متضرران سکوت نکنند

استاندارد در تمام دنیا، ابزاری برای بهترشدن است. نمی توان مردم را به زور وادار کرد. اما متأسفانه در کشور ما از استاندارد به عنوان چماق استفاده می شود چون متأسفانه شاهد بخشی از بی اخلاقی ها در بحث تولید (ازنظر جعل) هستیم. فیلتر و قطعات خودرو، لوازم برقی خانگی و تجهیزات، مصالح ساختمانی و... مسئولیت بسیار خطیری است و درعین حال امکانات و توانمندی ما نیز محدود است. نمی توان همه چیز را با کنترل و بازرسی درست کرد. اگر فرایندهای تولید و ارائه خدمات ما درست نشود، با کنترل صرف نمی توان کیفیت را تأمین کرد. کنترل بخشی از فرایند تولید کیفیت و ارائه خدمت باکیفیت است، همه آن نیست. حتی اگر کنترل های را 100درصد کنیم -که امری محال و نشدنی است- تازه به این می رسیم که در یک کالا یا خدمات عیبی وجود دارد. نمی توان عیب را برطرف کرد. راهش این است که کاری کنیم که از ابتدا کالای معیوب تولید نشود. امروز در بازارهای کشور شاهد رواج تقلب گسترده هستیم؛ از بازار طلا گرفته تا تیرآهن و... این تقلب دیده می شود. اما ریشه های این پدیده در چیست؟ بازار انحصاری که در آن رقابت آزاد و عادلانه وجود ندارد و ساختار اقتصادی ضعیف، دو عامل بسیار اساسی در رواج این تقلب هاست. مادامی که بازار انحصاری است و بین کالاها رقابت آزاد و عادلانه وجود ندارد و از طرفی ساختار اقتصادی به گونه ای شده که امکان تولید در کشور ما از خیلی از فعالیت های دیگر ازلحاظ صرفه اقتصادی پایین تر افتاده است، فرد به تقلب رو می آورد که بتواند در این بازار تقلب خودش را نجات بدهد. خیلی از این کارهایی که ما انجام می دهیم، در فضای اقتصادی آزاد و عادلانه مثل خیلی از کشورهای دیگر نیاز نیست اعمال شود؛ چرا؟ چون کالای باکیفیت خودبه خود کالای بی کیفیت را از بازار خارج می کند. مشروط بر اینکه فضای عرصه رقابت، عرصه بین المللی باشد. یعنی ما نیاییم خوب ها را تنبیه بکنیم. به چه شکل! یعنی فرض کنید که فضای رقابت ما به گونه ای باشد که همه بتوانند در این بازار مشارکت کنند و شما کالاهای متنوعی داشته باشید. در این فضایی که کالای متنوع یا یکسانی در ارتباط با یک کالای خاص وجود دارد، در آنجاست که شما اگر نتوانید قیمت را با کالای مشابه تطبیق دهید، خودبه خود از بازار حذف خواهید شد. یک هزارم این کارها (نظارت بر اجرای استانداردها) را در همین کشورهای حاشیه خلیج فارس انجام نمی دهند که ما داریم انجام می دهیم. ولی چه بکنیم که متأسفانه سازمان ملی استاندارد باید تاوان انحصار بازار غیررقابتی و انحصاری و همچنین ساختار ضعیف اقتصادی و تولیدی کشور را باید پرداخت کند. در این زمینه مصداق هایی نیز وجود دارد به طوری که همه شکل آن دیده شده است؛ از جعل نشان استاندارد وجود دارد تا کم فروشی. بالأخص در فرآورده هایی که می شود راحت تر این کار را کرد. استانداردی که در تمام دنیا استفاده می شود، یکی است اما ما در کشورمان با یک استاندارد نمی توانیم محصولمان را تست کنیم. چرا؟! چون تقلب های ما جدیدتر است. شیوه های تقلبی داریم که ناگزیر هستیم برویم و استانداردها را بازنگری کنیم و پارامترهایی را اضافه کنیم که بتوانیم تقلب ها را ردیابی کنیم. در این میان بزرگان و تولیدکننده های شناسنامه دار ما خود از این موضوع ضربات زیادی خورده اند. آن ها بیشتر مورد جعل قرارگرفته اند اما از این حیث که نمی آیند دعوی حقوقی و پیگیری کنند، مقصرند. شاید به اصطلاح یک مقدار وظیفه دارند و وظیفه شان خطیرتر است که آن ها باید واکنش نشان دهند و به سازمان ها اطلاع رسانی کنند که این برند ما مورد جعل قرارگرفته است. آن ها هم یک سری ویژگی ها و یک سری تغییرات را سریع در نشانه گذاری محصول خودشان ایجاد کنند که کمتر و سخت تر بشود این را مورد جعل قرارداد. ما امروز با تولید برخی کالاهای غیراستاندارد زیرزمینی مواجه شده ایم که شناسایی آن ها بسیار سخت است. سال گذشته 17هزار فیلتر هوای غیراستاندارد را در بازار کشف کردیم، که به همین شکل تولیدشده بود. یک قطعه از فیلتر و دستگاه تولیدش را به افراد می دادند. شخصی، افراد بی بضاعت و بیماران نیازمند را جمع می کرده، بدون محل مناسب و مسکنی، این فیلترها را در بازار توزیع می کرده است. باوجود چنین شبکه هایی چه کاری از دست ما برمی آمد؟ البته این را باید بگویم که اگر نظارت های ما نباشد مردم زیر بار کالاهای غیراستاندارد له می شوند چون تخلف و تقلب در تولید آن قدر زیاد شده که قابل وصف نیست. مدیرکل استاندارد استان تهران