تهدیدات صنعت پتروشیمی

روح الله وحیدکیانی - صنعت پتروشیمی یکی از بزرگ ترین صنایع کشور است که در شرایط رکودی با مشکلات زیادی دست وپنجه نرم می کند. این صنعت برای رهایی از شرایطی که در آن گرفتارشده به سرمایه های بزرگ نیازمند است که این سرمایه ها نیز با توجه به مباحث خصوصی سازی از رونق چندانی برخوردار نیست. از طرفی هنگامی که دولت هم با منابع مالی خود نمی تواند از پس این نوع سرمایه گذاری برآید یا باید به منابع ارزی کشور (همچون صندوق توسعه ملی یا منابع ارزی بانکی) تکیه کند یا سرمایه گذاری خارجی را تقویت کند. باوجوداینکه مدتی از رفع تحریم های ایران می گذرد، هنوز هم مشکلاتی در سیستم بانکی و بیمه ای وجود دارد و این امر یکی از مهم ترین عللی است که مانع از تداوم رشد صادرات در همه بخش ها به خصوص پتروشیمی می شود و باید مورد بازبینی قرار بگیرد. بحث دیگری که دراین بین مطرح می شود تغییر نگاه ما از تولید اوره و آمونیاک و متانول با پایه خوراک گاز است. اولفین ها منشأ و زنجیره اصلی بسیاری از صنایع در بخش پایین دستی پتروشیمی هستند. با توجه به واقعیت های موجود سرمایه گذار خارجی یک واحد اولفین را که با خوراک مایع تقریباً گران ایجاد می شود بر واحدی که محصول اولفین را باقیمت خوراکی نسبتاً ارزان تولید می کند، ترجیح نخواهد داد. با توجه به اینکه این نگاه ما را به سمت توسعه اوره، آمونیاک و متانول می برد می توان گفت: اگر ما بتوانیم نرخ خوراک را برای واحد هایی که خوراک مایع دارند تا حدی متعادل کرده و با خوراک میعانات گازی متناسب کنیم به نظر می رسد که بتوانیم به توسعه متوازن فکر کنیم. سیاست تعیین نرخ خوراک هم نتوانست این جریان را بهبود ببخشد و در سال هایی که این نرخ تغییر یافت، بازهم نتوانستیم تعالی را در این زمینه شاهد باشیم. اگر ما می خواهیم در مورد نرخ خوراک تصمیم گیری کنیم، باید توجه کنیم نرخ خوراکی مقبول است که: 1) برنامه ریزی باثبات داشته باشد. 2) تسهیلاتی برای پوشش های ریسک به تولیدکنندگان داده شود (به این معنا که خوراک باقیمتی به دست تولیدکننده داخلی برسد که بتواند با کم ترین قیمت تمام شده تولید کند و به رقابت با کشورهای دیگر بپردازد و سهم خود را از بازارهای جهانی بگیرد. برخی می گویند چرا با پایین آمدن قیمت نفت بهای خوراک پایین نمی آید؟ این یک مسئله مهم بعد از تعیین فرمول نرخ خوراک بود که یک امر طبیعی است. ما نمی توانیم یک بازی برد - باخت تعریف کنیم و شرایط باید برد - برد باشد. به نظر می رسد اگر ما ضریب بهره وری را صد درصد کنیم و به پتروشیمی ها سازوکار اقتصادی بدهیم و سهامداران خصولتی ما کمتر به دنبال سود باشند، شرایط مطلوب تری را تجربه خواهیم کرد. در کل دنیا پتروشیمی ها اگر سود 5 درصدی داشته باشند بسیار راضی به نظر می آیند اما پتروشیمی های ما به دلیل شرایط تورمی انتظار سود 40 درصدی رادارند. رئیس امور هماهنگی و نظارت بر بازار شرکت ملی صنایع پتروشیمی