حمله شرکت های نفتی به آب های عمیق

فناوری های نوین و پیشرفته، شرکت های نفتی را قادر ساخته تا تولید از مخازن دارای فشار و دمای بالا را آغاز و منافع اقتصادی تولید از بلوک های فراساحلی را با بهره گیری از تجهیزات کنترل از راه دور تضمین کنند. بهره گیری از این تجهیزات به افزایش تولید و کاهش هزینه های دکل های حفاری انجامیده است. فناوری های نوین و پیشرفته، شرکت های نفتی را قادر ساخته تا تولید از مخازن دارای فشار و دمای بالا را آغاز و منافع اقتصادی تولید از بلوک های فراساحلی را با بهره گیری از تجهیزات کنترل از راه دور تضمین کنند. بهره گیری از این تجهیزات به افزایش تولید و کاهش هزینه های دکل های حفاری انجامیده است. چندی پیش شرکت بریتیش پترولیوم اعلام کرد از فناوری های نوآورانه برای آغاز تولید از مخازن قرارگرفته در آب های عمیق که با روش های کنونی قابل برداشت نیستند، حمایت می کند. بسیاری از این مخازن در سال های جوانی خود قرار دارند که در سراسر دنیا به ویژه خلیج مکزیک و دریای خزر پراکنده هستند و حجم بالایی رسوب دارند. چنین شرایطی یعنی برای کار در این مخازن دارای دما و فشار بالا باید برنامه ریزی شود. هم اینک تجهیزات مورداستفاده در چنین مخازنی قادرند تا حداکثر در دمای 120 درجه سانتی گراد به کار گرفته شوند. بر اساس اعلام مدیران بریتیش پترولیوم، طرح های پیشنهادی باید شامل امکان سنجی عملیاتی، تعیین هزینه های سرمایه ای، پیش بینی اجرای هر بخش، ارزیابی ریسک و طراحی فنی با ارائه جزئیات لازم باشند. مدیران بریتیش پترولیوم می گویند بهره گیری از این فناوری ها در سطح جهانی می تواند دستیابی به 10 تا 20 میلیارد بشکه ذخایر نفت جدید را هموار کند. آنان معتقدند این فناوری های بهبودیافته نقشی حیاتی در تداوم تولید پایدار از میدان ها تحت پوشش این شرکت در آب های خلیج مکزیک نظیر کاسکیدا و تیبر و همچنین میدان های واقع در مصر، آذربایجان و چند ناحیه دیگر خواهد داشت. اکتشاف و تولید در بستر دریا حوزه دیگری که در آن پیشرفت های قابل توجهی در چند سال اخیر به دست آمده است، ساخت تجهیزات کنترل از راه دور نصب شده در بستر دریاهاست. این تجهیزات قادرند با بالا بردن نرخ تولید و ضریب بازیافت مخزن به ویژه از میدان ها دارای نفت سنگین یا میدان ها کوچک و دورافتاده، به یاری شرکت های نفتی بیایند. شرکت توتال نیز از شرکت های پیشرو در توسعه تجهیزات استخراج نفت در فراساحل آنگولاست. شرکت توتال با بهره گیری از چاه های تولیدی حفرشده در بلوک 17 آب های آنگولا، به دنبال دستیابی به رکورد تولید 220 هزار بشکه نفت در روز از میدان پازفلور است. این طرح، بزرگ ترین پروژه در دست توسعه توتال به شمار می رود. سهم توتال در طرح توسعه این میدان 40 درصد است و استات اویل هیدرو، اکسون موبیل و بریتیش پترولیوم دیگر سهامداران آن هستند. توتال در توسعه میدان ها پیشین خود شامل گیراسول دالیا و روسا از چاه های تولیدی حفرشده در بستر دریا بهره برده است. استفاده از شناور تولید، ذخیره سازی و بارگیری در این طرح پیش بینی شده است که وظیفه جداسازی نفت، گاز و آب استخراج شده را به عهده دارد. مدیران توتال اعلام کرده اند این شناور برای اولین بار در دنیا قابلیت جداسازی دو نوع نفت مختلف را دارد. در سه بلوک از بلوک های چهارگانه میدان پازفلور که دارای نفت سنگین است، جداسازی گاز از نفت در بستر دریا و با استفاده از سه واحد جداکننده نصب شده در بستر دریا که هرکدام 1200 تن وزن دارند، انجام می شود. این واحدهای جداکننده در سال 2011 میلادی نصب شده اند. پس از جداسازی آب، نفت استخراج شده با استفاده از پمپ های پرقدرتی که در بستر دریا نصب شده اند، به سطح آب منتقل می شود. همچنین گاز استحصالی به دلیل سبک تر بودن بدون دخالت خارجی به شناور منتقل می شود. همه این اتفاقات در عمق 800 متری اتفاق می افتد که عملاً امکان حضور نیروی انسانی در آن منطقه وجود ندارد؛ بنابراین تجهیزات این سامانه باید از راه دور کنترل شوند و لازم است از قابلیت اطمینان، ایمنی و پایداری عملکرد بالایی برخوردار باشند. توتال اعلام کرده است سامانه فوق برای 20 سال عملیاتی خواهد بود و طراحی، ساخت و نصب آن حاصل پژوهش های گسترده و طرح های توسعه ای برنامه ریزی شده با تمرکز بر پایداری تولید در مجموعه واحدهای مختلف شرکت توتال است. باوجود 9 میلیارد دلار سرمایه گذاری در اجرای این طرح، شرکت توتال از نتایج آن رضایت کافی دارد، چراکه امکان تولید نفت سنگین تر ممکن شده و با حفظ سقف تولید، تداوم استخراج از میدان پس از کاهش فشار مخزن در تجهیزات سر چاهی نیز میسر خواهد شد. ساخت پمپ های قوی تر و تجهیزات کاراتر جهت نصب در بستر آب های عمیق برای تولید پایدار نفت از دیگر انگیزه های شرکت های فعال در آب های عمیق است. امکان استخراج ذخایر نفت میدان ها کوچک یا دورافتاده، از دیگر مزایای فناوری تجهیزات نصب شده در بستر دریاهاست. چالش های فعالیت در مناطق قطبی شاید هم اینک مناطق قطبی را باید به دلیل داشتن آب وهوای سرد و یخ زده به عنوان کانون توجه شرکت های ارائه دهنده فناوری های پیشرفته و روزآمد در صنعت نفت به شمار آوریم؛ چراکه با افت حجم تولید در بیشتر مخازن قدیمی، صنعت نفت ناگزیر است به سوی تولید از میدان ها دست نخورده قرارگرفته در مناطق یخ زده قطبی گام بردارد. نگاهی به فهرست موانع فراروی شرکت توتال در آغاز استخراج از بخش آمریکایی دریای چوکچی ـ که میان آلاسکا و روسیه قرار دارد ـ ما را با چالش های کنونی فعالیت در این مناطق آشنا می کند. توتال در این ناحیه تنها تا ابتدای ماه سپتامبر هرسال مجاز به حفاری بود، چراکه به دلیل نگرانی های زیست محیطی و عدم صدور مجوز لازم از سوی دولت ایالات متحده، در ماه های سرد سال، امکان حفاری در این ناحیه وجود ندارد. اوایل سپتامبر سال 2012 میلادی، توتال در نظر داشت عملیات انتقال دکل حفاری را باهدف اجتناب از یخ زدن آن آغاز کند. دریکی از آزمون های مربوط به اطمینان از ایمنی انتقال، یکی از تجهیزات سر چاهی که برای جلوگیری از انفجار مورداستفاده قرار می گیرد، آسیب دید. این سرپوش برای جلوگیری از نشت نفت در صورت وقوع حوادث پیش بینی نشده، طراحی شده بود. اتفاقی که در صورت وقوع در مراحل اصلی می توانست به فاجعه ای بزرگ تبدیل شود. شرکت شل نیز امیدوار است در بخش حفاری در مناطق قطبی، فعالیت های خود را گسترش دهد.