چالش های وزارت نفت و قرادادهای آن

قراردادهای نفتی از مسئله بسیار مهم بوده و مردم درباره جزئیات آن دغدغه دارند؛ چراکه بعضاً این قراردادها طوری تنظیم شده است که خطراتی را برای کشور فراهم آورد. یک کارشناس اقتصادی و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار پیام ساختمان در این زمینه با انتقاد از وضعیت فعلی عقد قراردادهای نفتی، گفت: در دوره های پیش نظر مجلس این بود که قراردادهای نفتی خارجی در مجلس مصوب شود اما نپذیرفتند و استدلال این بود که چون شرکت نفت دولتی نیست پس قراردادها شرکتی است نه دولتی! پرسش این است، اگر این استدلال درست بوده و این قراردادها حق وحقوق شرکت نفت بوده و خود را غیردولتی تلقی می کند چرا اکنون نوع قراردادها را در هیئت دولت مصوب کردند؟ سیروس سازدار بابیان اینکه وزارت نفت این قراردادها را فوق وظایف خود دانسته، افزود: موضوعی که دولت در آن دخالت کند حق مجلس هم هست که در آن دخالت کند. اگر این قراردادها جزء اختیارات و شرح وظایف وزارت نفت بود چرا خود برای عقد قراردادها اقدام نکردند و چرا تعیین نوع قراردادها به هیئت دولت برده شد. این کارشناس اقتصادی، تأکید کرد: ازنظر من در این قراردادها هیچ منطقی وجود ندارد، ما کشوری مستقل هستیم و 37 سال این مملکت انواع و اقسام مصیبت ها را تحمل کرده تا روی پای خود بایستد. ما مشکل سرمایه و پول در کشور نداریم اما مشکل نیروی انسانی نداریم. وی با طرح این سؤال که چطور بعد از 100 سال شرکت نفت مدعی است با این قراردادها می خواهیم فنّاوری را وارد کشور کنیم، افزود: درصورتی که طبق ماهیت این قراردادها، شرکت های بین المللی هیچ گاه فنّاوری وارد کشور نمی کنند، اگر آموزش هم می دهند در جهت بهره برداری موقت است. سازدار ادامه داد: وزیر نفت امروزی 19 سال پیش هم وزیر بود و در آن سال نیز این وزارتخانه قراردادهای بیع متقابل را اصلح می دانست، اگر قراردادی که تدوین شده مفید بود چرا عملی نشد. علاوه بر آن ما 28 میدان مشترک در خلیج فارس داریم، 8 سال دولت قبلی را کنار بگذاریم بقیه سال ها چه کرده ایم؟ نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با اشاره به انواع قراردادهای نفتی، گفت: چرا قراردادهای نوع امتیازی می بندیم و اولویت های ما کجاست، به عنوان مثال یکی از 28 میدان نفتی کشور که اغلب آن با سایر کشورها مشترک است، میدان فروزان است که با میدان عربستان مشترک بوده و عربستان 430 هزار بشکه از آن برداشت می کند اما ما به 10 تا 20 هزار بشکه هم نرسیده ایم. یا در همان پارس جنوبی امروز قطر بالغ بر 600 هزار بشکه گاز صادر می کند که 50% نفت آن از پارس جنوبی است. آیا نیروی متخصص واقعاً نداریم؟ وی با طرح این سؤال که بعد از گذشت 20 سال نیروی انسانی هم نداریم، اظهار داشت: واگذاری دو تا سه دهه نفت به شرکت های خارجی (مثل میدان نفتی آزادگان و قرارداد مشترک 25 ساله با عراق) آن هم میدان هایی که عملیات اکتشاف، توسعه، بهره برداری از آن در توان ما بوده، به این معنی است که بهترین امتیازات را به آنان واگذار کرده ایم. سازدار ادامه داد: همین طور میدان نفتی فروزان یکی از میدان های نفتی مشترک ایران با عربستان است اما در بهره برداری، میزان تولید روزانه نفت عربستان از این میدان مشترک بیشتر بوده است، این کشور چندین برابر از این مخزن مشترک برداشت نفت خام دارد. عربستان در این میدان نفت ما را می برد و علیه ما هم عمل می کند! او اظهار داشت: مشارکت توتال فرانسه در میدان نفتی آزادگان که یکی از بزرگ ترین میدان های نفتی دنیا هم هست و در کنار آن شرکت چینی هم حضور دارد، حال آنکه ستاد اجرائی فرمان امام برای سرمایه گذاری و توسعه میدان آزادگان جنوبی نیز به صورت جدی اعلام آمادگی کرده است بنابراین اگر سرمایه باشد ما پیمانکاران داخلی ما از توان داخلی کافی برخوردارند. وی بابیان اینکه متخصصان این وزارتخانه رفتند و حالا وزارت نفت را از تخصص تهی کردند، تأکید کرد: توسعه میدان آغاجری اهواز را هم به همین ترتیب می خواهند واگذار کنند. درحالی که هیچ نیازی به واگذاری میدان های نفتی با قراردادهای طولانی مدت نیست و ما با این قراردادها به دنیا می گوییم نیروی انسانی متخصص نداریم. این کارشناس اقتصادی ادامه داد: در شأن ما نیست باج بدهیم، بحث مستأصل بودن مدیریت نفت است. مشکل ما سرمایه بوده و باید همان را تأمین می کردیم، نیروی انسانی خودمان را به کار می گرفتیم در فضاهایی که مشکل بیکاری داریم همان گونه که در پارس جنوبی از این نیروها استفاده شد. سازدار معتقد است: توان جهت دادن به نیروهای انسانی متخصص وجود ندارد و به پیمانکاران داخلی بهاداده نمی شود، وزارت نفت مستأصل است امروز طوری مدیریت می شود که این پیام منعکس می شود. وی همچنین افزود: امروز اگر می گوییم بخش خصوصی عاجز است و توان ندارد، ما این شرایط را به وجود آورده ایم. معتقدم باید بخش خصوصی واقعی را به میدان آورد، تولیدگران واقعی وجود ندارند، با یک رانتی یک جرگه تولیدی تشکیل شده که اگر قباله ایران را هم به آن ها بدهیم این ها راضی نیستند، چون کار دست متخصص خود نیست. نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با انتقاد از مشکلات مدیریت ها تصریح کرد: چرا امروز 10 هزار کارخانه تولیدی ما در کشور خوابیده است چون از پیدایش آن کار را باید به متخصص آن سپرده می شد. مدیریت بخش خصوصی هم همین طور، در دست متخصص نیست درحالی که نسبت به کشورهای اطرافمان امکانات بهتری داریم. او با تأکید بر اینکه اگر مدیریت واقعی و تخصصی نباشد تمام امکانات موجود هدر رفت می شود، اظهار داشت: سؤال این است که اگر مدیر متخصص نداریم چرا تربیت نکردیم. یکی از مدیران ارشد در مصاحبه ای می گفت من 16 سال پیش در این پست بودم و اکنون دوباره برگشته ام، آیا در این مدت ما یعنی نیروی انسانی متخصص تربیت نکردیم؟ سازدار گفت: ادعا می شود صنعت ما مشکل دارد چرا باوجود گذشت 38 از انقلاب و دو وزیری که مجموعاً23 سال وزارتخانه نفت را در دست داشتند امروز در این دولت هستند. 27 سال صنعت دست سه مدیر بود که امروز گردانندگان دولت فعلی هستند و وزیری داریم که امروز می گوید نیرو نداریم و باید در پروژه ها پیمانکاری را به خارجی ها واگذار کنیم. وی بابیان اینکه حتی نتوان عملیات بهره برداری از میدان های نفتی را نداریم! افزود: نحوه اجرای قراردادهای فعلی احیای ارباب رعیتی قدیمی است بخشی سهم من، بخشی سهم شما! ما درگذشته توان 6 تا 7 میلیون تولید نفت را داشتیم و در بحرانی ترین شرایط جنگی صنعت نفت و حتی نیرو نخوابید. این کارشناس اقتصادی افزود: 37 سال از پیروزی انقلاب گذشته چرا ما هنوز کمبود نیرو داریم و چرا تربیت نکردیم، ما نزدیک به 100 سال تخصص نفتی داریم، در سدسازی جزء 5 کشور اول دنیا هستیم، و در حالی گفته می شود توان داخلی نداریم که در دورافتاده ترین نقاط کشور دانشگاه وجود دارد و به تربیت دانشجو مشغول هستند. سازدار تصریح کرد: معتقدم باید کشور را از شرایط تقویت واردات خارج کرده و سرمایه ها را خرج تولید کنیم یعنی امروز من اگر در وزارتخانه بودم می گفتم 50% از نفت سهم داخل باید باشد حال آنکه الآن حدود 14 درصد سهم داخل است. این نماینده سابق مجلس در پایان تأکید کرد: ما نیازمند سازمان های پرانرژی و توانمند هستیم نه شرایط فعلی که وزارت نفت ازنظر اداری به قدری گسترش یافته که امروز در همین ادارات اگر یک متخصص پیدا کردید حتماً باید یک نفر آبدارچی معرف آن باشد! در این شرایط امروز همه مشتاق پیمانکاران خارجی شدند! آیا کسی گفته من وضعیت داخل را بررسی کردم و آیا کسی اطلاع دقیقی از توان داخلی متخصصان کشور دارد.