بلندمرتبه سازی شهر تهران در برزخ وزارتخانه

طی سال های اخیر ساختمان های بلندمرتبه در تهران قد علم کرده اند و تهران به سمت بلندمرتبه سازی در حال حرکت است حتی در شرایط رکود این صنعت. اما آیا شهری همچون تهران با جمعیت حدود 14 میلیون نفر بازهم به ساختمان سازی آن هم با ارتفاعات بالا نیاز دارد و اینکه برج سازی در کلان شهری همچون تا چه اندازه اهمیت دارد؟ به این حال دو موضوع حیاتی در مجوزهای مربوط به ساخت بناهای بلند همچنان مورد ابهام است. یکی تعداد بیش از ظرفیت بناهای بلندمرتبه در تهران که با تداوم آلودگی های تهران مورد هدف قرار می گیرد و دیگری تعیین ضوابط مشخصی برای ساخت آن این نوع بناهاست که موردانتقاد فراوان است. در تهران حدود 980قطعه بنای بلند بالای 12طبقه وجود دارد که 573مجوز مربوط به قبل از سال85 است. از این میان نیز 230 بلندمرتبه که در دهه70 احداث شده اند بدون سابقه و طی کردن روند قانونی چراکه به گفته پژمان پشمچی زاده، معاون شهرسازی شهرداری تهران، در کمیسیون ماده5 هیچ سابقه ای ندارند. به گفته وی 406مورد مجوز بلندمرتبه سازی در مدیریت کنونی شهری صادرشده که دارای مصوبات قانونی هستند. اختلاف نظر معاونان وزیر راه و شهرسازی پیروز حناچی دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در آخرین اظهارات خود گفته بود که ظرفیت شهر تهران در بلندمرتبه سازی اشباع شده است. به گفته وی آن قدر از ظرفیت بلندمرتبه سازی در پایتخت بی جا استفاده شده که می توان گفت این ظرفیت پیش خور شده است! او بابیان اینکه متأسفانه این ساختمان ها درجاهایی ساخته شده که نباید ساخته می شد عنوان کرده ازاین رو شورای عالی شهرسازی و معماری اصراری ندارد که موضوع بلندمرتبه سازی در تهران را تسریع کند. حناچی در حالی تأکید دارد که از ظرفیتی که باید در ظرف 20 سال آینده استفاده می کردیم، در مدت دو تا سه سال بهره برداری شده است که معاون دیگر این وزارتخانه در پاسخ به این اظهارات، به خبرنگار پیام ساختمان گفت: وزارتخانه مخالف بلندمرتبه سازی ها در تهران نیست! معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی در نشست خبری سومین کنفرانس بناهای بلند، اظهار داشت: برای این شهر نه یک فرد بلکه نزدیک به 20 مهندس مشاور مطالعه انجام داده و طرحی تهیه کرده اند تا اگر درجایی از شهر تهران امکان ساخت این بناهای بلند وجود داشته باشد، در دستور ساخت قرار بگیرد. تصور نمی کنم هیچ گاه وزاتخانه و هیچ متخصصی مخالف این طرح های مصوب شهری باشد. حامد مظاهریان بابیان اینکه هیچ وقت این موضوع مطرح نشده است، گفت: تصور می کنم در اینکه نحوه بلندمرتبه سازی ها در تهران مشکل زاست اتفاق نظری وجود دارد، در غیر این صورت اگر مطابق طرح های عمران شهری پهنه هایی برای این بناها مشخص شده باشد با امکانات شهری مناسب، مطابق باتجربه جهانی این نوع بناها هم می تواند جایگاه خود را در شهر بیابد. وی ادامه داد: اما وقتی بلندمرتبه سازی تبدیل به فروش تراکم می شود، تراکم هایی که خارج از ضوابط و مقررات شهری است مشکل ساز می شود. این کنفرانس هم از وجوه مختلف به این موضوع نگاه می کند تا ضمن لحاظ نمودن زمینه شهرسازی و مدیریت شهری و بازگشت به قوانین اگر پهنه های خاصی برای بلندمرتبه سازی پیش بینی شده است کافی است ضوابط مدیریت شهری برای ساخت این نوع بناها رعایت شود. مظاهریان با اشاره به جنبه های ساخت این نوع بناها همچون افزایش ایمنی در ساخت، نحوه تأمین خدمات زیربنایی و روبنایی بلندمرتبه ها، نحوه پهنه بندی محدوده های بناهای بلند، اظهار داشت: اگرچه فی النفسه بناهای بلند آیتم مظلومی نیست اما باید دید چطور آن را ایمن تر و پایدارتر ساخت و آیتم هایی همچون رفاه و بهره برداری اقتصادی و نگهداری و بحث مالکیت و .. باید موردبررسی قرارداد. تدوین ضوابط بلندمرتبه سازی همچنان بلاتکلیف از دیگر موضوعاتی که مظاهریان درباره آن توضیح داد تدوین ضوابط و تعیین راه بلندمرتبه سازی است که قرار بود در دومین کنفرانس بناهای بلند که سال گذشته برگزار شد، رونمایی و ابلاغ شود؛ ضوابطی که مدت هاست از کمیسیون ماده 5 به شورای عالی شهرسازی و معماری کشور ارسال شد، اما این اتفاق نیفتاد و طبق گفته های مسئولان این نشست، ابلاغ آن در سومین کنفرانس هم که دی ماه در حال برگزاری است دور از انتظار خواهد بود! شورای عالی معماری و شهرسازی متشکل از نهادها و دستگاه های مختلف است و این شورا در حال تکمیل این پازل است و در بخش های مختلف آن در حال بررسی و مطالعه است، به عنوان مثال تعریف بناهای بلند چه طبقه بندی دارد و تأثیرات آن در مقررات ملی چیست. همچنین بحث های مربوط به شهرسازی و ضوابط آن که تنها مربوط به شهر تهران نیست و باید تعریفی برای تمام شهرهای کشور ارائه شود. معاونت شهرسازی و معماری و شورای عالی شهرسازی و معماری کشور که گزارشی را از این ضوابط در کنفرانس سوم بناهای بلند که برگزار خواهد شد ارائه دهند. به این ترتیب بازهم خبری از ابلاغ این ضوابط برای ساخت بناهای بلند و برج سازی ها نیست! این در حالی است که متولیان آن ضوابط بلندمرتبه سازی را ضمانت ساخت وساز اصولی می دانند اما ضوابط تدوین شده در این رابطه حدود3 سال است که خاک می خورد و ابلاغ نمی شود. مشکل ترافیک و مترو و حمل ونقل در حاشیه بلندمرتبه ها از دیگر موضوعات مهمی که بلندمرتبه سازی در تهران را موردانتقاد قرار داده است، اشباع ساخت وسازها در برخی مناطق ازجمله شمال تهران است. کارشناسان معتقدند: باید در بحث بلندمرتبه سازی زلزله خیز بودن و ارتفاع منطقه به طورکلی جانمایی ساختمان های بلندمرتبه موردتوجه قرار گیرد. در تهران هنوز مشکل ترافیک و مترو و حمل ونقل برطرف نشده است و این مشکل باوجود برج های تجاری بی رویه در مناطق پرتردد مشکل را دوچندان کرده است. بنابراین ساخت این نوع بناها نیاز به کارشناسی بسیار دقیق دارد و نباید هرجایی هر تصمیمی گرفته شود. به طور مثال در هر بخشی که تصمیم به ساخت این نوع بناها گرفته می شود باید برنامه ترافیک و معابر بامطالعه انجام شود. در حال حاضر مشکل تهران این است که برخی مناطق ظرفیت ساخت ندارد. از طرفی در این سال ها مسئولان همچنان درگیر طرح جامع و از آن بدتر درگیر طرح تفصیلی تهران هستند، طرح هایی که اصولاً اجرا نمی شوند و در مقابل کمیسیونی وجود دارد که هرکسی بخواهد تغییری در طرح دهد به کمیسیون می برد و حتی پول تخلف آن را پرداخت کرده و به راحتی تغییر کاربری می گیرد یا مجوز تراکم و افزایش طبقات می گیرد! در این میان این نکته که بلندمرتبه سازی در کلان شهری مثل تهران باید به چه صورت انجام می شد و در کدام مناطق بیشتر صورت می گرفت، تاکنون به خطا رفته بدون آنکه مؤلفه های این نوع ساخت وسازها تعریف و اجرا شود.