سیاست دو گام به پس یک گام به پیش در مسکن

چند ماهی تا پایان عمر دولت یازدهم باقی مانده است. دولتی که اگرچه به دلیل تحریم ها و کاهش صادرات و قیمت نفت با مشکلات زیادی مواجه بود اما در برخی صنایع توانست اقدامات مؤثری انجام دهد و در برخی دیگر از صنایع ازجمله صنعت ساختمان تاکنون کارنامه قابل قبولی را از خود به یادگار نگذاشته است. طرح مسکن مهر از همان ابتدا با موضع تند و بی پروای وزیر راه و شهرسازی مواجه شد و ظاهراً اجرای مسکن اجتماعی هم به عمر دولت یازدهم نمی رسد و بیشتر شبیه به یک نمایش است تا واقعیت. از همه این ها گذشته دولت استراتژی برای ورود سازندگان و خریداران به بازار نداشته است تا رکود روزبه روز عمیق تر شود. حتی برجام هم نتوانست منجر به ایجاد تغییراتی در اقتصاد و صنعت ساختمان به عنوان یکی از پیشران های اقتصاد شود. تنها حرکت دولت در راستای رونق مسکن، وام هایی بود که به دلیل سود بالا و کوتاهی دوران بازپرداخت با استقبال مطلوبی از طرف مردم مواجه نشد. در ادامه سلسله گزارش های پیام ساختمان از پروژه های ساختمانی سطح شهر سراغ سازندگان رفته ایم و نظر آن ها را در مورد عملکرد دولت یازدهم جویا شده ایم. مسکن فدای تورم شد حوالی میدان ولیعصر سراغ پروژه ای می رویم که آخرین مراحل نازک کاری خود را طی می کند. سازنده این ساختمان به خبرنگار پیام ساختمان می گوید: واقعیت این است که مسکن فدای تورم شد. همان زمانی که دولت یازدهم فعالیتش را شروع کرد، با زیر سؤال بردن طرح مسکن مهر به نوعی می خواست این فکر را به جامعه القا کند که رونق صنعت ساختمان الزاماً یعنی تورم 40 درصدی. وی افزود: طرح متوالی این موضوع تا حدودی توانست بی توجهی به مقوله مسکن ازجمله مسکن مهر را توجیه کند اما در ادامه با انتقاد مردم و به ویژه مجلسی ها مواجه شد؛ بنابراین عباس آخوندی و تیم هیئت دولت در قبال این موضوع نوسازی بافت های فرسوده و مناطق نا به سامان شهری را به جای ساخت وساز در بیابان ها مطرح کردند. علاوه بر این بحث صندوق پس انداز مسکن یکم را در پیش گرفتند. بنده معتقدم طرح های مذکور باهدف آرام کردن اوضاع صورت گرفت و تا حدودی هم موفق بود. حتی دولت به خوبی می دانست که برنامه هایشان نمی تواند باعث ایجاد رونق در صنعت ساختمان شود؛ از طرفی نیازمند سپرده گذاری از طرف کسانی است که به خانه اولی معروف هستند و توانایی مالی چندانی ندارند و از طرفی سود بالای این وام ها متقاضیان را فراری می دهد. بنابراین تاکنون اتفاق مثبتی نیفتاده و از این به بعد هم تا پایان عمر دولت یازدهم اتفاق جدید رخ نمی دهد. بی توجهی به ساختمان به دلیل خصوصی بودن چند کوچه آن طرف تر با سازنده دیگری به گفتگو نشستیم که خودش هم از این مصاحبه اظهار خرسندی می کرد. وی به پیام ساختمان گفت: نخست سؤال اساسی باید این باشد که چرا دولت به رونق مسکن بی توجهی کرد؟ پاسخ من این است که چون بازیگران این صنعت برخلاف صنایع دیگر بخش خصوصی هستند و از این نظر فشار زیادی را بر دولت تحمیل نمی کنند. شاهد مثال این ادعای بنده اقداماتی است که دولت علیرغم شکل گیری کمپین نخریدن خودرو صورت داد. ظرف کمتر از دو هفته وضعیت خودروسازان تغییر کرد. چون صاحبان این صنعت دولتی و نیمه دولتی ها بودند. وی افزود: منکر اینکه قیمت مسکن فاصله بسیار زیادی باقدرت خرید مردم داشت، نیستم و به حق باید اقداماتی برای کنترل این تورم افسارگسیخته در بخش مسکن صورت می گرفت اما وضعیت به گونه ای پیش رفت که دیگر مردم حتی علیرغم کاهش قیمت ها پولی برای خرید نداشتند چراکه تسهیلاتی برای مسکن در بازار وجود نداشت. اگر غیرازاین بود که باید متقاضیان در این شرایط خانه دار می شدند. این سازنده خاطرنشان کرد: هیچ منحنی تا آخر یک روال را طی نخواهد کرد و قطعاً نوساناتی را تجربه می کند. مسئله این است که چنانچه بعد از دو سال واحد های عرضه شده به بازار با روند معاملات کنونی به اتمام برسد، شرایط به چه سمتی خواهد رفت؟ معتقدم با توجه به اینکه سازندگان در شرایط حاضر به دلیل نبود خریدار، افزایش هزینه های ساخت، مالیات ها و همچنین هزینه انشعابات ترجیح می دهند ساخت وساز نکنند، ادامه این وضعیت در دو یا سه سال آینده بازار را مجدد دچار تورم به دلیل کمبود عرضه خواهد کرد. آخوندی تصمیم گیرنده نیست سومین سازنده ای که با خبرنگار پیام ساختمان گفتگو کرد، اعتقاد داشت وزیر راه و شهرسازی تابع تصمیمات هیئت دولت است و به تنهایی نمی تواند چاره ساز شود. همان طور که وزیر راه و شهرسازی سابق به تنهایی برای اجرای طرح بزرگ مسکن مهر تصمیم گیرنده نبود و به نوعی مجری این طرح به حساب می آمد، آقای آخوندی هم تصمیم گیرنده نیست. حتی من معتقدم بانک مرکزی بیشتر از وزارت راه و شهرسازی در برنامه ریزی ها برای صنعت ساختمان سهیم است. او تصریح کرد: رونق مسکن جزء برنامه های دولت نبود. دولت یازدهم در حال حاضر سیاست دو گام به پس، یک گام به پیش را در صنعت ساختمان و مسکن پیش گرفته است. به طور مثال فقدان عزم جدی برای تکمیل مسکن مهر و همچنین عدم تزریق تسهیلات با سود کم به ساخت وساز را می توان دو قدم به عقب و اقدامی مانند تسهیلات صندوق پس انداز مسکن یکم را یک قدم به جلو عنوان کرد که درنهایت حاصل سیاست مذکور عقب ماندن بخش مسکن است نه پیشرفت. این سازنده در پایان گفت: معتقدم سیاست و استراتژی دولت در بخش مسکن معطوف به رضایت مخالفان ازجمله نمایندگان مجلس شورای اسلامی بود. همین حالا که نوسازی بافت فرسوده اصلی ترین شعار وزارت راه و شهرسازی است، نگاهی به وضعیت تسهیلات نوسازی اثبات می کند که نوسازی در حد شعار باقی مانده است.