امتیاز ویژه برای نیروگاه های بادی

هرچند در کشور ما گستره فعالیت نیروگاه های بادی در مقایسه با نیروگاه های سوخت فسیلی کمتر است اما کارشناسان معتقدند در آینده فعالیت در انرژی های نو و احداث نیروگاه های بادی صرفه اقتصادی بالاتری نسبت به نیروگاه های سوخت فسیلی خواهد داشت. کشور ما ازلحاظ منابع مختلف انرژی یکی از غنی ترین کشورهای جهان به شمار می رود؛ چراکه از یک سو دارای منابع گسترده سوخت های فسیلی و تجدید ناپذیر همچون نفت و گاز است و از سوی دیگر ظرفیت فراوانی در انرژی های تجدید پذیر مانند باد دارد. با توسعه نگرش های زیست محیطی و راهبردهای صرفه جویانِ در بهره برداری از منابع انرژی های تجدید پذیر استفاده از انرژی باد در مقایسه با سایر منابع انرژی مطرح در بسیاری از کشورهای جهان رو به فزونی است. این در حالی است که آن چنان که بایدوشاید و متناسب با ظرفیت های ایران از این انرژی خدادادی مشابه انرژی خورشیدی استفاده نشده است. هرچند همایون حائری، رئیس مرکز توسعه صادرات و پشتیبانی صنایع برق و آب به مهر گفته است: درحال حاضر حدود 300 مگاوات ظرفیت انرژی های تجدید پذیر در کشور وجود دارد که بر اساس برنامه وزارت نیرو قرار است در 10سال آینده حدود 8هزار مگاوات انرژی بادی و خورشیدی به این ظرفیت اضافه شود. شاید همین ظرفیت ها و جذابیت هاست که برخی از سرمایه گذاران کشورهای خارجی را بر آن داشته که به ایران بیایند و در لابه لای مذاکرات سیاسی و اقتصادی به موضوع انرژی های نو هم بپردازند. نیروگاه هایی به صرفه جذب سرمایه گذاری و صحبت از اهمیت انرژی بادی یک طرف قاعده تولید برق است و فعالیت پیمانکاران ایرانی و احداث نیروگاه های انرژی بادی نیز طرف دیگر؛ محمد پارسا، رئیس فدراسیون صادرکنندگان انرژی و صنایع وابسته در این زمینه گفت: نیروگاه های بادی در کشور ما در دو مقیاس قرارگرفته اند؛ یکی با 700 کیلووات و دیگری تا 3 مگاوات کار می کند. وی بابیان مختصات ساخت نیروگاه های بادی گفت: پیمانکاری در ساخت نیروگاه بادی بسیار ساده تر از پیمانکاری نیروگاه های سیکل ترکیبی و حرارتی است. بنابراین مشکلی از جهت تولید، اجرا و نصب در این بخش وجود ندارد. سوخت این نیروگاه ها از باد است و تنها پروانه ای دارند که در آسمان می چرخد. آن ها تنها به توربین و دکل نیاز دارند اما نیروگاه سیکل ترکیبی نیاز به حرارت، توربین بخار و گاز دارد و ساخت آن ها حتی پیچیده تر از ساخت یک پالایشگاه است. نیروگاه های بادی در طول فعالیت نیازی به سوخت ندارند. رئیس فدراسیون صادرکنندگان انرژی و صنایع وابسته درباره گستره سرمایه گذاری در احداث نیروگاه های بادی نیز گفت: درحال حاضر شرکت های ایرانی پیمانکار در کشورهایی همچون پاکستان، قزاقستان و... پروژه می گیرند و فعالیت می کنند. بااین حال در کشور ما میزان سرمایه گذاری در این بخش کمتر است؛ چراکه هزینه سرمایه گذاری در احداث نیروگاه ها بر مبنای انرژی های جدید 2، 3 برابر احداث نیروگاه های سیکل ترکیبی است بنابراین اگر سرمایه گذار در بخش نیروگاه های بادی به موقع شاهد بازگشت سرمایه یا پول خود نباشد بهره زیادی بابت وام هایی که گرفته باید بدهد بنابراین اگر دولت بیمه ای برای پوشش و ریسک پرداخت نشدن از سوی دولت پذیرفته شود سرمایه گذار با اطمینان خاطر بیشتری در این بخش فعالیت می کند. مشابه بسیاری از کشورهای دنیا که اگر دولت تا 2 ماه طلب پیمانکاران را ندهد بیمه های پوشش ریسک سیاسی و تجاری پول سرمایه گذاران را پرداخت می کنند. البته این قاعده برای پروژه های اجرایی در خارج از کشور وجود دارد اما باید شرایطی فراهم شود که برای پروژه های داخل کشور نیز صندوق ضمانت صادرات پوشش بیمه ای در نظر گیرد. اتکا به تجهیزات داخلی پارسا افزود: قیمت های خرید برق از سوی وزارت نیرو نیز بسیار کم است و ثبات ندارد. این در حالی است که سرمایه گذار نیاز دارد که سرمایه خود را در مدت کمتری دریافت کند. درحال حاضر نیز شاهد هستیم که برخی پیمانکاران بیش از 10میلیارد تومان از دولت طلب دارند. البته میزان بدهی ها شامل سرمایه گذاران در نیروگاه های دیگر نیز می شود. وی درباره تجهیزات ساخت نیروگاه های بادی نیز گفت: شرکت سدید حدود 20سال است که فعالیت در این بخش را آغاز کرده و با 100 درصد تجهیزات داخلی کار می کند. بااین حال بین 70 تا 80درصد تجهیزات در داخل تولید می شود و تنها 30درصد از خارج کشور تأمین می شود و در اقلامی همچون توربین نیاز به واردات است. شرکت مپنا نیز توربین را تولید می کند اما برخی از قطعات اصلی توربین ها نیز از خارج وارد می شود. پارسا گفت: تمام قطعات نیروگاه های بادی تا 700 کیلووات در کشور ساخته می شود؛ چراکه زمان زیادی است که روی آن ها کارشده است. نیروگاه های 3مگاواتی نیز دو سال است که کار خود را آغاز کرده اند و برخی قطعات آن ها از خارج کشور وارد می شود. اگر فرض کنیم مجموع قطعات توربین از خارج وارد شود بازهم تا حدود 70درصد تجهیزات در داخل ایران تأمین می شود و تنها 30درصد از خارج واردات داریم. جریمه ها در مقابل جایزه ها رئیس فدراسیون صادرکنندگان انرژی و صنایع وابسته با اشاره به سرمایه گذاری کشورهای خارجی در زمینه انرژی های بادی گفت: خارجی ها علاقه مندی بیشتری برای سرمایه گذاری در ایران در زمینه نیروگاه های بادی دارند. آن ها پول از خارج می آورند و پوشش بیمه ای را از داخل کشور خود می گیرند. البته تنها مشکل این است که اگر آن ها بخواهند در کشور ما سرمایه گذاری کنند نمی توانند شریک داخلی پیدا کنند مگر اینکه پیمانکار داخلی نیز در خارج از کشور، شرکت خود را ثبت و از پوشش بیمه ای یک کشور خارجی استفاده کند که مراحل زیادی دارد. پارسا چشم انداز احداث نیروگاه های بادی را در کشور مثبت دانست و گفت: احداث نیروگاه های بادی در آینده پیشرفت فیزیکی زیادی خواهد کرد؛ تا جایی که می توان گفت با توجه به وضع جریمه ها برای نیروگاه های سیکل ترکیبی پس از سال 2020م بر اساس پیمان کیوتو، فعالیت و تولید برق از انرژی های نو اقتصادی تر است. نیروگاه های انرژی های نو در حالی در آینده جایزه می گیرند که نیروگاه های انرژی فسیلی جریمه می شوند. علاوه بر این ما در کشور مناطق پرباد زیادی داریم و بر اساس بررسی ها تا 40هزار مگاوات ظرفیت احداث نیروگاه های بادی در ایران وجود دارد. وی درباره قیمت برق تولیدی نیروگاه های بادی در مقایسه با نیروگاه های سوخت فسیلی گفت: دولت برق نیروگاه های انرژی های نو را 10 برابر قیمت برق نیروگاه های فسیلی می خرد. البته زمانی که برق را به مردم می فروشد یارانه بیشتری می دهد و قیمت کمتری از مردم دریافت می کند. ایجاد مزرعه های بادی پیام باقری، عضو هیئت مدیره و رئیس کمیته صادرات صنعت برق نیز گفت: امروز ظرفیت تولید صنعت برق در کشور ما در حالی به 75هزار مگاوات رسیده که سهم تولید برق از محل نیروگاه های بادی ناچیز است. مجموع نیروگاه های تجدید پذیر منهای نیروگاه های آبی زیر یک درصد است و باید گفت نیروگاه های بادی از این مقدار نیز بسیار ناچیزتر است ازاین رو می توان گفت که ما از محل نیروگاه های بادی سهم قابل توجهی در تولید برق نداریم. این در حالی است که در کشور ما ظرفیت تولید برق در نیروگاه های بادی وجود دارد. کافی است اطلس بادی کشور را مطالعه کنیم تا استعداد ذاتی کشور را به لحاظ آب وهوایی و مناطق قابل توجهی که می توان در آن ها مزرعه بادی ایجاد کرد بسنجیم. بااین حال متأسفانه در این زمینه کار زیادی انجام نشده و دلیل آن اتکای تولید برق از محل سوخت های فسیلی است. باقری افزود: ارزان بودن سوخت فسیلی و در دسترس موجب شده که سرمایه گذاری چندانی در زمینه انرژی بادی نشود. البته با توجه به برنامه های وزارت نیرو برای آینده در راستای تولید برق و اضافه شدن 10هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق از محل انرژی های تجدید پذیر باید شاهد پیشرفت های قابل توجهی در استفاده از انرژی بادی باشیم.