انتخابات آمریکا و اقتصاد ما

انتخابات آمریکا و اقتصاد ما ! شاید این روزها بیش از رأی اعتماد مجلس دهم به سه وزیر پیشنهادی دولت یازدهم جهت تصدی وزارتخانه های آموزش وپرورش، ورزش و جوانان و فرهنگ و ارشاد اسلامی، املاک نجومی واگذارشده به کارکنان یا معاونان شهرداری خبرسازتر و برای افکار عمومی موردتوجه تر بوده است. املاک واگذارشده ای که علاوه بر باز شدن پای پرونده اش به دادستانی کل کشور، پس از محرز شدن تا حدودی فساد سازماندهی نشده پای شهردار را نیز برای شفاف سازی به پارلمان شهری باز کرد.هر چند این قصه مطلب جدیدی نیست و واکاوی چرایی و چگونگی اتفاقاتی ازاین دست در سیستم های اداری ما نیاز به مثنوی هفتاد من کاغذ دارد که خود مجال و مقال دیگری را می طلبد ولی بی مناسبت ندیدیم. اما هدف اصلی از نوشتار حاضر تحلیل رویداد بزرگ جهانی ای است که با نام انتخابات ریاست جمهوری و رقابت بین دو حزب قدیمی در آمریکا روی می دهد و تأثیری که نتیجه آن انتخابات می تواند بر روابط و نهایتاً اقتصاد کشوری مانند ایران داشته باشد، اقتصادی که به اذعان کارشناسان داخلی بیش از 30 درصدش را مدیون اقتصاد ساختمان ومسکن می باشد. برای بررسی واقعی تر چنین اتفاق جهانی ناچار به بازگشت به عقب و شاهد آوردن از تجارب گذشته هستیم که آخرین موردش انتخابات دو دوره پیش همین ایالات متحده آمریکا و انتخاب باراک اوباما با شعار تغییر بود. حافظه چه اهالی رسانه، چه کارشناسان و هم صاحب نظرانی که به نوعی انتخابات را دنبال می کنند قطعاً به خاطر دارد که در آن مقطع ـ فارغ از تحلیل های کارشناسان خارجی ـ قریب به اتفاق کارشناسان واقتصاددانان داخلی نسبت به روی کار آمدن اوباما لحظه شماری می کردند تا جایی که حتی بافاصله دادن بین حروف او ، با و ما در نام اوباما در تیتر اصلی برخی رسانه ها چنین القا می نمودند که در مقایسه با نامزد جمهوری خواهان، او (اوباما) با ماست و تصدی پست ریاست جمهوری توسط باراک اوباما مفید فایده حال ما خواهد بود. هرچند در آن زمان عده ای بر این باور بودند که به ریاست جمهوری رسیدن یک فرد چه از حزب جمهوری خواه و چه از حزب دموکرات توفیری بر روابط دو کشور و به تبع مناسبات اقتصادی و سیاسی ایران و آمریکا نخواهد داشت اما آنچه وجه غالب افکار عمومی جامعه را به خود اختصاص بود حتی برخی از رسانه های منتسب به اصولگرایی با مسلمان خواندن اوباما علاقه خود را در راه یابی او به کاخ سفید به امید بهبود روابط خاصه با شعار تغییر اوباما پنهان نمی کردند. اکنون اما سؤالی که قابل طرح می باشد این است که نتیجه آن ابراز علاقه ها، انتظارها و لحظه شماری ها برای ریاست جمهوری اوباما چه بود؟ و چه تأثیری نه بر بهبود روابط دو کشور بلکه در تأمین منافع جمهوری اسلامی ایران داشت؟ که با تعمیم دادن آن بر نتیجه انتخابات پیش رو و رقابت ترامپ ـ کلینتون بتوان چشم انداز امیدوارکننده ای را برای اقتصاد کشور در مناسبات دو کشور پس از انتخاب هرکدام از این دو رقیب ترسیم نمود؟ برای تقریب اذهان به نتیجه انتخابات پیشین آمریکا و عواقب مترتب بر روابط دو کشورفقط به یک مورد از اقدامات باراک اوبامای موردعلاقه برخی از داخلی ها نسبت به سیاست های ایران اشاره می کنیم و آن، اعمال بیشتر تحریم ها علیه ایران در دوره دولت های نهم و دهم بود. تحریم هایی که نه تنها انتظار علاقه مندان به حضور باراک اوبامای با شعار تغییر بر مسند ریاست جمهوری آمریکا را برآورده نکرد بلکه آن ها را ناامیدتر و حتی بدبین تر نسبت به رویکرد اوباما نسبت به ایران و آگاه تر به تحلیل زودباورانه و سطحی نگرانه خود نمود. البته منکر امتیازگیری های تیم دیپلماسی کشور پس از روی کار آمدن دولت یازدهم که منجر به پذیرش حقانیت انرژی هسته ای کشور در میان مجامع جهانی شد و بخشی از دارایی های بلوکه شده حاصل از فروش نفت به کشور بازگشت، نیستیم. همچنین گشایش روابط و رفت وآمد هیئت های تجاری و بازرگانی کشورهای اروپایی به کشورمان را که زنجیرهای تحریم را از هم گسست، انکار نمی کنیم اما آنچه که قابل تأمل می نماید ضرورت توجه به توانمندی های داخلی است چه توانمندی های دیپلماتیک کارشناسان داخلی در آوردگاه مذاکرات با شش قدرت جهانی و چه توانمندی های تولید داخلی متکی بر علم و دانش جوانان ایرانی. اگر مشاهده می شود تیم مذاکره کننده هسته ای توانست در یک میدان نابرابر به تنهایی در مقابل شش سلطه جهانی به برد 7 بر 2 یا 3 دست یابد نه حاصل روی کار آمدن حزب دموکرات با ریاست باراک اوبامای مسلمان بلکه نتیجه ایستادگی و سازندگی جوانان متکی به داشته های درونی و ایمان ، اعتماد و اعتقاد به باور ما می توانیم با تکیه بر پشتوانه تمدنی چندین برابری مدنیت درکشوری حتی مانند آمریکا بود. با این توصیف، در انتخابات ریاست جمهوری 8 نوامبرآمریکا چه هیلاری کلینتون از حزب دموکرات و چه ترامپ از حزب جمهوری خواه ـ که برای راه یابی به کاخ سفید در زیرپاگذاری هیچ یک از شئونات اخلاقی ذره ای فروگذاری نمی کنند ـ به قدرت برسند، تجارب گذشته نشان می دهد که به حال وروز و بهبود روابط و مناسبات دو کشور ایران و آمریکا توفیری نخواهد داشت تا به تبع آن هم انتظار بهبود اقتصاد کشور و بهبود اوضاع و شرایط ساختمانی را نیز داشته باشیم. بنابراین به جای چشم امید دوختن به گشایش درهای آسمان در سایه برقراری روابط با کشورهایی که منافع خویش را بر منافع دیگران ترجیح می دهند -که بیراه هم به نظر نمی رسد- انتظار می رود آنچه خود داریم را از بیگانه تمنا نکنیم و در داخل کشور خودمان و با اتکا به داشته های خویش و با انسجام ملی به آینده ای بهتر بیندیشیم . البته لازمه دستیابی به انسجام این چنینی دوری جستن از زیاده خواهی ها و رانت خواری هایی است که امثالش را تا حدودی در واگذاری املاک نجومی و یا پرداخت فیش های حقوقی و وام های با نرخ سود ناچیز به نورچشمی ها به نظاره نشستیم. قادر نصیری ترزنق