ساختمان ها بر روی  فرو چاله ها

سیامک سرمدی کارشناسان مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن وزارت راه و شهرسازی می گویند که تهران هرروز یک میلی متر (در سال 36 سانتی متر) نشست می کند. این رخداد در حال حاضر در اغلب دشت های کشور در حال روی دادن است. اما ازآنجایی که در برخی مناطق شهری و به ویژه تهران، فرونشست ها، خسارات و آسیب هایی ایجاد کرده است موضوع موردتوجه رسانه ای قرارگرفته است. مطالعه اخیر سازمان زمین شناسی نشان می دهد که به طورکلی ناحیه جنوب غربی تهران درگیر رخداد فرونشست زمین است. نشست پدیده ای است که در اثر آن سطح زمین به شکل تدریجی و در مواردی به طور ناگهانی فرومی نشیند. این پدیده ترک و شکاف هایی در زمین ایجاد و بر الگوی جریان های زیرزمینی و سطحی، تغییر شکل زمین، حتی سیل خیزی منطقه و پیشروی آب دریا به سوی خشکی اثر می گذارد. فرونشست ها و پیامدهای آن، برگشت ناپذیر بوده، به سختی و با صرف هزینه های فراوان مهار می شوند. مقصر کیست؟ کارشناسان معتقدند افت سطح ایستابی در اغلب پهنه ها و دشت های کشور، دلیل اصلی فرونشست زمین است. این افت به دو دلیل؛ کمبود بارندگی و برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی رخ می دهد. آب های زیرزمینی حدود 4 درصد از مجموعه آب کره زمین را تشکیل می دهند اما حدود 50 درصد مردم دنیا ازنظر آب آشامیدنی متکی به آنها هستند. در کشور ما، بر اساس اطلاعات سازمان بازرسی کل کشور، از سال 1384 تا 1392، حدود 300 هزار حلقه چاه غیرمجاز حفرشده است. درحالی که از ابتدای انقلاب اسلامی تا سال 84 تنها صد هزار حلقه چاه غیرمجاز احداث شده بود. درواقع دانسته یا ندانسته غارتی همه جانبه در بحث آب های زیرزمینی در سایه مدیریت ضعیف یا سوء مدیریت بر استحصال آب های زیرزمینی انجام گرفته است. مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن وزارت مسکن و شهرسازی ، عقیده دارد که ادامه نشست زمین در تهران، شریان های حیاتی مانند لوله های آب و فاضلاب، گاز، دکل های فشارقوی و ساختمان های مسکونی و غیرمسکونی را دچار مشکل می کند. به گفته او، در برخی مناطق تهران شاهد هستیم که ساختمان ها به طور مستمر در حال ترک خوردن هستند. این موضوع اهمیت بحث خاک برداری را به معماران و مهندسان ساختمان گوشزد می کند . معاون وزیر راه و شهرسازی می گوید که در تهران حفاری های بیش از 60 متر نیز وجود دارد که باید این موضوع در دستور کار شورای عالی شهرسازی و معماری قرار گیرد. نکته مهم آنکه بازنگری و تغییر در استراتژی مدیریت منابع آب در توسعه پایدار کشور از جمیع جهات ،اجتناب ناپذیر است.