معماری ما تجسم فرهنگ جامعه است

نشان علی اکبر صارمی در دومین دوسالانه ملی معماری، شهرسازی و طراحی داخلی ایران به سید علیرضا قهاری، رئیس انجمن مفاخر معماری ایران اهدا شد. پیام ساختمان در رابطه با این جایزه و همچنین وضعیت معماری کشور به سراغ این معمار صاحب نام رفته و گفتگویی با او داشته است که در زیر می خوانید: پیام ساختمان: چرا این جایزه به شما تعلق گرفت؟ آن چنان که در بخشی از متن لوح آمده است: این جایزه به خاطر توجه به مسئولیت های اجتماعی و اخلاق مهندسی است. پیام ساختمان: تقریباً همه متفق القول هستند که معماری ما آشفته و بی هویت است. چرا معماری در ساختمان سازی ما کم اهمیت شده است؟ اینکه بگوییم معماری ما هویت ندارد، صحیح نیست. آشفتگی معماری ما انعکاس فرهنگ ماست. همان طور که زمانی صحبت از فرهنگ گذشته می کنیم، معماری ها را به تصویر می کشیم. یکی از بزرگان عنوان کرده بود که معماری همچون لباسی است برای جامعه اما بنده معتقدم معماری روح جامعه است. پیام ساختمان: اگر معماری آیینه تمام نمای جامعه است، پس نقش معماران چیست؟ اصولاً شما وظیفه ای برای بهبود شرایط برای معماران قائل هستید؟ قطعاً معماران هم وظیفه دارند در جهت بهبود اوضاع تلاش کنند اما نباید فراموش کنیم که معمار به تنهایی کاری از پیش نمی برد. این کارفرماها و سرمایه گذاران هستند که باید از معمار طرح زیبا و ارزشی بخواهند. از طرفی کارفرما هم باید کاری را انجام دهد که مصرف کننده نهایی می خواهد؛ بنابراین ریشه مسئله در فرهنگ مصرف کنندگان نهایی است و چون مردم ما کمتر کتاب می خوانند، تغییر فرهنگ مردم از طریق رسانه ها به ویژه تلویزیون می تواند وضعیت را تغییر دهد. پیام ساختمان: به نقش تعیین کننده مصرف کننده نهایی اشاره کردید و اینکه باید معماری دارای معنا فرهنگ سازی شود. اما نهاد های دولتی و دستگاه های اجرایی که دنبال فروش ساختمان نیستند، می توانند دنبال معماری با هویت باشند. مسئولان ما دیدگاه این چنینی ندارند. نهایت توقع از کارفرماهای دولتی این است که اعمال سلیقه در طراحی ها نکنند. پیام ساختمان: هرزمان که بحث از معماری دارای مفهوم به میان می آید، به سراغ معماری ایرانی - اسلامی می رویم. اصولاً اجرای این معماری در قرن 21 امکان پذیر است؟ به عقیده من به جای معماری ایرانی و اسلامی باید بگوییم معماری دوره اسلامی؛ همان طور که معماری مسیحی نداریم. از طرفی در قرن حاضر دنبال احیای شکلی معماری ایرانی - اسلامی مانند گچ بری ها، آیینه کاری ها و ... باشیم، به بیراهه رفته ایم. درواقع اگر دنبال شکل معماری دوره صفویه باشیم، خودمان را مسخره کرده ایم. نکته مهم اینکه معماری دوره اسلامی جنبه های تکریم انسان را موردتوجه قرار می داد و ما در قرن حاضر باید به دنبال احیای آموزه های دینی در ساختمان سازی برویم. مثلاً اگر به کودکان و معلولان توجه کنیم، یا به درختان احترام بگذاریم، درواقع معماری دوره اسلامی را احیا کرده ایم. اگر شما دقت کرده باشید معماران دوره اسلامی هم انسان های خالصی بودند. درنتیجه این خلوص در معماری هم نمود پیدا کرد. بنابراین معماری ایرانی - اسلامی چیزی جز انعکاس ارز ش های الهی - انسانی نیست.