سفر به چین ایران

معبد داشکسن یکی از بی نظیرترین معابد سنگی ایران است؛ معبدی با طرح اژدها که وقتی گردشگران آن را می بینند، تصور می کنند با معبدی چینی روبه رو هستند اما این اثر تاریخی یادگاری از دوره ایلخانیان است. بنایی صخره ای در زنجان، مشهور به معبد داشکسن در 10 کیلومتری جنوب شرقی سلطانیه، در نزدیکی روستای ویر، از توابع همین بخش قرارگرفته است. این مجموعه در محوطه ای به شکل مستطیلی ناقص، به طول 400 متر و عرض 50 تا 300 متر دیده می شود. درون این مجموعه، سه غار نسبتاً عمیق در دل کوه کنده شده است که کنده کاری های زیبایی دارند. از نقش های این کنده کاری ها، می توان به دو تصویر اژدها که در مقابل یکدیگر به شکل قرینه حک شده اند و طول هر یک 3/5 متر است، اشاره کرد. در طرفین این نقش ها، محراب های زیبای نقش داری با طرح های اسلیمی، گل وبوته و مقرنس های سنگی، کنده کاری شده اند. مجموعه آثار کنده کاری این محل، یادگار هنرمندان چینی است که به فرمان اولجایتو از چین فراخوانده شده بودند. بر اساس فرضیه ای، غارهای داشکسن در دو دوره تاریخی جدا از هم مورداستفاده قرارگرفته است. در دوره نخستین، این غار نیایشگاه آئین مهرپرستی در عهد ساسانی بوده است اما از این دوره آثاری به جای نمانده است. دوره دوم که نقش های اژدها، برگ مو، پیچک و طرح های اسلیمی، یادگار آن دوره است، به دوران فرمانروایی ایلخانان تعلق دارد. سنگ های سبز به کار گرفته شده در حصار ارگ سلطانیه، مطمئناً از محل تاریخی داشکسن (سنگ بر) بریده شده است. درنتیجه برش و انتقال سنگ، فضای لازم جهت کنده کاری و دخمه سازی در این محل فراهم شده و این مکان با اندکی تغییرات به آرامگاه تبدیل شده است. بنابراین، محوطه تاریخی داشکسن را می توان در ردیف آرامگاه های دوره ایلخانی نیز طبقه بندی کرد. در این معبد علاوه بر استفاده از فن آوری پیشرفته زمان که پیامد رشد و تکامل فن سنگ تراشی با ابزار فلزی است، انتخاب مناسب ترین نقطه نسبت به نقاط هم جوار، بیانگر توجه و آشنایی کامل سازندگان آن بادانش زمین شناسی و معدن شناسی است. شکل گیری این معبد پس از مرگ ارغونشاه، باپشتکار الجای خاتون، خواهر سلطان محمد خدابنده آغاز شد، ولی به پایان نرسید. ازنظر نقشه و نقوش تزئینی یکی از باارزش ترین نمونه های معماری صخره ای در طول تاریخ معماری ایران به شمار می رود. در این معبد نقوشی از هنر چینی به کاررفته است. چگونه به نقش اژدها برسیم؟ راه رسیدن به معبد چندان مناسب نبوده و از روستای ویر به بعد کاملاً خاکی و بدون تابلوی راهنما است. از حاشیه روستا تا معبد، حدود پنج کیلومتر راه باید طی کرد که بهتر است یکی از اهالی را به عنوان راهنما با خود همراه داشته باشید تا برای یافتن محل معبد دچار مشکل نشوید. در کنار معبد یک کانکس کوچک وجود دارد که نگهبان معبد در آن زندگی می کند. معبد باستانی داشکسن - یا آن چنان که جهانگردان آن را می شناسند: معبد اژدها- در حاشیه روستای ویر در حدود 15 کیلومتری شهر تاریخی سلطانیه واقع شده که به نقش دو اژدهای برجسته و چند محراب اسلامی در دو سمت خود و به قرینه یکدیگر مزین است.