بی توجهی به سونامی بیکاری مهندسان

یکی از مشکلات عمده مهندسان ساختمانی بیکاری است. به گفته آمارها؛ در ایران رشته های مهندسی نظیر معماری، ساختمان سازی و حرفه های مهندسی به ترتیب با نرخ بیکاری32 و20درصد از رشته هایی هستند که دارای بیشترین جمعیت بیکاری فارغ التحصیل است. هرچند در سال های اخیر رکود در ساخت وساز کشور اتفاق افتاد، اما آیا عدم اشتغال مهندسان تنها به نبود رونق در حوزه ساخت وساز بازمی گردد؛ آن هم در شرایطی که زیرساخت ها در کشورمان در حال ساخت هستند؟ بسیاری از مهندسان معتقدند عدم اشتغال زایی آنان با اشتغال مهندسان چند شغله گره خورده است. به طوری که حضور کارمندان دولتی در سازمان نظام مهندسی و سبقت درگرفتن کار، موجب خانه نشینی بسیاری از مهندسان شده است. در این راستا از سال گذشته کمپین کشوری ممنوعیت چندشغله ها که در مخالفت با صدور پروانه اشتغال برای کارکنان با اشتغال تمام وقت دولتی مهندسان است، تشکیل شده و گزارش های فعالیت و خواسته های آنان بارها و بارها از سوی نشریه پیام ساختمان منتشرشده است و هر بار نیز مسئولان، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و کارشناسان در گفتگو با خبرنگار ما مهر تأییدی بر این خواسته مهندسان زده اند، حتی وزیر راه و شهرسازی نیز بر این اعتقاد است که کسانی که تمام وقت در حوزه مهندسی فعال هستند باید نسبت به افرادی که در کنار شغل اداری خود به این حرفه می پردازند منافعی داشته باشند . اما سؤال این است چرا هیچ واکنشی عملی و جدی برای حل این معضل نشان داده نمی شود. آیا وقت آن نرسیده که نیاز و مطالبه مهندسان دیده و شنیده شود؟ در این راستا پیام ساختمان گفتگویی با فعالان کمپین انجام داده است. تناقض بزرگ در اشتغال مهندسان رمضانی، مهندس طراح و عضو سازمان نظام مهندسی کردستان در گفتگو با خبرنگار پیام ساختمان گفت: فعالیت این کمپین به نوعی در رابطه با نحوه ارجاع کار سازمان نظام مهندسی ساختمان است. سازمان نظام مهندسی ساختمان از اعضایی تشکیل شده که اکثریت آن ها دارای پروانه اشتغال به کار طراحی و نظارت هستند. وی افزود: یک دسته مهندسان فارغ التحصیل دانشگاه هستند که پس از 3 سال از تاریخ اخذ مدرک، آزمون های طراحی، نظارت و اجرا را پشت سر گذاشته و با اخذ پروانه اشتغال مشغول به کار می شوند. دسته دوم مهندسانی که کارمند نهادهای دولت هستند و متأسفانه به آن ها این امکان داده شده تا در کنار مهندسان تک شغله، پروانه اشتغال به کار دریافت کنند. این عضو سازمان نظام مهندسی کردستان با تأکید بر اینکه این موضوع یک تناقض بزرگ است، اظهار داشت: وقتی فردی دریکی از ادارات و سازمان های دولتی اشتغال به کار دارد چطور در یک سازمان نظام مهندسی که به نوعی نیمه دولتی محسوب می شود استخدام می شود. رمضانی ادامه داد: این مهندسان امکان دو بار اشتغال به کار دارند، یعنی علاوه بر دارا بودن فرصت شغلی در نهادهای دولتی، از سازمان نظام مهندسی هم کسب درآمد می کنند، حال آنکه این مهندسان حق افراد تک شغله ای که تنها در سازمان فعالیت دارند را ضایع می کنند. وی گفت: متأسفانه همواره میزان سهمیه مهندس عضو کارمند چندین برابر اعضای غیر کارمند است و بسیاری از سهمیه هایی که بین مهندسان تقسیم می شود، مثلاً در تقسیم متراژهای کاری هزار متر یا دو هزار متر بین مهندسان، سهمیه اعضای کارمند دولتی چندین برابر اعضایی است که فقط یک پروانه اشتغال به کار در نظام مهندسی دارند. این عضو کمپین جلوگیری از فعالیت کارمندان دولتی در سیستم نظام مهندسی ساختمان کشور، افزود: پروانه اشتغال به کار یک فرصت شغلی برای مهندسان است، اما متأسفانه فردی که پیش تر برای او شغلی تعریف شده از سهمیه ما استفاده می کند، بنابراین یا باید درها را برای استخدام همه فارغ التحصیلان رشته های مهندسی باز بگذارند و به همه آن ها حقوق بپردازند، یا اگر امکان استخدام همه ما وجود ندارد حداقل مثل تمام دنیا محدودیتی تعیین شود. رمضانی با تأکید بر اینکه در غیر این صورت باید همه ما مهندسان استخدام شده و امتیاز برابر داشته باشیم و از سازمان نظام مهندسی هم به عنوان شغل دوم کسب درآمد کنیم، افزود: هرسال یک میلیون نفر به جمعیت بیکاران فارغ التحصیلان افزوده می شود، نباید اجازه داده شود افرادی که به واسطه شغلی دیگر کسب درآمد می کنند از مسیر دیگری نیز ارتزاق کنند. هیچ کجای دنیا پروانه اشتغال به کار برای فردی که دارای شغل است صادر نمی شود. متأسفانه در کشور ما برای فردی که اشتغال به کار داشته و از مزایا و بیمه برخوردار است، پروانه اشتغال به کار دوم هم صادر می شود. او با اشاره به اینکه یک نفر با چندین منبع درآمد در مقابل فارغ التحصیلانی است که اکثراً بیکارند و درآمدی ندارند، گفت: زندگی برخی از این مهندسان بیکار در شرایط بسیار بدی قرار دارد تا جایی که به دلیل نبود کار و ارتزاق به دنبال واسطه گری و مشاغل نامربوط می افتند. این مهندس طراح اظهار داشت: خواسته کمپین این است که حداقل طبق بند 5-3-5 مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، عمل شود، یعنی کارمندان دولتی 50درصد حق استفاده از ظرفیت سهمیه های سازمان نظام مهندسی ارجاع به کار داشته و افراد فاقد شغل دولتی و بیکارند از فرصت شغلی سازمان نظام مهندسی استفاده کنند. رمضانی افزود: به دلیل رانت خواری برخی افراد حتی اجازه اجرای بند قانونی که در سال 72 تعیین شده هم داده نمی شود، ما به اجرای این بند قانونی هم راضی هستیم که طبق آن سهمیه کارمندان کاهش یافته و سایرین سهم بیشتری ببرند. حتی معتقدم اشتغال حدود 400 هزار عضو سازمان نظام مهندسی، بخشی از بیکاری جامعه که دولت امکان تزریق بودجه و منابع مالی برای اشتغال آنان فراهم کرده با وضع قانون ممنوعیت اشتغال دوشغله ها، حل می شود. این عضو فعال سازمان نظام مهندسی ساختمان ادامه داد: متأسفانه ازآنجایی که برخی از کارمندان وزارت راه و شهرسازی هم از اعضای سازمان های نظام مهندسی هستند، واکنشی به خواسته های کمپین نشان نمی دهند حال آنکه می دانند خواسته های ما به حق است. به گفته رمضانی افرادی مثل مهندس فرج زاده ها بودند که در سال های گذشته مسئولیتی در هیئت مدیره نظام مهندسی داشتند پروانه نظام مهندسی خود را تحویل وزارت راه و شهرسازی دادند، اما متأسفانه وزارت راه و شهرسازی در این زمینه هیچ اقدامی انجام نداده است. به نظرم تحقق این مطالبه باید توسط نهاد نظارتی همچون مجلس شورای اسلامی امکان پذیر شود و حداقل بازنگری در نحوه به کارگیری مهندسان در سازمان نظام مهندسی صورت گیرد. وی تصریح کرد: ما یک تکلیف شرعی داریم تا همه هم وطنان کسب روزی حلال داشته باشند، مهندسی که سالیانه 200 تا 300 میلیون تومان درآمد دارد در مقابل افرادی است که هیچ درآمدی نداشته، چشمشان به حقوق ماهانه 1 میلیون تومانی بابت نقشه های ساختمانی است که در سازمان نظام مهندسی ارجاع داده می شود؛ درحالی که نقشه های با متراژ خیلی بالاتر و سهمیه های بیشتر بین کارمندان وزارتخانه ها، شهرداری و ارگان ها تقسیم می شود و چیزی دست ما نمی رسد. حال اگر توزیع عادلانه باشد از خیل عظیم بیکاران کاسته می شود. سؤال من این است چرا از ظرفیت سازمان نظام مهندسی ساختمان برای رفع بیکاری فارغ التحصیلان استفاده نمی شود؟ برخلاف میل وزیر سنگ اندازی می شود! الهام بیاتی، عضو دیگر سازمان نظام مهندسی با اشاره به عدم اجرای مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، گفت: در این مورد طبق بند قانونی ظرفیت اشتغال طراحان حقیقی شاغل در طراحی حقوقی که خارج از کارهای ساختمانی مربوط به شیوه نامه، شاغل تمام وقت محسوب نشده، تعهد کنند در طول مدت یک سال آینده شغل تمام وقت دیگری را تقبل نکنند که مراتب مورد تائید هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی استان است. وی افزود: اگر قانون گذار میل به تفکیک بین کارمند و غیر کارمند قائل نبود، هیچ وقت بند 5-3-5 قید نمی شد. به نظر بنده عدم اجرای قانون در نظام مهندسی ساختمان باید به دفتر مقام معظم رهبری انعکاس پیدا کند چراکه همه مسئولان نظام از شخص رهبری تا رده های پایین مدیریتی برای احقاق حقوق اقشار مردم در تلاش هستند و قطعاً قابل پذیرش نیست عده ای معدود در سازمان نظام مهندسی ساختمان؛ حقوق مهندسان عضو این سازمان را پایمال کنند. این فعال کمپین ممنوعیت چندشغله ها افزود: اعضای کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی نظر مساعدی دراین باره داشته، بازخوردها بسیار خوب بوده است و مهندسان شهرهای دیگر نیز به شکل خودجوش برای مطالبه مشترک، همکاری داشته و با نمایندگان مجلس مذاکره کرده و قول مساعدت داده اند. بیاتی درباره واکنش وزارت راه و شهرسازی به این خواسته مهندسان گفت: دکتر آخوندی در سفر اخیر خود به استان چهارمحال و بختیاری، دراین باره موضع خود را مثبت اعلام کرد، اما افراد دیگری هستند که مانع شده و سنگ اندازی می کنند، بنابراین امید چندانی به حمایت از وزاتخانه نداریم اما یکسری روند قانونی برای تحقق این مطالبه وجود دارد که باید انجام شود. از تبعیض بیشتر ناراحت می شویم تا نبود بیکاری شکوفه سنگ سفیدی، یکی دیگر از اعضای سازمان نظام مهندسی نیز معتقد است: ما بزرگ ترین کمپین مطالبات و احقاق حقوق مهندسی کشور با 3 گروه و 11600 نفر عضو از 7 رشته مهندسی ساختمان در سراسر کشور هستیم و مطالبه ما از وزیر راه و شهرسازی جلوگیری از فعالیت کارمندان دولتی در سیستم نظام مهندسی ساختمان است. وی گفت: اگر ظرفیت اشتغال نظام مهندسی به عنوان یک شغل دولتی در متن قانون تعریف شود، کارمندان سایر ادارات دولتی ناگزیر به انتخاب یک شغل دولتی خواهند شد و این موضوع برای مهندسان حرفه ای و تک شغله ایجاد کار خواهد کرد، ولی تاکنون کارمندان دولتی از خلأ قانونی که در نظامات اداری قانون نظام مهندسی ساختمان وجود دارد سوءاستفاده کرده، درواقع در دو یا چند شغل مشغول به کار هستند اما امیدواریم، درخواست ظرفیت اشتغال نظام مهندسی به عنوان یک شغل قانونی، در مجلس تصویب شود. سنگ سفیدی با تأکید بر اینکه نتیجه کمپین قطعی است دو شغله ها در جامعه مهندسی باید تک شغله شوند تا عدالت کاری به وجود آید، افزود: قطعاً در صورت اجرای صحیح قانون نظام مهندسی و مقررات ملی ساختمان و تلاش های اعضای کمپین، طراحی، نظارت و اجرا به عنوان یک شغل در اصلاحیه قانون نظام مهندسی تصویب خواهد شد و مهندسانی که تمایل دارند تمام وقت در خدمت انجام کارهای طراحی، نظارت و اجرا باشند و کسانی که تمایل ندارند، در بخش دولتی، خصوصی و عمومی به عنوان کارمند مشغول بکار خواهند شد. این فعال کمپین اظهار داشت: در کشور خیل عظیم مهندسان بیکار وجود دارند، به این دلیل که کارمندان دو یا سه شغله با رانت خواری و .... فعالیت مهندسی کشور را زیر سؤال برده اند. از طرفی مهندسان تک شغل بیکار مانده اند، بنابراین مشکل کشور ما در همه زمینه ها افراد چند شغله هستند. وی ادامه داد: مهندسانی هستند که به دلیل بیکاری و شدت فقر خانواده هایشان ازهم پاشیده است، در کنار آن ها مهندسی که امنیت شغلی داشته، صاحب درآمد است، مطالبه کار از سازمان نظام مهندسی زیاده خواهی محسوب می شود. این عضو سازمان نظام مهندسی شاهرود بابیان اینکه ما خواهان اعتدال شغلی هستیم و بیش از 11 هزار خانواده مطالبه دارند، افزود: عادلانه نیست که مهندسی درآمد بالایی از چندین شغل داشته باشد و دیگری چشم انتظار سیستم ارجاع بماند تا چه زمانی کاری به او ارجاع شود. وی گفت: اگر حتی حدود 370 هزار مهندس عضو در کشور داشته باشیم، مطمئناً با یک حساب سرانگشتی و کسر کارمندان و شرکت های خصوصی، حدود 150 هزار مهندس بیکار تک شغله داریم که به دنبال سیستم ارجاع کار هستند. سنگ سفیدی با تأکید بر اینکه به فرموده مقام معظم رهبری ما باید تعدیل اقتصادی اجتماعی داشته باشیم، تصریح کرد: حتی بسیاری از خانواده ها هم به درآمد کم راضی اند اما اگر درآمدی وجود داشته باشد. درست است که در سال های اخیر با عدم رونق ساخت وساز روبه رو بودیم اما همین الان هم مدام در شهرها ساختمان ساخته می شود و با لابی گری و رابطه اجازه داده نمی شود تا کارها به دست مهندسان آزاد انجام شود! او بابیان اینکه ما از تبعیض بیشتر ناراحت می شویم تا نبود بیکاری، معتقد است: اتفاقاً در همین رکود ساخت وساز باید تقسیم عادلانه کار داشته باشیم و اعتدال شغلی نیاز جامعه امروز است. حتی سایر رشته های مهندسی نیز خواهان تک شغله بودن هستند یعنی این موضوع یک درد مشترک اجتماعی است. سوتیترها دکتر آخوندی در سفر اخیر خود به استان چهارمحال و بختیاری، دراین باره موضع خود را مثبت اعلام کرد، اما افراد دیگری هستند که مانع شده و سنگ اندازی می کنند در همین رکود ساخت وساز باید تقسیم عادلانه کار داشته باشیم و اعتدال شغلی نیاز جامعه امروز است حتی سایر رشته های مهندسی نیز خواهان تک شغله بودن هستند یعنی این موضوع یک درد مشترک اجتماعی است باید درها را برای استخدام همه فارغ التحصیلان رشته های مهندسی باز بگذارند و به همه آن ها حقوق بپردازند، یا اگر امکان استخدام همه ما وجود ندارد حداقل مثل تمام دنیا محدودیتی تعیین شود