نوسازی مسکن روستایی؛ راهی برای اشتغال زایی

چندی پیش دولت در نامه ای به رهبر انقلاب خواستار مجوز برداشت 5/1 میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی جهت ایجاد اشتغال برای جوانان روستایی شد که ایشان نیز تصمیم گیری در این رابطه را بر عهده مجلس قراردادند. دولت این پیشنهاد در قالب لایحه ای به مجلس ارسال کرد و یک فوریت لایحه در مجلس با موفقت اکثریت نمایندگان تصویب شد. در رابطه با لایحه پیشنهادی دولت، نقاط مبهمی وجود دارد، نحوه و فرایند اجرایی شدن طرح به هیچ وجه مشخص نیست و تاکنون هیچ طرح پیشنهادی از سوی دولت به مجلس در ضمیمه لایحه تقدیم نشده است. همچنین در تشریح این لایحه، ادعاشده این تسهیلات تا پایان سال 1395 به متقاضیان اعطا خواهد شد؛ درحالی که با توجه به زمان لازم جهت فرآیند تصویب در مجلس و مشخص شدن آیین نامه اجرایی این قانون، تحقق این ادعا تا پایان سال امکان پذیر نخواهد بود. باوجود عدم دقیق شدن جزییات طرح، دلیلی برای شتاب زدگی دولت، جهت اجرای این طرح تا پایان سال وجود ندارد، چراکه با نگاهی به تجربیات گذشته طرح های شکست خورده ای همچون طرح خوداشتغالی، طرح ضربتی اشتغال و طرح بنگاه های زودبازده در رابطه با برداشت های صورت گرفته از صندوق توسعه ملی، روشن می گردد که این موضوع باعث رشد تورم در جامعه شده است؛ همچنین به واسطه چنین طرح هایی، وام گیرندگان به جای ایجاد اشتغال، بدهکار سیستم بانکی شدند و روستایی بیکار تبدیل به روستایی بیکار بدهکار شد. بنابراین نیاز است که پیشنهاددهندگان دولتی و نمایندگان مجلس، درباره جزییات و فرایند طرح، بررسی های بیشتری انجام دهند تا هدف طرح یعنی اشتغال زایی واقعی ایجاد شود. جهت اشتغال زایی ضروری است دولت با انتخاب صحیح لکوموتیوهای اقتصادی باهدف ایجاد اشتغال پایدار قدم بردارد. درواقع لکوموتیوهای اقتصادی، موتور محرکه اقتصاد کشورند و برای حل مسئله تولید و نیز اشتغال حداکثری ضروری است تا در اولویت قرار گیرند. یکی از لکوموتیوهای اقتصادی دارای اولویت جهت ایجاد اشتغال واقعی و پایدار در بخش کشاورزی، صنایع تکمیلی بخش کشاورزی، می باشد که باوجود تأکید تمام اساتید و کارشناسان و مسئولین کشور هنوز اجرایی نشده است. با توجه به اینکه هدف دولت از ارائه لایحه برداشت 5/1 میلیارد دلاری از صندوق توسعه ملی باهدف اشتغال روستاییان است، یکی دیگر از حوزه های اولویت دار توسعه روستایی که توأمان با اشتغال زایی واقعی است، حوزه مسکن روستایی است. پرداختن به لکوموتیوهای اقتصادی در مناطق روستایی بسیار مهم است که با در نظر گرفتن شرایط فعلی کشور و جوامع روستایی بهترین گزینه سرمایه گذاری در مسکن روستایی است. توجه به مسکن روستایی از چندین دیدگاه دارای اهمیت است: مسکن لوکوموتیو اقتصادی اول اینکه صنعت مسکن شرایط لکوموتیو اقتصادی را دارا است. صنعت مسکن با 78 بخش اقتصادی دارای رابطه پیشین و با 56 بخش نیز دارای رابطه پسین اقتصادی است و رتبه اول را میان صنایع در بالا بودن پیوندهای پیشین و پسین را دارد. درواقع لکوموتیوهای اقتصادی، موتور محرکه اقتصاد کشورند و برای حل مسئله تولید و نیز اشتغال حداکثری و پایدار ضروری است تا در اولویت قرار گیرند. اشتغال زایی واقعی سرمایه گذاری در مسکن روستایی دوم اینکه در بخش مسکن به ازای تولید هر 100 مترمربع زیربنای مسکونی 44/1 شغل مستقیم و بیش از یک شغل غیرمستقیم در یک سال ایجاد می شود. هزینه متوسط ایجاد شغل در صنعت مسکن حدوداً 20 میلیون تومان است و پایین ترین سرانه را در مقایسه با سایر بخش های اقتصادی دارد. بخش مسکن به دلیل ویژگی ها و شرایط خاصی که دارد در تمامی اشتغال مستقیم و حدود 90 درصد اشتغال غیرمستقیمی که ایجاد می کند از نیروی انسانی مرد بهره می گیرد که طیف استفاده از تخصص های موجود در آن وسیع است و افرادِ با تحصیلات زیر دیپلم (کارگر ساده) تا دکترای متخصص در حوزه هایی مانند طراحی و محاسبات سازه و تأسیسات در پهنه جغرافیایی کشور مشغول به کار می شوند. سیاستی در راستای خروج غیر تورمی از رکود ساخت مسکن و به خصوص مسکن روستایی، سیاستی در راستای خروج غیر تورمی از رکود اقتصادی و سیاستی ضد تورمی است و قابلیت کنترل تورم عمومی را نیز دارد، با توجه به گزارش های بانک مرکزی، مسکن با سهم 6/28 درصدی در سبد تورم عمومی کشور، بیشترین سهم را نسبت به دیگر بخش ها دارد. مسکن، اولویت معیشتی خانوار روستایی توجه به مسکن روستایی علاوه بر اشتغال زایی واقعی برای روستاییان، یکی از اولویت های اساسی خانواده است و تأمین آن نقش اساسی در توسعه روستایی دارد چراکه متوسط سهم مسکن در سبد هزینه ای خانوار 35 درصد می باشد. جلوگیری از بحران های طبیعی مانند زلزله مهم تر از همه نکاتی که گفته شد یکی از مسائلی بحرانی کشور، نامناسب بودن کیفیت خانه های روستایی است که در صورت بروز زلزله، فجایع جبران ناپذیری را در بردارد که بر همگان واضح است. این دلایل باعث می شود تا با اختصاص 5/1 میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی به بخش مسکن روستایی به صورت واقعی و عینی در توسعه روستایی نقش مؤثر و مثبتی را داشته باشد. بنابراین پیشنهاد می شود جهت اشتغال زایی واقعی و پایدار، متناسب با شرایط روستاها و نهادهای موجود، دولت و نمایندگان مجلس به جای پرداخت 5/1 میلیارد دلار در قالب تسهیلاتی اشتغال زایی که امکان انحراف تسهیلات نیز به شدت وجود دارد بر بخش مسکن روستایی، تمرکز کنند تا با هدایت این منابع در قالب تسهیلات مسکن روستایی علاوه بر حل بحران مسکن روستایی و مشکل تأمین مسکن روستاییان با تحریک این لکوموتیو اقتصادی، اشتغال زایی واقعی 102 صنعت، اشتغال روستاییان و موجبات خروج غیرترمی از رکود اقتصادی را فراهم آورند.