ما چگونه ما شدیم؟

روزگاری تهران یکی از خوش آب و هواترین مناطق کشور به شمار می رفت و همین شرایط بکر باعث شد تا در زمان قاجار ها به عنوان پایتخت کشور انتخاب شود اما هر چه زمان جلوتر رفت، عطش سوداگری زمین و ساخت وساز افرایش یافت تا جایی که حال این روزهای ایرانشهر که مفهومی به قدمت تاریخ و تمدن شهرنشینی در ایران را تداعی می کند، خوب نباشد و امروز تهران که باید تابلوی فرهنگ و تمدن ما پیش روی جهانیان باشد آن قدر بدقواره شده که هیچ کس در آن احساس آرامش نمی کند. برای کشف معضلات چنارستان فقط کافی است بلاهایی که در دو دهه گذشته بر سرش آوردیم را مرور کنیم؛ درختان را قطع و به جایشان برج ساختیم، ریه های تنفسی تهران را به پهنه مسکونی تبدیل کردیم و حالا هر تعاونی مسکن دراین بین سهم خود را می خواهد، منطقه 22 با آن پهنه سبزرنگش در کمتر از چند سال تبدیل به جنگل آهن شد، در سرتاسر شهر تا عمق 30 متری زمین پارکینگ ساختیم و قنات ها را با گودبرداری های خوفناک خشک کردیم؛ تا توانمان را در ساخت آسمان خراش به دنیا نشان دهیم. با برداشت بی رویه از منابع آبی چسبندگی خاک را از بین بردیم و در حفره های زیرزمینی سقوط کردیم. به بهانه کوتاهی قد تهران فارغ از شرایط بومی و منطقه ای طرحی را به نام طرح تفصیلی به تصویب و اجرا رساندیم که خودش ریشه بسیاری از گرفتاری ها شد. تازه با همین طرح هم عطش سیری ناپذیر کسب درآمد مدیران شهری فروکش نکرد تا از آن هم عدول کنیم. تنها تفاوت این شد که اگر درگذشته تراکم فروشی قاعده و قانون نداشت این بار تراکم فروشی شکل قانونی به خود گرفت. میراث فرهنگی کیلویی چند؟! بسیاری از خانه های قدیمی را از بین بردیم و به جایش آپارتمان چندطبقه ساختیم. زمین و هوا را فروختیم تا ساختمان های بلندتری بسازیم و با پول آن شهر را اداره کنیم. گویی این شهر به ما تعلق ندارد. فرونشست هم که ظاهراً مهمان جدید پایتخت است. بنا به گفته رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به جهت شیبی که در دامنه البرز تا پایین شهر وجود دارد با تغییر مسیر قنات ممکن است آب اصطلاحاً پشته کند و به سمت بالا برگردد که موجب آب شستگی در لایه های آبرفتی شده، حفره هایی تولید می کند که منجر به فرونشست یا فروریزش خواهد شد. به بیان کارشناسان میزان فرونشست خاک در تهران نسبت به 10 سال قبل حداقل دو برابر شده و به 36 سانتی متر در سال رسیده است که این موضوع به دلیل سستی لایه های زیرین زمین و پوکی خاک ناشی از برداشت آب های زیرزمینی عملاً شهر را آسیب پذیرتر کرده است. حال با یک هیولای خودساخته مواجهیم که شاید یک شب با تکان خوردن زمین بیدار شود و بسیاری از ما را ببلعد و این سرنوشت مردمی است که نسبت به محیط اجتماعی خود در طول چند دهه بی تفاوت بودند. از ماست که بر ماست.