مگامال ها حقوق شهروندی را لگدمال می کنند

سیر انتقادات به مجوزهایی که طی یک دهه اخیر برای ساخت مجتمع های تجاری بزرگ (مگامال ها) صادرشده هرروز بیشتر می شود؛ تا جایی که اعضای شورای شهر هم از این اقدام دلخور هستند. اعتراض ها ابتدا از سوی شهروندانی آغاز شد که غالباً در اطراف این مجتمع های تجاری زندگی می کنند و به دلیل حجم ترافیک ایجادشده در اطراف این مراکز برای رفت وآمد به دردسرهای زیادی افتاده اند. بعد کارشناسان نسبت به ایجاد 321 مجتمع تجاری در نقاط مرکزی تهران و در شرایطی که قبل از آن بیش از 250 پاساژ و مرکز تجاری بزرگ در شهر تهران وجود داشت که اغلب فاقد پارکینگ بودند، هشدار دادند. در ادامه معاون وزیر راه و شهرسازی از تراکم فروشی های خارج از طرح های تفصیلی و جامع طی یک دهه خاموشی مانیتورینگ ساخت وساز در تهران پرده برداشت. بعدازآن مسئولان انتظامی از تصادفات و جریمه هایی که در اطراف مجتمع های تجاری اتفاق می افتد سخن گفتند. سپس نتیجه گیری شد که این مراکز باید خارج از تهران ساخته می شدند اما دیگر دیر شده است؛ زیرا حقوق مکتسبه ای برای مالکان مگامال ها ایجادشده که نمی توان آن را نادیده گرفت اما امروز می تواند دیروز فردا باشد. بی توجهی به استانداردهای جهانی تنها بین سال های 1392 و 1393 بالغ بر 370 پروانه ساخت مجتمع های تجاری چندمنظوره در سطح کشور صادرشده و بخش عمده آن ها در تهران قرار دارد. این تعداد به ایجاد 16 میلیون مترمربع فضای تجاری در کل کشور منجر شده که به اذعان دبیر اجرایی انجمن مجتمع های تجاری چندمنظوره، بدون توجه به رعایت استانداردها و قوانین جهانی انجام شده است. همچنین بر اساس گزارش مرکز آمار ایران تنها در سال 1391 کار احداث 321 ســاختمان با کاربری تجاری در مجموعه شهری تهران به پایان رسیده و در سال 92 به بهره برداری رسیده است و تعداد زیادی مجوز نیز در فاصله سال های 1392 تا 1395 صادر و مال های زیادی در شهر تهران ظاهرشده است که اکثر آن ها در غرب تهران ساخته شده است. مشکلات از کجا نشئت گرفته است؟ اتفاقی که تاکنون افتاده این است که عمدتاً بر اساس بخشنامه های شهرداری ها اقدام به ساخت وساز می شد و یک روال ملی در این خصوص وجود نداشته و به صورت سلیقه ای عمل شده است. مجتمع تجاری تفریحی کوروش نمونه چنین خلاقیتی است که به گفته جانشین راهور ناجا طی یک سال گذشته 32 فقره تصادف و 18 هزار فقره تخلفات رانندگی را در اطراف خود دیده است؛ مجتمعی با 1600 واحد پارکینگ، 2500 صندلی در پردیس سینمایی و ده ها هزار مراجعه کننده در روز. البته ازاین دست پروژه ها طی 10 سال اخیر کم احداث نشده که کارشناسان معتقدند با ادامه این روند شهروندانی که به دنبال زندگی آرام هستند باید شهر را به نفع این مجتمع ها ترک کنند. همین چند وقت پیش خبر رسید پروژه های سهیل، ایران زمین و اطلس مال قرار است مهمانان آینده تهران باشند که البته فعلاً روند ساخت آن ها متوقف شده است؛ اولی به دلیل افزایش حجم تراکم و دومی به دلیل خطر فروریزش و سومی به دلیل احتمال خسارتی که به عمارت صاحبقرانیه وارد می کند. قبل از آن هم یکی از سازمان های دولتی اعلام کرد قصد دارد آسمان خراشی 121 طبقه در تهران بسازد؛ آسمان خراشی که کارشناسان آن را به دایناسور شهری تعبیر می کنند و معتقدند وضعیت محدوده کنونی تهران از جنبه های اجتماعی، جغرافیایی، زمین شناختی و تقسیمات شهری از موقعیت مناسبی برای احداث چنین ساختمان هایی برخوردار نیست. تأثیر مال ها بر سبک زندگی شهری مال ها که تعداد آن ها به سرعت رو به افزایش است نه فقط ازنظر اقتصادی و تأثیرشان بر سیمای شهر که ازنظر اجتماعی هم بر سبک زندگی و عادات روزمره ساکنان شهرهای بزرگ تأثیر گذاشته است و البته این تأثیرگذاری در آینده با فعال شدن تعداد بیشتری از این مال ها بیشتر هم می شود. بااین حال روند ساخت وساز مال در تهران به سرعت رو به افزایش است. شهرداری ها هم از این تجاری سازی های بزرگ که برای آن ها بسیار هم پردرآمد است، حمایت می کنند و گاهی بدون توجه به ظرفیت های مناطق این مجوزها را صادر می کنند؛ این درحالی که است که کارشناسان معتقدند تهران با این تراکم بالا که این روزها چند برابر سه دهه پیش ساختمان و جمعیت دارد دیگر توان پذیرش این همه تجاری سازی را ندارد و با این رویکرد اگر پیش برود دیگر جایی برای زندگی نمی ماند. این درآمد کلان برای شهرداری باعث شده صدور بی ضابطه ساختمان های تجاری شدت پیدا کند تا فضای زندگی شهری شهروندان تنگ تر و تنگ تر شود در حقیقت شاهد حراج محیط زندگی شهری و به نوعی شهر فروشی باشیم. بدل شدن تهران به شهر مگا مال ها خیزش بی سروصدای مال ها در شهر تهران کار را به جایی رساند که رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران از بدل شدن تهران به شهر مگا مال ها انتقاد کرد. محمد حقانی بابیان اینکه ساخت مگا مال ها در مناطق 1، 3، 5 و 6 تهران رشد قارچ گونه ای داشته است، گفت: امروز کمبود پارکینگ در مجتمع های بزرگ تجاری، بزرگ ترین مشکل این مجتمع ها محسوب می شود و وضعیت ترافیکی معابر پیرامونی مگا مال ها، کاملاً متأثر از انبوه سفرهای اضافی ناشی از فعالیت این مراکز به ویژه در ساعات عصرگاهی و شبانگاهی است که شهروندان محل هایی که مگا مال ها در آن ساخته شده اند را با معضلات زیادی روبه رو کرده است. حقانی با تأکید بر بازدید اخیر خود از شهرک اکباتان و دیدار با اهالی آن، به مسائل و مشکلاتی که احداث و توسعه پروژه مگا مال برای ساکنان این شهرک ایجاد کرده، اشاره کرد و گفت: مگا مال ها، حیات مدنی مناطقی که در آنجا ایجاد می شوند را تحت تأثیر قرار داده و زندگی اجتماعی و فرهنگی را در آن مناطق متحول می کنند و ازاین رو، می توانیم بگوییم مگا مال ها، حقوق شهروندی را لگدمال می کنند. کمبود پارکینگ در حالی یکی از مشکلات مال ها عنوان می شود که احداث پارکینگ این مجتمع ها نیز خطراتی برای تهران به دنبال داشته است. محمد شکرچی زاده رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در این خصوص اظهار کرد: به دلیل شیبی که در دامنه البرز تا پایین شهر وجود دارد با ساخت طبقات عمقی و تغییر مسیر قنات ممکن است آب پشته کند و به سمت بالا برگردد که موجب آب شستگی در لایه های آبرفتی می شود و حفره هایی تولید می کند که منجر به فرونشست یا فروریزش خواهد شد. گودبرداری های تهران در گینس ثبت شود گود برداری های غول آسا هم بخشی از الزامات ساخت مگا مال ها به شمار می رود. همچنان که منوچهر شیبانی اصل،مدیرکل دفتر توسعه مهندسی وزارت راه و شهرسازی بیان می کند: یکی از مهم ترین نکات مطرح در این زمینه بحث گودبرداری است. متأسفانه ما رکورددار گودبرداری در دنیا هستیم. ساختمانی ساخته شده است با 70 متر عمق که مطمئناً در هیچ کجای دنیا این اتفاق نمی افتد و از این حیث می تواند در کتاب گینس نیز ثبت شود.