چگونه به جنگ رطوبت برویم؟

هرساله براثر ورود رطوبت و آب به داخل ساختمان و یا نفوذ آن به درون اجزای ساختمانی، ضررهای هنگفتی به ساختمان وارد آمده و تأثیرات نابودکننده ای بر روی سازه ساختمان ها به وجود می آید. چوب ها می پوسند، فلزات دچار زنگ زدگی می شوند. از تأثیرات دیگر هجوم رطوبت و ماندگاری آن ، ظهور حشرات و قارچ ها در ساختمان می باشد. روکش های گچی دیوارها متورم می شوند و سرمای هوا و یخبندان، موجبات تخریب اکثر مصالح را فراهم می آورد. آبی که به داخل مصالح ساختمان نفوذ کرده، پس از منجمد شدن منبسط می گردد و آب منبسط شده مصالح را خرد و فرسوده می کند. این پدیده را در نمای ساختمان مانند سنگ، آجر یا اندودها بیشتر مشاهده می کنیم.

به طورکلی رطوبت به دو طریق بر دیوارها تأثیر مخرب می گذارد: اول جذب رطوبت موجود در خاک و دوم تأثیر رطوبت ناشی از بارندگی. در بخش دوم بدترین خرابی ها در مورد دیوارهایی که فاقد پوشش هستند، رخ می دهد. نقص در اجرای بام ها و یا پوشش روی دیوارها به مرور و به صورت متوالی ساختمان را چنان فرسوده می کند که تا مرز تخریب کامل پیش می رود.

راه های جلوگیری از نفوذ رطوبت

الف: کم کردن رطوبت خاک اطراف ساختمان(زهکشی)

ب: استفاده از مصالحی که جاذب رطوبت نباشند

بعضی از مصالح کمتر تحت تأثیر رطوبت محیط قرار می گیرند، مثلاً سنگ های ساختمانی بسیار کمتر از آجر آب محیط را به خود جذب می کنند. به طورکلی علت جذب رطوبت مصالح ساختمانی به میزان تخلخل و وجود حفره های آوند گونه و همچنین تماس مستقیم مصالح با آب یا مصالح مرطوب می باشد. لذا ما باید بین جسم مرطوب و مصالح یا اجزای ساختمانی موردنظر صفحه ای قرار دهیم که مانع از عبور رطوبت گردد. به آن دسته از مصالحی که مانع از عبور رطوبت و آب می شوند، عایق رطوبتی می گویند.

مصالح عایق رطوبت

کلیه مصالحی که متخلخل و یا دارای حفره های آوند گونه نباشند، می توانند به عنوان عایق رطوبتی مورداستفاده قرار گیرند. خصوصیات این مصالح عبارت اند از:

* غیرقابل ترکیب بودن با سایر مواد موجود در محیط

* دوام و مقاومت کافی در برابر نیروهای محیطی و مکانیکی

* قابلیت انعطاف

* دارا بودن خصوصیات مثبت کاربردی (حمل ونقل، قیمت مناسب، نگهداری آسان)

نفوذ رطوبت از طریق زمین و پی ساختمان

برای جلوگیری از نفوذ رطوبت در این حالت باید حرکت آن را به ترتیبی سد نمود . برای این منظور روی پی را با لایه عایق پوشانده و سپس دیوارچینی را از روی عایق شروع می نماییم ، ولی چون غالباً سطح پی از کف تمام شده ساختمان پایین تر است، قبلاً روی پی را با کرسی چینی بالا آورده و سپس روی آن را عایق می کنیم. باید به خاطر داشته باشیم که چنانچه لایه عایق از حد بالای قلوه چینی پایین تر قرار گیرد، جلوی نفوذ رطوبت کاملاً گرفته نمی شود و از آن قسمت از دیوار که پایین تر از کف سازی قرار دارد، رطوبت به طرف بالا نفوذ می کند.

نفوذ رطوبت از بدنه دیوار

چنانچه دیوار داخلی در جوار سرویس های بهداشتی و یا هر مکان دیگری که احتمال نفوذ آب از یک سمت دیوار به سمت دیگر باشد، نسبت به عایق کاری دیوار اقدام می کنیم . باید در نظر داشته باشیم که چون در این گونه فضاها به علت آبریزی، کف سازی نیز ممکن است عایق کاری شده باشد، لزوماً بایستی عایق سطوح عمودی و افقی به خوبی به یکدیگر متصل و یکپارچه گردند. قسمت داخلی دیوار از محل اتصال به کف تا ارتفاع 7 تا10 سانتی متر، از مصالحی مانند پلاک های سنگی، موزاییک، سرامیک، یا چوب اجرا می شود. این قسمت را قرنیز پای دیوار می نامند.

همچنین قرنیز پای دیوار علاوه بر ایجاد زیبایی و محافظت از پای دیوار در مقابل برخورد اجسام گوناگون می تواند به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت حاصل از شستشوی کف اتاق به دیوار در محل خود قرار گیرد. به طورکلی قرنیزها احتیاجی به عایق کاری ندارند. علاوه بر این لازم است در فضای سرویس های بهداشتی که کف آن در معرض ریزش آب و رطوبت داخلی است، عایق کاری کف تا ارتفاع 10 سانتیمتر روی دیوارها ادامه می یابد و سپس پوشش نهایی دیوار انجام گیرد.

نفوذ رطوبت از طریق روی دیوار

آب باران از طریق روی دیوار به راحتی جذب مصالح بنایی شده و علاوه بر آن نمای ظاهری ساختمان را از بین می برد و تخریب تدریجی دیوار را نیز به همراه دارد. برای جلوگیری از بروز این پدیده از پوشش یا قرنیز روی دیوار استفاده می کنند. عملکرد اصلی پوشش، جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل دیوار و هدایت آب باران به خارج است. این پوشش ها یا قرنیز روی دیوار با توجه به تماس مستقیم با آب و یخ ، معمولاً از مصالحی مانند سنگ ، بتن و یا ورق های گالوانیزه یا مصالح دیگر ساخته می شوند. سطح پوشش با شیبی در حدود 3 تا 5 درصد به سمت خارج اجرا می شود و لبه آن به اندازه لازم و به صورت افقی از دیوار خارج شده، در زیر آن شیاری به عنوان آب چکان تعبیه می شود. عمق آب چکان باید به حدی باشد که آب به خوبی از آن خارج شده و امکان رسیدن به دیوار را نداشته باشد. چنانچه دیوار در معرض باران و برف و رطوبت شدید قرار گیرد، می توان از درپوش های مختلف مانند سنگ پلاک و ورق گالوانیزه استفاده کرد.