مدیریت دالان دید در تهران ،ضرورتی اجتناب ناپذیر

تهران چشم انداز خوبی ندارد. یعنی در اصل دارد اما به نظر می رسد مشکلات و مسائل مختلف گریبان گیر تهران که آلودگی خطرناک هوا و ساخت وسازهای قارچ گونه در رأس آن ها قرار دارند مانع از داشتن منظر و دید خوب در تهران می شود. این نوشتار می خواهد این تلنگر را به مدیران شهری وارد نماید تا به بحث مدیریت دالان دید توجه بیشتری کنند. مدیریت دالان دید ساخته وپرداخته ذهن نگارنده نیست . سال هاست که شهرهای بزرگ جهان از فواید این نوع مدیریت شهری بهره می برند. مثلاً لندن طرحی دارد به نام طرح لندن که در 2012 تکمیل و ارائه شد.بر اساس این سند، لندن دارای سه دالان یا منظر دید اصلی است و چند نقطه دید فرعی دیگر. به عبارت دیگر، مدیریت شهری لندن، سه مکان را که ازنظر استراتژیکی نقطه عطف مهمی در شهر هستند را به عنوان مبدأ دید شهروندان برگزیده است. درست مثل قله دماوند و رشته کوه های البرز در شمال تهران که دالان دید طبیعی شهر ماست در لندن نیز کاخ وست مینستر ، کلیسای سنت پل،و مجموعه میراث فرهنگی گرینیچ ، سه نقطه عطف شاخص ازنقطه نظر فرهنگی هستند که برای شهری چون لندن به مثابه دالان دید عمل می کند. براین اساس ، عموم مردم شهر و جهانگردان باهدف گذاری این نقاط ، به راحتی به آن ها دسترسی دارند و امکان حضور و توقف مردم در این مکان های دید برایشان مهیاست. بنا به تعریف دانشگاهی ، دالان دید، عرصه و زاویه دید سه بعدی است که از نقطه دید ناظر شروع می شود و به سمت موضوع یا شاخصی بصری امتداد پیدا می کند.این کریدور یا معبر دید ، ویژگی های مهندسی خاصی هم دارد که موضوع این مطلب نیست. دامنه جنوبی البرز برای تهران ، چشم انداز شهری و دالان دید طبیعی شهر است. به طور خود به خودی و طبیعی امروز منظر دید شهروند تهرانی به سمت البرز ، دماوند و قله توچال شکل گرفته است. اما مدیریت شهری نباید صرفاً نقاط دید شهری را معطوف به ظرفیت های طبیعی و توپوکرافیک بداند. هرچند این منظرها به طور طبیعی در شهر یا پیرامون آن شکل گرفته اند اما با پژوهش و مطالعه می توان نقاط دید مصنوعی را هم در شهر شناسایی کرد. مثلاً برج آزادی و برج میلاد دو نمونه از این موارد هستند. مدیریت بر گذرگاه های دید شهری علاوه بر اهمیت داشتن در تهیه طرح جامع شهر به افزایش زیبایی پانورامیک در شهر نیز منتج می شوند. دالان های دید ، پنجره های زنده و دینامیک هستند. همان طور که پنجره نشان زندگی به انسان ، چشمکی به رهگذران و به مثابه چشم ساختمان است که به انسان امکان می دهد به جهان خارج بنگرد ، پذیرای نور و پرتو خورشید شود، دالان های دید شهری نیز آستانه ای مهم و رو به زندگی در شهرها هستند که بدون توجه به آن ها شهری زشت، زمخت و کسل کننده خواهیم داشت.