با بتن های نورگذران، دیوارهایی پویا داشته باشید

زهره صفایی تا سال 2000 چه کسی می توانست تصور کند که دیوارهای بتنی یک خانه ، بتواند در عین صلبیت و باربری، شفاف و نور گذران باشد ؟ و به جای نیاز به پنجره ها، بتوان از تمام پتانسیل وجوه و بدنه های ساختمان برای نورگیری و ارتباط با طبیعت زنده از درون خانه استفاده نمود بدون آنکه محرمیت بنا از بین برود ؟ این موضوع تقریباً غیرممکن می نمود. اما ، مهم است بدانیم ، همواره در هر جامعه ای افرادی زندگی می کنند که متفاوت می اندیشند ، تصور غیرممکن ها را شدنی می پندارند و با آرزوهای خویشتن زندگی می کنند. در حقیقت همین افراد هستند که معمولاً این آرزوها را محقق می کنند و موفق به ابداع طرح ها و محصولات تازه می گردند. یکی از همین انسان ها که از فراسوی دیدگاه روزمره به زندگی نظاره می کردند، فردی است بانام آرون لوسنری معمار 27 ساله مجارستانی که طرح بتن شفاف یا نور گذران را بانام تجاری لایتراکن Litracon ابداع و تولید نمود. هرچند که طرح او چهار سال بعد به تولید انبوه و ارائه در بازار رسید اما ارزشش را داشت. چراکه او موفق به ابداع جالبی شد: بتن که جسمی صلب و سازه ای و به سختی سنگ بود همچون ماربل (مرمر) شفاف و نور گذران شد، و ازآن پس می توانستند خانه های بتنی داشته باشند که روشن و نیمه شفاف باشد ، خانه هایی که سایه درختان حیاط را بر روی دیوارهای خود از درون قاب می گیرند. در این لحظه جا دارد در مورد بتن نور گذران صحبت کنیم ؛ بتن شفاف چیست؟ این ماده درواقع همان بتن معمول است با همان رنگ های سفید و خاکستری و ... . تنها با این تفاوت که با درصد معینی از فیبرهای نوری یا الیاف شیشه ای (96% بتن معمولی و 4% فیبرهای نوری ) مخلوط می گردد و این الیاف خاصیت نور گذرانی تا عمق 20 متر را به بتن می دهند، البته بدون هیچ گونه تأثیر منفی در مقاومت بالای فشاری و کششی آن . شاید بامطالعه و بررسیِ مطالب یادشده ، این موضوع در ذهن خواننده متبادر شود که این محصول یک ساختار دوجزئی دارد. اما چنین نیست! چون فیبرها آن قدرها کوچک هستند که یک ترکیب دانه بندی همگن را ، درواقع در مقیاس نانو به وجود آورند. هزاران فیبر نوری شیشه ای بین دو وجه اصلی بلوک بتنی قرار می گیرند و همین فیبرهای نوری باعث عبور نور می شوند. و جالب این که از طریق اجرای این دیوارهای بتنی می توان سایه هایی رنگارنگ را تجربه نمود . به عبارت دیگر این دیوارهای خاص سایه و نور را درست به رنگ اصلی بازمی تابانند ؛ یعنی ، اگر نور آبی به بتن شفاف تابانده شود سایه ناشی از آن نیز به رنگ آبی خواهد بود. حال سؤال اینجاست که آیا امکان اجرای این بتن به صورت مسلح شده وجود دارد؟ خوشبختانه پاسخ مثبت است، . شیارهایی در داخل بتن تعبیه می گردند که میلگردهایی به صورت عمودی یا افقی در این شیارها قرار می گیرند و مهم تر آنکه چون فیبرهای نوری به کاررفته در لیتران خاصیت انعطاف پذیری خوبی دارند ، اطراف میلگردها را می پوشانند و از نمایش آن ها جلوگیری می کنند. گفتنی است تاکنون در چندین آزمایش و پروژه موفقیت بتن مسلح لیتراکن به اثبات رسیده است. در بخش های مختلف یک ساختمان ازجمله دیوار خارجی و کف و دیوارهای داخلی و طراحی داخلی می توان از این مصالح شگفت انگیز استفاده نمود. یکی از متداول ترین حالت های استفاده از این مصالح در اجرای دیوارهای ساختمانی خارجی است. پس از تابش نور خورشید از یک سو ، از سوی دیگر شاهد سایه های درختان و ساختمان های مجاور ، و گیاهان و پدیده های طبیعی آن طرف دیوار خواهیم بود ؛که ، همین سایه ها روی سطح دیوار نوعی بافت عینی طبیعی و یکتا می آفرینند که بسیار زنده و پویا می نماید. حرکت افراد از پشت دیوار مشخص است و به طورکلی این بتن مصالحی تمام عیار و پویا است. از پشت دیوارهای بتنی شفاف زندگی همان گونه که باید باشد در جریان است و این همان رازی است که می تواند حس درون فضا را پر از درک تازگی ، شادابی و سرشار از شور زندگی نگاه دارد. اما اگر نور خورشید به ساختار این دیوار بتابد ، بهتر است دیوار در محور شرقی غربی قرار گیرد تا اشعه آفتاب در حال طلوع و غروب با زاویه کم به فیبرهای نوری برسد و به این ترتیب تابش مزاحم غرب و شرق گرفته شده و تنها نوری مطلوب و یکنواخت بدون تابش و خیرگی به داخل برسد.