کم هزینه ترین ایمنی لوله های گاز در ساختمان ها

همکاری مشترک مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، یک شرکت دانش بنیان و شرکت ملی گاز ایران برای خنثی سازی دینامیت خفته در زیرزمین تهران منجر به طراحی و تولید سیستم هوشمند الکترونیکی قطع خودکار جریان گاز شهری شد. به گزارش پیام ساختمان، در مراسم رونمایی از سیستم هوشمند الکترونیکی قطع جریان خودکار گاز اعلام شد به واسطه کسب نتایج مثبت از تست های اولیه این سیستم که به مراتب عملکردی سریع تر از سیستم مکانیکی تولید کشورهای خارجی دارد؛ مقررشده 400 ایستگاه توزیع گاز شهری در تهران به سیستم هوشمند الکترونیکی قطع خودکار گاز شهری مجهز شوند؛ تا در اثر هر نوع لرزش زمین ناشی از زلزله و همچنین رفتار غیرطبیعی درون زمین ناشی از فرونشست، جریان توزیع گاز در خطوط لوله های اصلی و فرعی قطع شود و از انفجار ناشی از شکست لوله گاز در شهر جلوگیری به عمل آید. هم اکنون خطوط انتقال گاز شهری یکی از سه شریان اصلی و حیاتی زیرزمینی پایتخت محسوب می شود و مدت هاست مدیران بحران شهر تهران درباره وجود یک نگرانی عمده در رابطه با تهدیدهای ناشی از انفجار گاز در شرایط زلزله یا فرونشست زمین هشدار می دهند. به اعتقاد آن ها چیزی که در حال حاضر بیش از زلزله و حرکات غیرطبیعی درونی زمین و همچنین حوادث فرونشست که اخیراً در شهر تهران به صورت سریالی در حال تکرار است، پایتخت را تهدید می کند، انفجار انشعابات و لوله های توزیع گاز به عنوان حادثه ثانویه رخدادهای طبیعی و غیرمترقبه است. تجهیز ایستگاه های توزیع و انتقال گاز خطوط انتقال و توزیع گاز در پایتخت هم اکنون در حکم یک دینامیت خفته در صورت وقوع زلزله یا بروز فرونشست می تواند تلفاتی به مراتب چند برابر از رخداد اولیه را برای پایتخت رقم بزند. حادثه خردادماه فرونشست زمین در منطقه شهران نشان داد ریزش خیابان در این محله اگر به انفجار خط لوله گاز محلی منجر نمی شد به طورقطع تلفات و خسارات محسوسی مشابه آنچه اتفاق افتاد، به بار نمی آورد. اما فرونشست زمین در محله شهران ازآنجاکه باعث شکستگی خط لوله گاز محلی شد به دلیل مجهز نبودن ایستگاه های توزیع و انتقال گاز به قطع کن های اتوماتیک جریان گاز، انتشار گاز در محل فرونشست و درنتیجه انفجار را رقم زد. این در حالی است که در همان زمان وقوع حادثه شهران و چند روز پس ازآن گزارش های غیررسمی درباره جزئیات وقوع این حادثه اعلام کردند در غیاب نبود سیستم های الکترونیکی و خودکار قطع جریان گاز، برای قطع جریان گاز در این منطقه به صورت دستی زمان زیادی سپری شد طوری که اقدامات صورت گرفته در این زمینه نتوانست از حادثه انفجار جلوگیری کند. سیستم هوشمند الکترونیکی قطع خودکار گاز شهری تحقیقات حاکی است سیستم هوشمند الکترونیکی قطع خودکار گاز شهری در حال حاضر دریکی از محله های شمال غرب تهران نصب شده است؛ در حال حاضر خطوط اصلی انتقال گاز در محله شهرک غرب واقع در منطقه 2 پایتخت به سیستم هوشمند الکترونیکی قطع خودکار گاز مجهز است که درواقع به عنوان پروژه پایلوت نصب سیستم هوشمند الکترونیکی قطع خودکار جریان گاز در این محله فعال است. بنا بر آنچه طراحان این سیستم اعلام کردند با اهتمام زیادی که هم اکنون از سوی شرکت ملی گاز و همچنین مسئولان مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در این وجود دارد، به زودی این سیستم در ورودی اصلی انشعابات گاز خانگی و همچنین سایر ساختمان ها نصب خواهد شد؛ ضمن اینکه هم اکنون شرکت ملی گاز برای نصب این سیستم در مسیر خطوط اصلی توزیع گاز شهری در 400 ایستگاه توزیع گاز پایتخت اعلام آمادگی کرده است. در حال حاضر بر اساس آخرین ویرایش مقررات ملی ساختمان نصب سیستم قطع خودکار جریان گاز برای ساختمان های مهم و خیلی مهم ازجمله ساختمان های با ارتفاع بیش از 8 متر الزامی است؛ این در حالی است که به گفته رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به دلیل نبود تولید داخلی در این زمینه و واردات تعداد محدودی از نمونه های خارجی این دستگاه الزامی برای نصب این سیستم در سایر ساختمان ها تعریف نشده بود. به گفته محمد شکرچی زاده با تولید این دستگاه در داخل، وزارت راه و شهرسازی در تلاش است در ویرایش جدید مقررات ملی ساختمان نصب دستگاه هوشمند الکترونیکی قطع خودکار جریان گاز را برای تمام ساختمان ها اعم از مسکونی و غیرمسکونی الزامی کند. تفاوت سیستم قطع خودکار گاز تولیدشده از سوی یک شرکت دانش بنیان داخلی با نمونه خارجی آن این است که دستگاه تولیدشده در داخل به صورت کامل هوشمند و الکترونیکی است، ضریب خطای کمتری دارد و نسبت به رفتارهای درونی زمین ناشی از لرزش یا زلزله از حساسیت بیشتری برخوردار است. این در حالی است که نمونه های خارجی که تاکنون در موارد محدودی در برخی ساختمان های مهم و خیلی مهم نصب شده بود مکانیکی بوده و در برابر هر نوع ارتعاش با منها زلزله و غیر زلزله همچون لرزش های ناشی از عبور وسایل نقلیه سنگین از مجاورت محل نصب این دستگاه حساسیت داشته و بعضاً در موارد غیرضروری منجر به قطع انشعاب گاز ساختمان می شده است. این در حالی است که سیستم هوشمند الکترونیکی قطع خودکار گاز که دیروز در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی رونمایی شد تنها به تغییرات درونی زمین ناشی از وقوع زلزله حساس بوده و تحت تأثیر سایر لرزش ها و در موارد غیرضروری منجر به قطع جریان گاز نمی شود. قطع گاز 2 ثانیه بعد از شروع زلزله درحالی که مطابق با استانداردهای جهانی، دستگاه های خودکار قطع جریان گاز در اثر لرزش زمین حداکثر تا 5 ثانیه بعد از وقوع لرزش جریان گاز را قطع می کنند، سیستم هوشمند الکترونیکی قطع جریان گاز که دیروز رونمایی شد حداکثر ظرف 2 ثانیه پس از ساطع شدن موج اولیه وقوع زلزله واکنش نشان می دهد و جریان گاز را قطع می کند. مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با همکاری این شرکت دانش بنیان و شرکت ملی گاز برای اینکه امنیت و مقاومت تهران و سایر شهرهای کشور را از بابت خطوط لوله گاز شهری بالا ببرد، درصدد است با تغییراتی در مقررات ملی ساختمان نصب این سیستم را در کلیه ساختمان ها اجباری کند. تحقیقات دنیای اقتصاد از هزینه نصب این سیستم در ورودی ساختمان های مسکونی نشان می دهد با توجه به قطر لوله های انشعاب گاز و همچنین فشار گاز ورودی به این ساختمان ها، هزینه نصب این دستگاه برای ساختمان های مسکونی معمولی معمولاً 10 واحدی بین 3 تا 5/ 4 میلیون تومان هزینه دارد. به گفته مسئولان مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نصب سیستم های قطع خودکار گاز در زمان وقوع زلزله، آتش سوزی ناشی از وقوع زمین لرزه در کشورهای لرزه خیز همچون ژاپن و آمریکا را تا میزان 50 درصد کاهش داده است. سیستم جدید قطع گاز برای فرونشست طراحان سیستم هوشمند الکترونیکی قطع خودکار جریان گاز در زمان وقوع زلزله همچنین از طراحی سیستمی خبر دادند که در زمان وقوع فرونشست زمین جریان گاز شهری را درنتیجه کاهش یا افزایش غیرطبیعی فشار گاز ناشی از شکست لوله های توزیع گاز، به صورت خودکار قطع می کند. به این ترتیب با نصب این سیستم که به شیرهای تغییر فشار معروف هستند در هنگام وقوع حوادثی مانند فرونشست زمین، مشابه آنچه طی ماه های اخیر موارد مختلفی از آن در پایتخت رخ داد به محض ایجاد شکست در لوله های گاز یا تغییر غیرعادی فشار گاز، جریان گاز در خطوط اصلی و فرعی قطع شده و مانع از ایجاد انفجار می شود. رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و ساختمان بابیان اینکه هم اکنون نصب دستگاه اتوماتیک قطع جریان گاز برای کاهش خطرات زلزله در ساختمان های با ارتفاع بیش از 8 طبقه اجباری است؛ اما آماری از میزان اجرایی شدن آن در تهران وجود ندارد،گفت: در 40 سال گذشته 30 درصد زلزله های با تلفات 10 هزار نفر در ایران رخ داده است. محمد شکرچی زاده در مراسم رونمایی از دستگاه هوشمند الکترونیکی قطع خودکار گاز تصریح کرد: این دستگاه دارای کاربرد قطع گاز و جلوگیری از بروز آتش سوزی در ساختمان ها در هنگام وقوع زلزله باقدرت تشخیص و پردازش شتاب است. به گفته وی،هم زمان باعرضه این محصول به بازار، استفاده از آن در خط لوله برخی از ساختمان ها اجباری می شود تا شاهد ارتقای ایمنی ساختمان ها در زمان وقوع زلزله و سوانح طبیعی در شهرها باشیم. شکرچی زاده افزود: دستگاه مزبور برقی است؛ اما با قطع برق باتری های آن شروع به کار می کنند تا دستگاه بتواند در زمان موردنیاز جریان گاز را به صورت اتوماتیک قطع کند. وی افزود: سیستمی که رونمایی شد در کسری از ثانیه تغییرات درونی زمین را تحقیق و پردازش می کند و با توجه به امواج زلزله، سیگنالی را برای قطع سیستم گاز ارسال می کند. رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی بابیان اینکه 80 درصد این دستگاه با توان داخلی تولیدشده است، اظهار امیدواری کرد که در سال های آینده این رقم به 100 درصد برسد.وی با تأکید بر اینکه اقدامات انجام شده در قالب این پروژه منحصربه فرد بوده است، ادامه داد: با همکاری یک شرکت دانش بنیان و شرکت ملی گاز توانستیم یک کار تحقیقاتی و پژوهشی را به یک محصول کاربردی تبدیل کنیم و مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی مسئولیت این پروژه را تا 10 سال آتی بر عهده خواهد داشت. شکرچی زاده بابیان اینکه هم اکنون 20درصد از شهرهای کشور در معرض خطر زلزله به میزان بسیار زیاد و 80 درصد دیگر شهرها در معرض خطر زیاد زلزله قرار دارند، خاطرنشان کرد: در 40 سال گذشته 30 درصد از زلزله هایی که در کشور رخ داده است بیش از 10 هزار نفر کشته بر جای گذاشته است. این در حالی است که جمعیت کشور ما تنها حدود یک درصد از جمعیت کل دنیاست. وی تأکید کرد: در کنار پرداختن به بخش سازه ای و مقاومت سازه ای در ساخت وسازها، باید به اجزای غیر سازه ای و تأمین امنیت در آن ها نیز توجه خاصی شود که عدم توجه کافی به آن ها آثار منفی و تلفات جمعی زیادی دارد. به گفته وی یکی از این اجزای غیر سازه ای که بی توجهی به موضوع ایمنی در آن می تواند منجر به تلفات بسیار شدید در زمان وقوع زلزله شود، سیستم لوله کشی گاز و انتقال گاز در شهر، واحدهای مسکونی و صنایع است که هم اکنون تهدید جدی برای پایتخت و سایر شهرها در زمان وقوع زلزله محسوب می شود. 200 هزار پلاک خطرناک در تهران بر اساس سرشماری نفوس و مسکن سال 90 که از سوی مرکز آمار ایران انجام شد، در حال حاضر حدود یک میلیون و100 هزار پلاک مسکونی در شهر تهران وجود دارد که از این میزان 200هزار پلاک یا 200 هزار ساختمان مسکونی در بافت های فرسوده قرار دارد. هم اکنون عمده علم های توزیع گاز روی دیوارهای این ساختمان ها نصب شده که بنا بر اظهارنظر مسئولان مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی این دیوارها خطرناک ترین مکان برای نصب علم گاز هستند؛ چراکه این دیوارها فاقد هرگونه اسکلت مقاوم و پایدار در برابر زلزله هستند.مسئولان این مرکز تأکید کردند علاوه بر نصب سیستم هوشمند الکترونیکی قطع خودکار گاز لازم است در این زمینه نیز تمهیدات لازم به عمل آید و علم های توزیع گاز در مکان های مناسبی از ساختمان ها که دارای ایمنی کافی در برابر زلزله هستند، تعبیه شوند. دستگاه الکترونیکی قطع گاز حساس به امواج زلزله، سیستمی هوشمند و پیشرفته است که امواج زلزله را شناسایی کرده و با توجه به نرم افزار مربوطه امکان خطا در آن وجود ندارد و لرزش های محیطی ناشی از عبور و مرور ماشین آلات سنگین و هرگونه لرزش غیر زلزله ای باعث قطع گاز ساختمان به واسطه این دستگاه نخواهد شد. </span></p>