روز تهران چطور برگزار شد؟

تهران در حالی با تصویب اعضای شورای شهر صاحب روزی شد که در سالروز آن، یعنی 14 مهر هیچ نهادی، حتی از اعضای شورای شهر به عنوان پیشنهاددهنده آن در برنامه ای به مناسبت این روز عصر 14 مهر، در موزه امام علی به همت انجمن مفاخر معماری برگزار شد، شرکت نکردند. تیرماه بود که رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران پیشنهاد داد که 14 مهرماه به عنوان روز تهران معرفی و در تقویم عمومی کشور ثبت شود، و به دنبال آن شهرداری هم موظف شد، اقدامات فرهنگی برای شناخت بیشتر و اعتلای نام تهران به عنوان ام القرای جهان اسلام اقدام کند، اما حتی برنامه دیگری نیز به مناسبت این روز برای کلان شهری با بیش از 12 میلیون نفر برگزار نشد! رئیس انجمن مفاخر معماری ایران به عنوان رئیس پانل گرامیداشت روز تهران نسبت به عملکرد رسانه ها و شهرداری در روز تهران اعتراض کرد و گفت: چرا هیچ نهادی، حتی شورای شهر به عنوان پیشنهاددهنده ی 14 مهر، روز تهران نسبت به این روز هیچ اقدامی انجام نداد؟ علی رضا قهاری اظهار کرد:اگر کشوری قبل از ایران چنین اقدامی را برای پایتختش انجام داده بود همگی از آن تقلید می کردیم، اما جالب است که در این یک زمینه که ایران و تهران پیش قدم شدند، هیچ کس آن را پیگیری نمی کند؟حتی هیچ کدام از رسانه ها در این روز کمترین اشاره ای به این قضیه نداشتند. به گفته وی شاید ندیده گرفتن این روز یک حرکت سیاسی باشد اما باید این پرسش را از مسئولانمان داشته باشیم که وقتی دست به چنین کاری می زنند چرا آن را ادامه نمی دهند؟ حدود چهار سال پیش موسسه تهران، مطالعات کلان شهر تأسیس شد و جمعی از پیشکسوتان حوزه شهری، معماری و میراث فرهنگی در این موسسه از نخستین برنامه های خود را برای انتخاب روزی به نام تهران گذاشتند، آن ها پس از 6 ماه بررسی و مطالعه روی اتقافات سیاسی، طبیعی و جغرافیایی که در تهران در طول سال های گذشته رخ داده بود، سرانجام روز یکم آبان ماه را انتخاب و به این عنوان اعلام کردند. وی با اشاره به اقدام شورای شهر تهران که چهار سال پس از انتخاب روز تهران توسط عده ای معمار و شهر ساز؛ روز 14 مهر را به عنوان روز تهران اعلام کرد، اظهار کرد: موسسه ی تهران، مطالعات کلان شهر به احترام اقدام جمعی از سوی نمایندگان مردم در شورای شهر این اقدام را پذیرفت و از حق اولیه خود صرف نظر کرد تا روز بزرگداشت تهران را در این تاریخ برگزار کنند، اما امروز متأسفانه هیچ حرکتی از سوی نهادی که آن را پیشنهاد داده و تصویب کرده بود، انجام نشد. هرروز، روز تهران است ناصر تکمیل همایون، تهران شناس و کارشناس مرکز پژوهش های فرهنگی نیز در آئین بزرگداشت روز تهران اظهار کرد: هرروز برای این شهر، روز تهران است. ما روزی جدای از 14 مهر نداریم. بااین وجود معتقدم در انتخاب زمان برای این روز؛ روز تهران دولتی و حکومتی شد، اگر زمانی انتخاب می شد که مردمی تر بود، شاید مناسب تر بود. او بابیان این که50 هزار نفر جمعیت دوره قاجار کجا و 15 میلیون نفر امروز در تهران کجا؟ افزود: این آمار پس از 200 سال حدود 300 برابر افزایش داشته است. شاید در زمان آقامحمدخان قاجار هیچ گاه فکر نمی کردند تهران به این تعداد جمعیت برسد. آقا محمدخان شهری را انتخاب کرد که دورتادورش کوه بود حتی آب وهوا برای چند برابر 50 هزار نفر آن زمان وجود داشت، ولی حالا پس از 200 سال به جای چند برابر شدن، جمعیت 300 برابر بیشتر شده است. حتی آن زمان بی زمین ها و بی خانمان ها به تهران می آمدند تا شاید زمینی به آن ها برسد. وی در بخش دیگری از صحبت هایش سید محمد بهشتی نویسنده کتاب داستان تهران را یکی از تهران مداران ایرانی دانست که هرچند بسیار کم درباره تهران صحبت می کند، اما یک بار هم اشتباهی در صحبت هایش نبوده است. این تهران شناس افزود: سید محمد بهشتی منظومه نگری می کند. او تهران، ایران و جهان را مدنظر قرار می دهد. در چهل سال گذشته یک نفر دیگر را مانند بهشتی دیدم که چنین کاری را انجام می دهد. علی اکبر سیاسی رئیس دانشگاه تهران و وزیر فرهنگ و هم زمان رئیس دانشکده ادبیات تهران در 40 سال گذشته؛ که هم زمان کتاب هم می نوشت. جامعه علمی روی خوشی به تمدن تهران نشان نمی دهد اسکندر مختاری طالقانی، پیشکسوت میراث فرهنگی نیز در این آئین بزرگداشت؛ کتاب داستان تهران نوشته سید محمد بهشتی را یک سند عالی در حوزه تهران پژوهش معرفی کرد و افزود: چه درزمانی که سید محمد بهشتی در موضوع سینما و فیلم فعالیت داشت، چه زمانی که در حوزه میراث فرهنگی فعال شد و چه درزمانی که به بحث معماری و شهرسازی پرداخت، او در همه آن ها موفق بود. داستان تهران نیز یک روایت مشخص، مطلع و اندیشه ورزانه است. این کارشناس ارشد مرمت آثار تاریخی تهران را یکی از قدیمی ترین خواستگاه های ایران دانست و گفت: توجه به تهران اتفاق دیگری است که برخلاف سال های گذشته مدتی است در رأس قرارگرفته است. این شهر ظرف تحولات تاریخی و اجتماعی کشور را در خود دارد. بیشترین وقایعی که در ساختمان ها، معماری ها و بناها موردتوجه است نقش تهران را نشان می دهد. در این شهر یک رویکرد نو اتفاق افتاده است. درحالی که پیش از مطالعات معماری دانشجویان به مواردی مانند سفرنامه ها توجه دارند. آثار زیادی در مورد تاریخ تحولات معماری معاصر که زادگاهشان تهران است، نوشته شده است. به گفته وی در مورد شهرسازی تهران نیز همین اتفاق رخ داده است، کتاب های زیادی در مورد تاریخ تحولات شهرسازی در تهران نوشته شده که زمینه اصلی آن این شهر است. تهران پژوهی یک پیشینه جدید است که برخی از افراد روی آن کار می کنند. این حرفه تهران پژوهان زیادی را به دنبال خود می کشد. مختاری با اشاره به انتشار سه جلد کتاب نفیس از تهران بازار تهران ، مساجد تهران و امام زادگان تهران توسط بنیاد ایران شناسی که همگی به عنوان کتاب های مرجع و به روز معرفی شده اند، گفت: آلبوم های تصویری در کاخ گلستان که سال ها قبل توسط محمد سمسار و مرحوم ذکاء در کاخ گلستان به دست آمده اند ازجمله اسناد تهران پژوهی هستند. او با تأکید بر اینکه امروز موضوعات تهران پژوهی نهادینه شده اند، افزود: تهران بی پناه نیست اما خبر اول هم نیست. این کارشناس پیشکسوت افزود: روزهای آخر مهرماه و اوایل آبان ماه بهترین روزهای تهران اند. زمانی که تصمیم گرفته شد یکم آبان ماه به عنوان روز تهران معرفی شود؛ به بحث اسطوره های تهران و آب وهوای این شهر نیز دقت شد،درحالی که در انتخاب تهران برای 14 مهرماه با عنوان اولین مجلس شورای ملی و اولین دارالشورای تهران در قالب پایتخت توجه شد. او در ادامه با تقسیم بندی تهران پژوهان در کشور، آن ها را در گروه های متعددی ازجمله؛ مورخان،معماران و شهر سازان، ناشران و خبرنگاران تقسیم بندی کرد و خبرنگاران را طیفی دانست که مؤثرترین افراد در این حوزه هستند. مختاری در پایان با گلایه از انتخاب 14 مهرماه به عنوان روز تهران توسط شورای شهر تهران گفت:در خبرها منتشر شد 14 مهرماه به عنوان انتخاب تهران به عنوان دارالخلافه کشور مطرح شد درحالی که دارالخلافه تهران جعلی است و هیچ گاه تهران خلیفه نداشته است و ما هیچ ادعایی مبنی بر مسند نشستن فردی به عنوان خلیفه نداشته ایم، بنابراین ارجاع به این مجعولات برای آینده تاریخ کشور اصلاً خوب نیست.