کلید سود کم بهره در قفل فرسوده

کلید سود کم بهره در قفل فرسوده هفته دولت که به مناسبت شهادت شهیدان رجایی و باهنر به این نام، نام گذاری شده است وجا دارد یاد و خاطره این دولتمردان را -هر چند با تاخیر- گرامی بداریم فرصت مغتنمی بود تا مردان دولت یازدهم با بسترسازی رسانه ملی بخشی از عملکرد سه ساله خود را از طریق کانال های صداوسیما به سمع و نظر مردم برسانند. در این فرصت مغتنم هرکدام از وزرا گزارش تا حدودی مبسوط از اقدامات وزارتخانه متبوع خود ارائه دادند که در این میان گزارش وزاری اقتصادی و در حوزه صنعت ساختمان گزارش وزیر راه و شهرسازی ـ که غالباً از حوزه راه بود تا مسکن و شهرسازی ـ جالب توجه تر از بقیه بود. هرچند اظهارات رؤسای دستگاه های اقتصادی و مشخصاً کنش معاون محترم رئیس جمهور و رئیس سازمان تازه استقلال یافته برنامه وبودجه واکنش نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی را نسبت به اعلام رشد 8 درصدی اقتصادی در برنامه ششم در پی داشت و برخی نمایندگان اعلام این رقم رشد اقتصادی را تا حدودی واهی و پیشا انتخاباتی قلمداد کردند اما مهم تر از همه، اعلام کاهش نرخ سود وام خانه اولی ها به زیر عدد 10 توسط ریاست محترم جمهوری بود که در مراسم بزرگداشت هفته دولت با عنوان هدیه از آن یاد شد. دکتر روحانی درحالی این خبر را برای اولین بار مطرح نمود که نرخ سود تسهیلات خرید مسکن برای خانه اولی ها دربافت های فرسوده را 8 درصد و در سایر مناطق 5/9 درصد بیان کرد. همچنین رئیس جمهور ابراز امیدواری کرد با عملیاتی شدن پرداخت وام خرید مسکن دربافت های فرسوده با نرخ سود 8 و 5/9 درصد بستر لازم برای خروج از رکود هم این بخش (مسکن) و هم اقتصاد کشور فراهم گردد. هرچند، به فاصله چند روز پس از نوید کاهش سود وام خرید مسکن در بافت فرسوده برای زوج های جوان توسط رئیس جمهور، مدیرعامل بانک مسکن از مشمول این هدیه نشدن وام گیرندگان قبلی نسبت به نوید اخیر روحانی خبر داد و اعلام نمود آن هایی که پیش ازاین اقدام به تکمیل پرونده برای دریافت وام اولی کرده اند ملزم به پرداخت اقساط وام دریافتی با همان سودهای قبلی خواهند بود ولی به جا بود ایشان به جای دادن این خبر ناخوش، هم به تعداد وام های پرداختی به خانه اولی ها تاکنون اشاره می کردند و هم برای بالا بردن اعتبار مؤسسه مالی متبوع خویش هم که شده اعلام می کردند چند هزار میلیارد یا چند میلیارد تومان اعتبار برای پرداخت به خانه اولی ها از بانک مسکن صرف دادن تسهیلات به این گروه از متقاضیان نیازمند وام اختصاص داده اند؟ اگر به آمار استقبال متقاضیان وام از بانک مسکن یعنی همان خانه اولی ها از دریافت وام 80 میلیونی با نرخ سود 13 درصد پیشین نگاهی بیاندازیم طبق آخرین اعلام مسئولان مربوطه حدود 45 هزار نفر در بانک مسکن سپرده گذاری کرده بودند که این رقم با سقف تعداد نفراتی که بانک می توانست به آن ها وام 80 میلیونی بدهد (80هزار نفر)حدود 50 درصد فاصله دارد یعنی تقریباً به اندازه نصف سقف توانایی بانک متقاضیان از دریافت وام خانه اولی استقبال کرده بودند، اما با فرض توان پاسخگویی اعتباری بانک برای پرداخت تسهیلات به 80 هزار نفر آیا همه نیازمندان دریافت وام همین 80 هزارنفری است که بانک سقف تعیین کرده است یا نه نیازمندان و متقاضیان واقعی دریافت وام خیلی بیش از این رقمی است که برخی حدود 700 هزارتا 800 هزار نفر در سال عنوان می کنند؟ در رابطه با نسبت یا توان پاسخگویی وام های اعلامی برای ارائه به خانه اولی ها با عناوین و دل خوشی های امکان خروج از رکود مسکن و اقتصاد سؤالات بی شماری نیز وجود دارد که پیش ازاین ها توسط خیلی از کارشناسان اقتصادی مطرح گردیده اما همچنان بی پاسخ مانده است ولی آنچه پس از خبر نویدبخش رئیس جمهور محترم در رابطه با اختصاص وام هایی خرید مسکن با نرخ سود 8 و 5/9 درصد در بافت های فرسوده و سایر مناطق به خانه اولی ها شایان توجه است از دو منظر قابل بررسی است که به نظر می رسد در صورت توجه به این دو، امکان سامان دهی وضعیت قفل شده نوسازی در بافت های فرسوده با استفاده از تجارب پیشین اجرایی تر خواهد بود؛ از یک سو، برای ساماندهی بافت های فرسوده با مشوق هایی از قبیل اختصاص وام کم بهره 8 درصدی به زوج های جوان، باید آسیب شناسی لازم در چرایی به سرانجام نرسیدن و عملیاتی نشدن تصمیمات، طرح ها و برنامه ریزی های قبلی صورت گیرد تا مشخص گردد که دلایل عملیاتی و اجرا نشدن قانون نوسازی سالانه 10 درصد بافت های فرسوده چه بوده است؟ آیا قوانین به تصویب رسیده در زمینه نوسازی سالانه 10درصد بافت فرسوده بدون مطالعه و کار کارشناسی تصویب شده بوده که پس از گذشت چند سال همچنان به اندازه یک سوم برنامه سالانه به آن عمل نشده است؟ از آنجا که به نظر نمی رسد ضرورت آسیب شناسی عدم اجرایی شدن برنامه های سابق در بافت فرسوده صرفاً به بررسی علل قانونی یا بورکراسی اداری محدود شود، منظر دوم قابل بررسی در سامان نیافتن برنامه های نوسازی بافت های فرسوده، آسیب شناسی ناکارآمدی عوامل و مجریان تصمیمات و قوانین پیشین در این زمینه است. به نظر می رسد نقش و سهم این بخش، یعنی نیروی انسانی و یا مدیران مربوطه درعدم موفقیت طرح نوسازی بافت فرسوده خیلی پررنگ تر از سهم صرفا تصمیمات نادرست و قوانین غیر کارشناسانه باشد چراکه درصورت غیرقابل اجرایی بودن قوانین ساماندهی بافت فرسوده هم، باز مدیران و مسئولان کارآمد می توانستند- اگر می خواستند- در مدتی که مدیریت و مسئولیت کار را بر عهده داشتند در راستای برطرف کردن اشکالات قوانین ناکارآمد راهکارهای لازم را پیشنهاد نموده یا نسبت به کارآمد کردن قوانین یا تأمین اعتبارات لازم برای ساماندهی بافت های فرسوده اقدامات عملیاتی انجام دهند و یا حداقل اعلام نمایند قوانین یا قواعد اجرایی ناکارآمد است و چون از دست آنها کاری ساخته نیست، از ادامه پذیرش مسئولیت ساماندهی بافت های فرسوده کنار بکشند تا شاید فرد توانمندی آن تعهد و وظیفه را بر عهده بگیرد. بااین وجود و با دارا بودن تجارب ذی قیمت در اجرایی نشدن و نوسازی بافت های فرسوده، به نظر می رسد پیش از هرگونه اقدامی در اختصاص وام های کم بهره مدنظر رئیس جمهور محترم به این بخش و پیش از امیدوار کردن زوج های جوان با امید به کلید وام های خرید مسکن با سودهای کم بهره 8 و 5/9 درصدی برای باز کردن قفل فرسوده بافت های فرسوده به امید خانه دار شدن آن ها از سویی، و رونق بخشیدن به ساخت و ساز و بازار مسکن از این راه با امیدوار بودن به خروج اقتصاد از رکود از سوی دیگر، ضروری می نماید؛ هم کسانی که با طناب امید به سود 5/9 درصدی به چاه دریافت وام خرید خانه در بافت فرسوده خواهند رفت تا برای دریافت وام80 میلیون تومانی ، سود 54 میلیون تومانی پرداخت کنند، هشیار باشند و پس از سنجیدن تمام جوانب قضیه وارد این چاه شوند و هم ضروری تر است کسانی که دلسوزانه، خیرخواهانه و بلکه کارشناسانه و مقتصدانه با دادن وام ارزان قیمت در بافت های فرسوده می خواهند اقدام به نوسازی، به تبع آن رونق بخش ساختمان و مسکن و در نهایت خروج اقتصاد کشور از رکود نمایند، باید دقت کنند که اینبار هم بافت فرسوده به سرنوشت برنامه ها و قوانین پیشینی که برای این قسمت از شهرها تدوین و تصویب شده بود، دچار نشود! هرچند خود طرح توجه به بافت های فرسوده و مهمتر از آن توجه به زوج های جوان یا همان خانه اولی ها با اختصاص وام با نرخ سود یک رقمی به دنبال نائل شدن به نرخ تورم تک رقمی طرحی در خور تقدیر و شایسته توجه است. قادر نصیری ترزنق