پتانسیل خفته انرژی های تجدیدپذیر ایران

در بررسی های انجام شده حدود 60 هزار مگاوات ظرفیت تولید انرژی خورشیدی،15 هزار مگاوات انرژی بادی و بیش از 2500 مگاوات انرژی بیوزیست در ایران وجود دارد که در مقایسه با 76 هزار مگاوات ظرفیت نصب شده نیروگاهی رقم بالایی است اما بااین وجود از این ظرفیت آنطور که باید استفاده نمی شود. طبق برآوردهای وزارت نیرو تاکنون ظرفیت نصب شده انرژی های تجدیدپذیر در کشور 200 مگاوات تعیین شده و طبق برنامه ریزی های صورت گرفته قرار شده که تا پایان امسال 100 مگاوات دیگر به این ظرفیت اضافه شود و در سال های آتی نیز حدود 300، 700 و 1000 مگاوات افزایش ظرفیت در دستور کار وزارت نیرو قرارگرفته است. حرکت کند انرژی تجدیدپذیر در کشور در مجموع نگاه دولت یازدهم به ارتقای انرژی تجدیدپذیر در ایران بسیار جدی است و برای همین موضوع نیز مولفه های تشویقی و تضمینی گوناگونی را برای جذب سرمایه گذار لحاظ کرده اما بااین وجود وضعیت پیشرفت این انرژی در کشور در قیاس با سایر کشورهای دیگر روند کندی داشته است. از سوی دیگر بند ب سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی بر ایجاد تنوع در منابع انرژی کشور با رعایت مسایل زیست محیطی و تلاش برای استفاده از سهم تجدید پذیرها و ایجاد نیروگاه های خورشیدی و بادی و ...تاکید دارد بر همین اساس توسعه انرژی های تجدیدپذیر جزو سیاست های کلی کشور قرارگرفته که برنامه های کلان و راهبردی کشور بر آن تاکید دارد تا جایی که در سیاست های کلی برنامه ششم توسعه که از سال 1396 اجرایی می شود، فقط در یک بند در خصوص انرژی اشاره شده و آن هم افزایش سهم انرژی های تجدید پذیر و نوین است به طوری که بر اساس این برنامه 25 هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور اضافه خواهد شد که از این میزان، 5 هزار مگاوات مربوط به انرژی های تجدیدپذیر خواهد بود. در زمان حاضر، حدود 82 تا 83 درصد انرژی برق موردنیاز از منابع سوخت فسیلی تأمین می شود و این موضوع سبب شده که به محیط زیست آسیب وارد شود و این در شرایطی رقم خورده که در ایران منابع متنوعی از انرژی وجود دارد و علی رغم افزایش 6 درصدی مصرف برق نسبت به گذشته بازهم آن طور که باید از پتانسیل های انرژی تجدید پذیر استفاده نمی شود. اعتراف وزارت نیرور به ناکارآمدی در این بین وزارت نیرو نیز ناکارامدی خود را در عدم توسعه انرژی های تجدید پذیر اعتراف کرده و به گفته ستار محمودی قائم مقام وزیر نیرو گرچه تاکنون نتوانسته ایم میزان قابل توجهی از نیاز انرژی کشور را از طریق انرژی های تجدید پذیر فراهم کنیم اما جای تردید نیست که وزارت نیرو به عنوان سیاست گذار انرژی کشور، مصمم به توسعه استفاده از انرژی های تجدید پذیر بخصوص انرژی خورشیدی و بادی باشد. وی با اشاره به نگرانی سرمایه گذاران در این بخش گفت: نرخ خرید برق در زمان حاضر تا 20 کیلووات حدود 800 تومان، و از 30 مگاوات به بالا حدود 320 تومان برای هر کیلووات ساعت در نظر گرفته شده تا مشوقی برای صنعتگران باشد. او به تولید برق توسط بخش خانگی به عنوان یک تجارت اقتصادی یادکرد و افزود: مشترکان خانگی می توانند پنل های خورشیدی را بر بالای بام خود نصب کرده و به تولید برق بپردازند، آنگاه برق حاصل را باقیمت بالا به وزارت نیرو بفروشند و برق مصرفی خود را از دولت باقیمت پایین تر تأمین کنند. محمودی با اشاره به اینکه بزرگ ترین دغدغه سرمایه گذاران در بخش انرژی های نو، وجود ثبات در خرید تضمینی برق تجدید پذیر است، گفت: برخی نگران این هستند که چون کشور ما از منابع سرشار و غنی نفت و گاز برخوردار است و تا زمانی که گاز ارزان قیمت وجود دارد کسی به سمت انرژی های نو که نسبت به انرژی فسیلی، کمی گران تر باشد روی نخواهد آورد دچار دغدغه های ذهنی شده اند. 14 نیروگاه برق تجدید پذیر تولید دارند همچنین صادق زاده مدیرعامل سازمان انرژی های نو کشور با استناد به ماده 61 قانون اصلاح الگوی مصرف که پایه و زیرساخت اصلاح الگوی مصرف است، گفت: این ماده از قانون، بر حمایت از تولیدکنندگان تاکید دارد و وزارت نیرو موظف است نسبت به عقد قرارداد خرید تضمینی از تولیدکنندگان غیر دولتی اقدام کند. وی با اشاره به اینکه بیش از 90 درصد ظرفیت های تجدید پذیر دنیا به روش خرید تضمینی است که مشوقی برای بخش خصوصی خواهد بود، افزود: مجلس شورای اسلامی مصوب کرده که طبق ماده 5 قانون حمایت از صنعت برق، دولت موظف است برای تأمین بخشی از انرژی های تجدیدپذیر عوارض مصرف برق را پیش بینی کرده و 100 درصد آن را صرفاً با کمک به اجرای طرح های مذکور، حمایت کند. صادق زاده با اشاره به اینکه سال گذشته و امسال حدود 14 نیروگاه برق تجدید پذیر به تولید مشغول هستند و حتی یک روز هم در پرداخت مطالبات آنان تأخیر نشده است، اظهار کرد: بر اساس ماده 61 آئین نامه اجرایی هیات وزیران در بهمن ماه گذشته آمده است، حرکت جدیدی که شروع می شود، از مردم به مردم است و دولت و سانا فقط نقش ایجاد هماهنگی بین مردم را ایفا می کنند. شاهد ارتقای قابل انتظاری نیستیم در سال های گذشته برخی نقطه نظرات وجود داشت که چون کشور سرشار از منابع نفت و گاز است، توسعه تجدید پذیرها باید متوقف شود که موضع گیری های دست اندرکاران این امر این تفکر را بر هم ریخت اما اکنون نیز شاهد ارتقای قابل انتظار انرژی های تجدید پذیر نیستیم که بسیاری دلیل این امر را نبود تضمین پرداخت و قیمت های تشویقی بیان می کنند. هیات وزیران قیمت انرژی های تجدیدپذیر را بر اساس سه مؤلفه، سوخت صرفه جویی شده، هزینه های اجتماعی و زیست محیطی صرفه جویی شده و هزینه تبدیل انرژی در بازار برق تعیین می کند و سازمان محیط زیست در سال گذشته نیز قیمت برق تولیدی از تجدید پذیرها را 1500 ریال اعلام کرد و امسال قرار بود این مبلغ را تا 2000 ریال افزایش دهد؛ ولی سازمان برنامه وبودجه این مبلغ را تا 682 ریال کاهش داد که درروند توسعه نیروگاه های زیست توده و زباله سوز تأثیر منفی گذاشت. فوران وجود انرژی تجدیدپذیر و عدم استفاده کافی در ایران بر کسی پوشیده نیست اما با توجه به اینکه تا سال 1404 قرار است ایران هاب انرژی در منطقه شود لازم است که به این مهم توجه بیشتری شود.