسترده نسبت به نابودی بناهای ارزشمند تاریخی اظهار تأسف کرد و گفت: در بسیاری از شهرهای تاریخی آثار منحصربه فردی داشتیم که متأسفانه آن ها را از دست دادیم. محمدسعید ایزدی اظهار کرد: متأسفانه به لحاظ عملکرد دستگاه های مسئول و کم توجهی ارگان هایی که نسبت به حفظ و نگه داری بناهای تاریخی در کشور مسئولیت دارند در وضعیت بحرانی به سر می بریم، ضمن این که مردم نیز به دلیل عملکرد مسئولان و کم توجهی در هر دو عرصه مدیریت و آگاهی رسانی عمومی، ذهنیت مثبتی نسبت به اقدامات انجام شده در این زمینه ندارند. معتقدم بی توجهی گسترده ای نسبت به بناهای ارزشمند وجود دارد که باعث ضربه های فراوانی شده به حدی که می گویم امروز و در شرایط فعلی ازنظر حفظ بناهای تاریخی در وضعیت بحرانی به سر می بریم.