گرافیک ، محیط و معماری

سام جبارزاده همه ما خوب می دانیم که امروزه گرافیک به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای تبلیغات، پیام رسانی و نشر دانش اجتماعی فرهنگی و علمی به کار گرفته می شود. گرافیک در کشورهای توسعه یافته از پرکاربردترین ابزارهای یک زندگی اجتماعی است. شما می توانید به سادگی وجود آن را در اعلان های تبلیغاتی و تجاری، علائم راهنمایی و رانندگی، ویترین مغازه ها، طراحی شهری و اماکن عمومی نظیر هتل ها ، فرودگاه ها و متروها، رستوران ها و پارک ها، فروشگاه ها و مراکز مختلف ورزشی هنری و فرهنگی ، نوشته ها و تبلیغات بدنه ساختمان ها و وسایل نقلیه عمومی و گرافیک در ابعاد بزرگ و نقاشی دیواری، پیکتو گرام ها و علائم نمادین ببینید. گرافیک محیطی به عنوان یکی از شاخه های گرافیک در رسیدن به اهداف گفته شده، نقش تعیین کننده ای دارد و بخش زیادی از فعالیت های تبلیغاتی و تجاری را دربرمی گیرد. محیط اطراف ما، خانه ای که در آن زندگی می کنیم، خیابانی که در آن تردد می کنیم، فضای سبزی که در آن قدم می زنیم و پارکی که برای تفریح به آنجا می رویم، همه نیازمند برقراری روابط منطقی فرمی، ظاهری، کاربردی و روابط سازمان بندی دقیق بر مبنای اصول و مبانی بیان بصری دارند. انسان به واسطه گرافیک محیطی با فضای اطراف خود سخن می گوید و با دیگران ارتباط برقرار می کند. گرافیک محیطی در ایجاد فضایی مطلوب، خوشایند و دل نشین برای کاربران آن فضا نقش مؤثری دارد. مقصود از تمام طرح های گرافیکی برای محیط داخلی و خارجی، ایجاد فضایی برای زندگی پرنشاط و سالم و قانع کننده است. طراحی داخلی مناسب و کاربردی یعنی خلق فضایی که انسان در آن بتواند بدون فشارهای ناخواسته روانی رشد کند و شکوفا شود، این از یکی از مهم ترین اهداف طراحی فضا بر اساس اصول و مبانی طراحی در دکوراسیون داخلی است. گرافیک محیطی، وجود زیبایی بصری و نظم و هماهنگی مطلوب در فضا است. گرافیک محیطی می تواند کاربردهای مختلفی داشته باشد: ;اطلاع رسانی، تأکید و یا هشدار نسبت به موضوعی خاص فرهنگی آموزشی تبلیغاتی اجتماعی زیباییو هنری و صرفاً زیباسازی محیط گرافیک محیطی در طراحی داخلی را می توان به دودسته دوبعدی یا مسطح و سه بعدی یا حجمی تقسیم کرد. تقسیم فضایی، روش ها و ابزار آن در معماری داخلی ، زیباسازی ، نظم و انسجام بخشیدن به فضای داخلی و گسترش حیطه فعالیت هنر گرافیک، از اهداف گرافیک محیطی به شمار می رود. تعادل تناسب تأکید تداوم وحدت و تنوع اصول یک سازمان بندی درست هستند که در طی مراحل طراحی دکوراسیون داخلی باید آن ها را به کار گرفت. رنگ، نور ، شکل ، خط ، نقطه، سطح ، بافت و فضا به کمک آن ها می آیند تا اثری مطلوب و زیبا پدید آید. تناسب در طراحی داخلی برای رعایت تناسب در طراحی داخلی باید به این نکته توجه داشت که هر جز در فضا چه ارتباطی با دیگر اجزای آن دارد؟! هدف ما از وجود آن چیست؟! و در کنار دیگر اجزا باید چه تصویری دارد و چه نقشی را ایفا می کند. هر قسمت از فضا درعین حال که شخصیت خاص خود را دارد باید بتواند در ارتباط با دیگر قسمت ها باشد. در بعضی مکان ها که وسیع بوده و فضای خالی اطراف آن وجود دارد، دست طراح باز است و می تواند تناسبات معمولی را تغییر دهد و به عنوان مثال ارتفاع قسمتی از فضا را خیلی بلندتر و بالاتر از حد معمول بگیرد، چراکه به واسطه باز بودن محیط، بیننده به محیط اشراف کامل داشته و می تواند به راحتی آن را دیده و تشخیص دهد. تعادل گرافیک محیطی طراحی داخلی تعادل از اصول اساسی در همه رشته های هنری است. هنر در برقراری ارتباط با مخاطب نوعی تعادل را جستجو می کند. تعادل در طراحی داخلی به وسیله تقسیم بندی متوازن اجزاء صورت می گیرد . رنگ ، نور و بافت نیز در حفظ تعادل یا عدم تعادل نقش دارند. البته تأکید زیاد بر تعادل موجب می شود اثر جذابیت خود را از دست بدهد و ایجاد کسالت کند بنابراین استفاده از آن نیازمند نوعی دقت و ذکاوت است و آگاهی از بهترین چیدمان مبلمان در دکوراسیون منزل را می طلبد. تداوم در گرافیک محیطی طراحی داخلی تکرار، تصاعد و ریتم سه جزء تداوم در هنر و طراحی داخلی است و از عناصر اساسی آن به شمار می روند، ریتم که به صورت تکرار یک یا چند در میان واحدهای مختلف شکل می یابد، پیچیدگی و حرکت بیشتری در خود دارد اثربخشی تکرار و تناوب به مناسب بودن موضوع و مهارت به کارگیری آن ها بستگی دارد چنانچه تکرار عنصری به تدریج تغییر کند وزن اثر دچار رشد و تصاعد می شود ، تصاعد می تواند به سمت بالا، پایین و یا مایل جهت داشته باشد. تصاعد را در تغییر اندازه کوچک و بزرگ در تغییر شکل از یک چهارضلعی به دایره و غیره و در تغیر رنگ از کمرنگ به پررنگ می توان مشاهده کرد. برای این کار باید از طراحی داخلی و نکات کلیدی در چیدمان فضا آگاه باشید و بتوانید به درستی آن ها را به کارگیرید. تأکید در گرافیک محیطی طراحی داخلی اگر با کم اهمیت کردن اجزاء یک ترکیب یا متمایز نمودن یکی از اجزاء توجه بیننده به بخش خاصی از کار جلب بشود آن بخش را نقطه تأکید در طراحی فضا می نامند. تأکید را می توان با استفاده از رنگ ، رنگ و بافت پدید آورد . وجود اجزاء یکسان در طراحی فضا ، نقطه تأکید کار را ضعیف می نماید. شکل های مشخص و واضح نسبت به اشکال مبهم و اشیاء عجیب نسبت به اشیاء ساده خودنمایی بیشتر دارند نحوه دسته بندی اجزاء نیز بر تأکید یک مجموعه می افزاید. اصل تأکید را می توان هم برای وحدت بخشیدن و هم ایجاد تنوع مورداستفاده قرارداد. تأکید در طراحی داخلی روی یکی از عناصر در جلب مخاطب و یا بازدیدکننده از یک مکان عمومی تأثیر مستقیم دارد. ایجاد وحدت در طراحی داخلی وحدت به هر پروژه طراحی داخلی انسجام می بخشد بدون عنصر و حدت اجزاء یک ترکیب پراکنده و بی ربط به نظر خواهد رسید. وحدت موجب جلب نظر کاربران فضا می شود. ایجاد وحدت فضایی عامل مهمی در انتقال پیام است کار را قابل درک می کند و به ساده تر شدن پیام کمک می کند. تنوع در گرافیک محیطی طراحی داخلی تنوع حاصل تفاوت و تضاد است . اختلاف بین شکل ، رنگ و یا بافت عناصر تشکیل دهنده فضل تنوع به وجود می آورد. اجزاء گوناگون چشم را به دنبال عامل وحدت در کل کار به گردش درمی آورند. تنوع در حقیقت وحدت را استحکام می بخشد وحدت میل به نظم، و تنوع کششی به سمت تحریک دارد. نقطه، خط و فضا در طراحی داخلی نقطه ، خط و سطح دارای قدرت بیان ویژه ای هستند نقاط با توجه به اندازه و نحوه به کارگیری در محیط متفاوت هستند و ایجاد اثر بصری متفاوت می کنند. خطوط نیز به همچون خطوط منحنی ، خطوط شکسته ، خطوط مایل و خطوط در حالت افقی و یا عمودی هرکدام اثر بعدی متفاوت به جای می گذارند و در جای موردنیاز و متناسب به کار گرفته می شوند. فضا مشخص کننده موقعیت و وضعیت هر پدیده عینی با سایر پدیده ها است فضا وجود هر موجود عینی را در ارتباط با سایر موجودات معین می کند و فضای داخلی و خارجی و میانی را قابل درک می کند. بافت در طراحی داخلی از دیگر عناصر معماری داخلی و خارجی بافت است. این عنصر از دو نظر قابل بحث است. اول ازنظر فرم و شکل که وسیله درک آن قوه بینایی است و دوم ازنظر خاصیت فیزیکی و جنسیت بافت که با لامسه قابل درک است. درجه انعکاس یا جذب نور توسط جسم دارای بافت اهمیت فراوان دارد. تضاد سطوح مات و خشن در کنار سطوح براق و صیقلی جذابیت فراوانی دارد و ایجاد جلوه بصری می کند. بافت زیر و خشن قدرت جلب توجه فراوان دارد و برخلاف آن بافت های صاف و صیقلی معمولاً کمرنگ و بی جذبه هستند. شدت نور و طبیعی یا مصنوعی بودن بافت بر کیفیت آن اثر می گذارد. زاویه دید و فاصله ناظر به اثر را باید در نظر داشت.