نقاط ضعف و قوت قراردادهای جدید نفتی

رئیس کمیسیون اقتصادی شورای راهبردی روابط خارجی با تشریح نکات مثبت و منفی قراردادهای جدید نفتی گفت: من با منتقدان دوآتشه در یک خط قرار ندارم، اما مهم آن است که قراردادها باید بااحتیاط منعقد شود تا بتوان موارد غیرقابل پیش بینی را کنترل کرد. ابراهیم شیبانی با اشاره به قراردادهای جدید نفتی اظهار کرد: در کمیسیون اقتصادی شورای راهبردی روابط خارجی بررسی هایی در مورد قراردادهای IPC انجام و گزارش ها در حضور مقام معظم رهبری نیز ارائه شد. به طورکلی بعد از قراردادهایی که در دهه 1370 تحت عنوان قراردادهای بیع متقابل بسته شد، دیگر قرارداد جدیدی معرفی نکردیم و طبق آن روند در این قراردادها پیش رفتیم و بسیاری از کارها بر اساس آن انجام شد. وی ادامه داد: مشکل قراردادهای بیع متقابل این بود که شرکت خارجی تا مرحله ای مسئول بود که میدان ها را کشف کند، تحویل ایران بدهد و درآمد آن را به طور قسطی بپردازد. اما از جایی به بعد متخصصان امور نفتی اعلام کردند که این قراردادها ناقص است، زیرا شرکت خارجی بخشی از کار را پیش می برد، اما کار را رها می کند و دیگر مسئولیتی در قبال آن ندارد. درحالی که بر اساس قرارداد IPC ، شرکت خارجی ضمن کشف نفت، بهره برداری، توسعه میدان و صیانتی استخراج کردن، مراقبت های لازم را برعهده گرفته و در آن شریک می شود. رئیس کمیسیون اقتصادی شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به نظر منتقدان در مورد قراردادهای جدید نفتی، اظهار کرد: منتقدین مسائلی از قبیل بلندمدت بودن قرارداد، احتمال تضعیف توان داخلی و ذوب شدن نیروهای داخلی در بین شرکت های خارجی و رفتن متخصصان ایرانی به این شرکت ها را مطرح کردند. آن ها همچنین به مغایرت هایی که با بند 12 سیاست های کلی اصل 44 که ضمانت لازم را ندارد، باز بودن سقف هزینه ها، اینکه پروژه ها باید بیشتر به سمت مناطق مشترک برود یا خیر و اینکه در صورت بروز اختلاف قضاوت باید در چه دادگاهی انجام شود اشاره کردند. ارتقای ظرفیت صنعتی کشور علت طراحی قراردادها شیبانی بابیان اینکه در مقابل نظر منتقدان، نقاط قوتی از سوی وزارت نفت مطرح شد، تصریح کرد: نخستین نقطه قوت این قراردادها این است که قرار نیست امتیازی به شرکت های خارجی داده شود و ذخایر و مدیریت میدان ها در اختیار ما قرار دارد. از سوی دیگر علت طراحی این قراردادها ارتقای ظرفیت صنعتی کشور، توسعه نفتی و آموزش کارکنان ایرانی، انتقال فنّاوری، ایجاد شرکت های ایرانی بزرگ، سرمایه برداشت صیانتی و پذیرفتن مسئولیت تا مرحله آخر از اهم مزایای قراردادهای جدید نفتی از سوی وزارت نفت عنوان شد. وی افزود: درمجموع اختلاف نظرهایی هم وجود داشت که منجر به برگزاری جلساتی با ورود مجلس، دولت و دفتر مقام معظم رهبری شد و تمامی گزارش ها بررسی و اصلاحاتی نیز انجام شد. برای مثال بحثی مبنی بر این وجود داشت که مالیات دریافت نشود زیرا به هزینه ها اضافه خواهد و یا اینکه نرخی ثابت باشد و... که اصلاحات انجام شد. رئیس کمیسیون اقتصادی شورای راهبردی روابط خارجی با تأکید بر اینکه انعقاد قرارداد با شرکت های صاحب فنّاوری که جزو شرکت های نفتی بزرگ دنیا هستند، مورد تأیید است، گفت: نباید از برخی مسائل مانند اینکه نیروهای ما جذب شرکت های خارجی شوند ترسید و در مورد آن اغراق کرد. من با منتقدان دوآتشه در یک خط قرار ندارم. اما مهم آن است که قراردادها باید بااحتیاط منعقد شود تا بتوان موارد غیرقابل پیش بینی را کنترل کرد، بنابراین قراردادهای جدید نفتی درمجموع می تواند اجرا شود و به نفع کشور هم خواهد بود. شیبانی در ادامه به این سؤال که قراردادهای جدید تا چه اندازه می تواند موجب جذب سرمایه به داخل کشور شود؟ پاسخ داد: قطعاً ازآنجایی که ایران سومین یا چهارمین کشور دارای ذخایر نفتی و نخستین کشور دارای ذخایر گازی است، بسیاری از کشورها علاقه دارند با ایران وارد مذاکره شوند. اما دراین بین موانعی هم مانند تمدید تحریم های آمریکا وجود دارد که بر اساس آن اگر بیش از 20 میلیون دلار سرمایه گذاری شود، تحریم اعمال می شود. امیدواریم در این شرایط که موانع و جذابیت ها در کنار همدیگر قرارگرفته اند بتوان به نتیجه رسید. این موضوع ساده نیست اما نشدنی هم نیست، اما باید کنجکاوانه، باهوش و تا حدی هم بدبینانه کارکنیم و زود هیجان زده نشویم.