فقط هوا از برق مفت تر است

قیمت واقعی برق چه مقدار است؟ و امروز دولت با چه میزان یارانه که از جیب مردم می پردازد این کالا را به مردم می فروشد؟ این سؤالی است که هرسال در مجلس و کمیسیون های مختلف آن بر سر لایحه بودجه و تعیین قیمت برق مطرح می شود. حالا هم بررسی برنامه ششم توسعه در کار است. معاون وزیر نیرو در امور برق معتقد است که با احتساب قیمت سوخت قیمت تمام شده برق، به 200 و گاهی 250 تومان می رسد به این معنی که قیمت واقعی برق 200 تا 250 تومان است.اما الآن متوسط قیمت 68 تومان است علیرضا کلاهی رئیس سندیکای برق نیز با اشاره به قیمت های نامناسب برق به نسبت سایر خدمات دولتی می گوید: افزایش قیمت برق و اعتراض مردم به افزایش قیمت آن بحث کهنه ای است که البته منطقی نیست چراکه نگاهی به مصوبه سال 82 نشان می دهد که قیمت برق کیلووات ساعتی 15 تومان بوده و از آن سال تاکنون با معادل سازی قیمت ها با سال 82 و در نظر گرفتن تورم و.. این قیمت در سال جاری به 9 تومان کاهش یافته است . با مقایسه قیمت برق به نسبت سایر خدمات دولتی چون مخابرات مشخص می شود که هزینه های برق بسیار پایین تر از سایرین است. افزایش قیمت برق هم زمان با بدهی میلیاردی وزارت نیرو بنابراین گزارش زمزمه افزایش قیمت برق اخیراً از زمانی شروع شده که بدهی چند هزارمیلیاردی وزارت نیرو به تولیدکنندگان برق هنوز به قوت خود باقی است و به نظر نمی رسد که باقیمت های کنونی هم بتواند این بدهکاری عظیم را حل وفصل کند. موضوع حل نشده بدهی های دولت به تولیدکنندگان برق شایعاتی را در مورد افزایش قیمت این انرژی بر سر زبان ها انداخته است. دراین بین هوشنگ فلاحتیان، معاون وزیر نیرو در امور برق مشکلات صنعت برق را فراتر از آن می داند که باقیمت های اعمال شده در قبوض برق یا به قولی تعدیل جزئی رفع شود. این در حالی است که وی وعده داده بود باوجود بدهی سنگین وزارت نیرو به تولیدکنندگان برق،در تعرفه های آن تغییر جدیدی اعمال نخواهد شد بنابراین برنامه ای برای افزایش تعرفه های برق در حال حاضر در برنامه وزارت نیرو قرار ندارد. ازآنچه گفته شد به نظر می رسد که صنعت برق به شدت نیازمند درآمدزایی است و چاره ای جز اصلاح اقتصاد آن و واقعی شدن قیمت تمام شده تولید، انتقال و توزیع برق باقیمتی که مصرف کننده بابت خرید برق می پردازد ندارد. قیمت برق در دولت یازدهم در حالی خبر افزایش قیمت ها منتشر می شود که پیش تر نیز ستار محمودی، قائم مقام وزیر نیرو در آخرین مصاحبه خود دراین ارتباط گفته بود که برآورد من این است که در سال 95 شاهد افزایش قیمت فروش برق به مردم نخواهیم بود و امکان افزایش تعرفه برق تا پایان دولت هم نزدیک به صفر است. به اعتقاد وی باوجود اختلاف هزینه تمام شده تولید برق باقیمت تکلیفی فروش آن، افزایش قیمت ها گریزناپذیر خواهد بود. به گفته وی هر از چند گاهی با تصویب دولت، مبلغ بسیار اندکی به قبوض مصرفی افزوده می شود تا این اختلاف کاهش پیدا کند اما به دلیل افزایش تورم سالانه، هزینه تمام شده تولید نیز افزوده می شود، در این شرایط افزایش هزینه های قبوض مصرفی منجر به ساماندهی اقتصاد برق کشور نمی شود. این در حالی است که وزارت نیرو موظف شده است از محل فروش برق حدود2200 میلیارد تومان سالانه به خزانه جهت پرداخت یارانه ها به مردم واریز کند. گرچه به گفته فلاحتیان با مساعدت های دولتی قرار است که صنعت برق از پرداخت هزینه های پرداخت یارانه های مردمی معاف شود. از طرف دیگر، بررسی ها نشان می دهد در بیشتر کشورها حدود 7 درصد از درآمد خانوار ماهانه صرف هزینه های برق می شود، اما در ایران این رقم تنها یک درصد درآمد ایرانی ها تشکیل می دهد و طبق اعلام وزارت نیرو حدود 70درصد ایرانی ها ماهانه کمتر از 10 هزار تومان هزینه برق می پردازند. حمیدرضا صالحی، رئیس فدراسیون صادرکنندگان برق در این خصوص معتقد است : قیمت فروش برق همیشه به دلیل نگرش خدماتی نسبت به آنچه هزینه می شود، کمتر بوده بنابراین طبق مصوبه ای در مجلس هفتم طرح افزایش قیمت حامل های انرژی تصویب شد. به گفته وی همخوانی نداشتن دخل وخرج صنعت برق موجب شد پرداخت هزینه های پیمانکاری انجام نشود. ادامه بدهی های دولت به بخش پیمانکاری برق موجب ضعیف و ضعیف تر شدن صنعت برق شده و اگر فکری به حال این صنعت نشود بی تردید کاملاً ورشکسته خواهد شد. قیمت برق در ایران و جهان در خصوص کشورهای دیگر نیز می توان گفت که قیمت برق در کشورهای مختلف متفاوت است و به عوامل مختلفی همچون زیرساخت ها و موقعیت جغرافیایی کشورها بستگی دارد اما در میان کشورهای اروپایی سوئد کمترین و ایتالیا بیشترین قیمت برق رادارند که البته این نرخ در ایران از کشور سوئد کمتر است. شهروندان ایتالیایی به ازای هر کیلووات ساعت انرژی الکتریکی 15/7 سنت به اضافه مالیات مربوطه را پرداخت می کنند. همچنین ایتالیا با نرخ برق 15/7 سنت آلمان باقیمت 15/22 سنت و انگلستان با فروش هر کیلووات ساعت برق به قیمت 14.16 سنت، بیشترین قیمت برق را در سطح جهان دارند. علاوه بر این شهروندان کشور بلژیک، پرتغال و اسپانیا به ترتیب با پرداخت 11.17 سنت، 11/05 سنت و 11/04 سنت به ازای هر کیلووات ساعت انرژی الکتریکی در جایگاه های بعدی قرار دارند، این در حالی است که در سال گذشته میلادی ساکنان کشور اسلو واکی به ازای هر کیلووات ساعت انرژی الکتریکی 9/9 سنت و ساکنان آمریکا نیز 9/43 سنت پرداخت کردند. از سوی دیگر کشورهای فرانسه، آفریقای جنوبی، اتریش، لهستان، هلند، استرالیا و جمهوری چک نیز قیمت برقی بین 8 تا 9/8سنت به ازای هر کیلووات ساعت برق دارند و کشورهای کانادا با 7/23 سنت، فنلاند با 6/42 سنت و سوئد با 5/34 سنت نیز در جایگاه های بعدی قرارگرفته اند. گرچه در ایران میانگین قیمت برق 60 تومان معادل 2 سنت به ازای هر کیلووات ساعت انرژی است اما بازهم می توان پارامترهایی را برای کاهش قیمت تمام شده برق لحاظ کرد که تنها نیازمند مدیریت و به کارگیری راهکارهایی است و نمی توان این گونه برداشت کرد که در این شرایط افزایش قیمت برق تنها راه عقلانی و مؤثر است. جذب سرمایه گذار، به کارگیری راه کارهایی برای کاهش تلفات بی شک می تواند قیمت تمام شده برق را تا حد قابل قبولی کاهش دهد و برای جلوگیری از افزایش قیمت برق راه کار مناسبی باشد. مسئول تسویه بدهی ها کیست؟ نیاز صنعت برق به افزایش قیمت امری بدیهی است. قیمت های کنونی حتی با احتساب 10تا 20 درصد افزایش نیز قادر به پوشش دادن فاصله قیمتی بین قیمت های تکلیفی و تمام شده نیست. این امر موجب می شود بازهم پرداخت های پیمانکاری به عقب افتاده و صنعت برق روزبه روز تحلیل رود. حال که دولت احتمالاً تصمیم بر عدم افزایش دارد (با استناد به صحبت های قائم مقام وزیر نیرو) این سؤال پیش می آید با توجه به محدودیت های مالی دولت، چگونه قرار است که بدهی تولیدکنندگان برق پرداخت شود؟ همچنین مشخص نیست که با عدم پرداخت بدهی ها به بخش خصوصی، آیا این بخش می تواند بدون منبع درآمد به حیات خود ادامه دهد؟ قطعاً باید برای چرخیدن توربین های این تولیدکنندگان و نیروگاه ها نیز فکری شود.